Σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε ευρέως στο Twitter, ένα παιδί, ντυμένο με κόκκινο πουκάμισο και μαύρο τζιν, φαίνεται να πετάει μια πέτρα σε ομάδα προσωπικού ασφαλείας, που κουβαλάει ξύλα και ασπίδες. Τα στρατεύματα αντεπιτίθενται πετώντας πέτρες προς το παιδί, το οποίο τρέχει μακριά. Σε άλλο βίντεο, δεκάδες μέλη του προσωπικού των δυνάμεων ασφαλείας φαίνονται να στέκονται δίπλα, καθώς κάποιος, σύμφωνα με πληροφορίες, παιδί ενός ψαρά, ξυλοκοπείται και σέρνεται στο δρόμο από άλλα στρατεύματα.
Αυτά είναι μόνο δύο βίαια περιστατικά που προέκυψαν μετά το κλείσιμο του Διαδικτύου στο Gwadar, μια πόλη-λιμάνι στο Μπαλουχιστάν, τη μεγαλύτερη και πιο φτωχή επαρχία του Πακιστάν, μετά από περισσότερο από μια εβδομάδα.
Για περισσότερες από 50 ημέρες, μια καθιστική διαμαρτυρία έξω από την κύρια είσοδο του λιμανιού Gwadar συνεχιζόταν προτού οι διαδηλώσεις γίνουν βίαιες την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου, με αποτέλεσμα να σημειωθούν συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας και των διαδηλωτών. Η καθιστική διαμαρτυρία οργανώθηκε από το Haq Do Tehreek (Κίνημα για τα Δικαιώματα του Γκουαντάρ), το οποίο έχει αναδειχθεί σε λαϊκό ακτιβιστικό κίνημα τα τελευταία δύο χρόνια στην πόλη. Το Γκουαντάρ επαινείται ως η καρδιά του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC) και θεωρείται ευρέως ως η κύρια σανίδα της Πρωτοβουλίας Δρόμου και Ζώνης της Κίνας, αλλά οι ντόπιοι αισθάνονται εδώ και καιρό αποκομμένοι από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η ιδιότητα στην πόλη τους.
Με επικεφαλής τον Maulana Hidayat ur Rehman, ο οποίος έχει αναδειχθεί ως δημοφιλής ηγέτης μεταξύ των μαζών, οι διαδηλωτές απέκλεισαν την οδό Gwadar East Bay Expressway, τη βασική αρτηρία που συνδέει το λιμάνι με το κύριο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων του Πακιστάν. Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν επίσης έξω από το υπό κατασκευή Διεθνές Αεροδρόμιο New Gwadar.
Οι διαδηλωτές ζήτησαν να σταματήσει η παράνομη τράτα, η οποία παραμένει αγώνας για τους κατοίκους της πόλης-λιμάνι για τους οποίους η αλιεία είναι μια από τις μοναδικές πηγές εσόδων. Άλλα αιτήματα περιελάμβαναν χαλάρωση των περιορισμών στο άτυπο διασυνοριακό εμπόριο με το Ιράν, μείωση των σημείων ελέγχου ασφαλείας στην περιοχή και πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, νοσοκομεία και ηλεκτρική ενέργεια.
Η καθιστική διαμαρτυρία ήταν ειρηνική έως ότου ο Ρεχμάν έκλεισε τον κύριο δρόμο εισόδου προς το λιμάνι Γκουαντάρ και ζήτησε από τους Κινέζους υπηκόους να εγκαταλείψουν την πόλη-λιμάνι. Ο Ρεχμάν και οι οπαδοί του εμφανίστηκαν επίσης με όπλα και απείλησαν ένοπλη αντίσταση εάν δεν ικανοποιούνταν τα αιτήματά τους.
Τα δεινά του λαού του Γκουαντάρ
Το Gwadar γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά πολλοί από τους ντόπιους αισθάνονται ότι έχουν απομείνει – ότι καμία από την ανάπτυξη δεν τους ωφέλησε. Αντίθετα, υπάρχει αγανάκτηση. Οι κάτοικοι της αλιευτικής πόλης νιώθουν ότι μετατρέπονται σε ξένους στην περιοχή τους. Οι κατασκευές και οι επενδύσεις στην παραλιακή πόλη, αντί να κάνουν καλύτερες τις ζωές των πολιτών, έχουν επιδεινώσει τα δεινά τους.ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Πριν ξεκινήσει το Haq Do Tehreek, πολλά ζητήματα ήταν και συνεχίζουν να ταλανίζουν το Gwadar», δήλωσε ο Behram Baloch, δημοσιογράφος και αναλυτής από το Gwadar. Ένα από αυτά τα θέματα είναι το πανταχού παρόν ρεφρέν του «Kaha ja rahe ho? Κάχα σέ α ράχε χο;» (Πού πηγαίνετε; Από πού έρχεστε;), το οποίο είπε ο Baloch συμβολίζει «τη συνεχή επιτήρηση στην οποία βρίσκονταν οι άνθρωποι εντός της πόλης τους, ανακρινόμενοι σε σημεία ελέγχου ασφαλείας».
Επιπλέον, «οι ψαράδες αντιμετώπισαν πολλά ζητήματα, όπως το να τους ζητείται να έχουν μάρκες και να τους διατίθενται καθορισμένοι χρόνοι για το πότε μπορούν να πάνε στη θάλασσα για ψάρεμα», πρόσθεσε ο Baloch.
Οι κάτοικοι της πόλης-λιμάνι διαμαρτύρονται επίσης για άρνηση βασικών εγκαταστάσεων, από υγειονομική περίθαλψη μέχρι ηλεκτρισμό και καθαρό πόσιμο νερό.
