Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σχεδιάζει να νομιμοποιήσει τους γάμους ομοφύλων στην Ελλάδα, όπως γνωστοποίησε μέσω συνέντευξής του στο Bloomberg. Πρόκειται για ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ που έχουν τη δυνατότητα να συνάπτουν σύμφωνα συμβίωσης.
«Ο γάμος μεταξύ ομοφύλων θα γίνει κάποια στιγμή και είναι μέρος της στρατηγικής μας», είπε ο Μητσοτάκης και τόνισε πως «η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και ώριμη».
Αρχή με το σύμφωνο συμβίωσης και την κατάργηση της ποινικοποίησης για «ασέλγεια παρά φύσιν»
Στην Ελλάδα ένα ζευγάρι ομοφυλόφιλων που επιθυμεί την επισημοποίηση της σχέσης τους ενώπιον του νόμου έχει τη δυνατότητα να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και όχι να παντρευτεί, ούτε πολιτικά, ούτε θρησκευτικά.
Αυτό κατέστη δυνατό μετά την ψηφοφορία της 23ης Δεκεμβρίου 2015, όταν η Βουλή υπερψήφισε με 193 ψήφους, το νόμο περί επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης μετά από εισήγηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, που ως τότε αφορούσε μόνο ετερόφυλα ζευγάρια, στους ομοφύλους.
Το θεωρείο της Βουλής την ημέρα της ψήφισης του συμφώνου συμβίωσης το 2015 | Eurokinissi
Η νομοθεσία δεν περιλαμβάνει διάταξη για την τεκνοθεσία, παρόλο που αυτή αποτελεί πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.
Το σύμφωνο συμβίωσης εν τέλει πέρασε ως νομοθεσία, με την ταυτόχρονη κατάργηση του άρθρου 347 που ποινικοποιούσε την «ασέλγεια παρά φύσιν».
Οι πρώτοι γάμοι ομοφυλοφίλων
Τον Ιούνιο του 2008, ο δήμαρχος Τήλου Τάσος Αλιφέρης προχώρησε στη σύναψη πολιτικού γάμου μεταξύ δύο ομόφυλων ζευγαριών, εκμεταλλευόμενος την απουσία διευκρίνισης στον Αστικό Κώδικα τού φύλου των μελλονύμφων σε έναν πολιτικό γάμο.
Η αντίδραση στην ενέργεια του δημάρχου ήταν άμεση, με τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Σωτήρη Χατζηγάκη να χαρακτηρίζει τους γάμους ανυπόστατους και με τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου να προβαίνει, σε συνεργασία με τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στην ακύρωσή τους. Έκτοτε, δεν έχουν επιχειρηθεί παρόμοιες προσπάθειες.
Καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Όσον αφορά τον θεσμό του συμφώνου συμβίωσης, αυτός θεσπίστηκε επίσημα το 2008 και περιοριζόταν σε ζευγάρια διαφορετικού φύλου.
Η λεπτομέρεια αυτή στη νομοθεσία είχε κατά καιρούς προκαλέσει την έντονη αντίδραση οργανώσεων αλλά και φυσικών προσώπων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την υπόθεση «Βαλλιανάτος και λοιποί κατά Ελλάδας».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εξετάζοντας την εν λόγω υπόθεση, δικαίωσε τους ενάγοντες και έκρινε το Νοέμβριο του 2013 τον περιορισμό των συμφώνων συμβίωσης μόνο σε άτομα διαφορετικού φύλου ως μη πειστικό, καταδικάζοντας την Ελλάδα για αυτόν και αναγκάζοντάς τη να καταβάλει χρηματική αποζημίωση 5.000 ευρώ σε κάθε έναν από τους ενάγοντες.