Η παράνομη τράτα παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα για την αλιευτική κοινότητα, της οποίας η επιβίωση εξαρτάται από τον κλάδο. Τράτες από τη γειτονική Sindh και άλλες χώρες έρχονται για να ψαρέψουν στα νερά ανοιχτά του Gwadar, επηρεάζοντας τα αλιεύματα των ντόπιων ψαράδων. Το ζήτημα ξεπερνά τις παράνομες μηχανότρατες, καθώς η κυβέρνηση φέρεται να είχε δώσει άδεια σε κινεζικές μηχανότρατες να ψαρεύουν στα νερά ανοιχτά των ακτών – οι ντόπιοι, με τα μικρά σκάφη τους, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν καλύτερα εξοπλισμένους Κινέζους ανταγωνιστές.
Η απογοήτευση των κατοίκων του Γκουαντάρ δεν είναι νέα. έχει χτιστεί εδώ και χρόνια παραμέλησης. Τώρα έχει αρχίσει να εκρήγνυται σαν ηφαίστειο, καθώς η πόλη γνώρισε πρωτοφανείς διαδηλώσεις τα τελευταία δύο χρόνια.
«Οι άνθρωποι στο Γκουαντάρ είναι δυσαρεστημένοι – υπάρχουν διάφορα ζητήματα, υπάρχει ανεργία, παράνομη τράτα, θέματα συνοριακού εμπορίου», είπε ο Νασίρ Ραχίμ Σοχράμπι, κοινωνικός ακτιβιστής και πρόεδρος του Συμβουλίου Αγροτικής Ανάπτυξης του Γκουαντάρ.
«Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η Gwadar αναπτύσσεται. Υπάρχουν εξελίξεις στο Γκουαντάρ, αλλά αυτή η εξέλιξη δεν είναι για τους απλούς ανθρώπους. Ο λαός δεν ωφελείται τίποτα από τα έργα – Η φωνή του λαού δεν ακούγεται από την επαρχιακή κυβέρνηση».
Το Haq Do Tehreek
Η 50ήμερη καθιστική διαμαρτυρία που ξεκίνησε το περασμένο φθινόπωρο δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Γκουαντάρ έγινε μάρτυρας μιας μεγάλης κλίμακας, πολύμηνης διαμαρτυρίας. Το 2021, ο ηγέτης του Haq Do Tehreek Maulana Hidayat ur Rehman, ο οποίος είναι επίσης γενικός γραμματέας της Jamaat-e-Islami στο Μπαλουχιστάν, ηγήθηκε μιας παρόμοιας διαμαρτυρίας που διήρκεσε 32 ημέρες.
Στις 27 Οκτωβρίου 2022, ο Ρεχμάν και οι υποστηρικτές του ξεκίνησαν άλλη μια καθιστική διαμαρτυρία, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι έκανε πίσω στις υποσχέσεις της.
Όταν η καθιστική διαμαρτυρία εισήλθε στην 25η ημέρα της, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, απέκλεισαν έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας που οδηγεί στο λιμάνι Γκουαντάρ, καθώς η κυβέρνηση δεν τήρησε την προθεσμία για να εφαρμόσει τα αιτήματα.
Η καθιστική διαμαρτυρία συνεχίστηκε και τον Δεκέμβριο. Στις 10 Δεκεμβρίου, χιλιάδες γυναίκες συγκεντρώθηκαν στο Γκουαντάρ για να υποστηρίξουν τον Ρεχμάν. Η ένταση συνέχισε να αυξάνεται.
Ο Rehman συνέχισε να προειδοποιεί τους Κινέζους υπηκόους που εργάζονται στο λιμάνι Gwadar να φύγουν, δεσμευόμενος να σταματήσει εντελώς τις εργασίες σε όλα τα έργα CPEC στο Gwadar.
Τα πράγματα έγιναν βίαια στις 27 Δεκεμβρίου, μια μέρα μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων μεταξύ της κυβέρνησης και των ηγετών του κινήματος. Η αστυνομία συγκρούστηκε με διαδηλωτές που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Ρεχμάν για απεργία.
Μία από τις επιτυχίες του Haq Do Tehreek ήταν η κινητοποίηση των γυναικών. Σε μια κατά τα άλλα συντηρητική κοινωνία όπου οι γυναίκες είναι περιορισμένες στα σπίτια τους, το Haq Do Tehreek κατάφερε να ενθαρρύνει τις γυναίκες να συμμετάσχουν και να ηγηθούν των διαδηλώσεων για τα δικαιώματά τους. Αυτό σήμαινε επίσης ότι όταν οι διαδηλώσεις έγιναν βίαιες, και οι γυναίκες έγιναν στόχος της αστυνομίας.
Η Nazia Jan Muhammad, κάτοικος του Gwadar, θυμάται ότι όταν η αστυνομία ήρθε να επιτεθεί σε «ειρηνικούς άνδρες διαδηλωτές», οι γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους πήγαν για να τους σώσουν.
Ωστόσο, η αστυνομία άρχισε να καταδικάζει όλους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών.
«Είχαμε μαζί μας μικρά παιδιά που έπεσαν αναίσθητα από τα δακρυγόνα. Μας συμπεριφέρονταν σαν να ήμασταν ζώα. Λένε ότι είναι εδώ για να προστατεύσουν τους ανθρώπους – Αυτό σημαίνει να προστατεύεις τους ανθρώπους;» είπε ο Μωάμεθ.
«Ποιο ήταν το έγκλημά μας; Να διεκδικήσουμε τα βασικά μας δικαιώματα που διασφαλίζει το σύνταγμα;». ρώτησε εκείνη.
Η Masi Zainab, μια 70χρονη ποιήτρια που ήταν στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων το 2021 και κατόπιν κλήσης της οποίας ο Rehman ηγήθηκε των αρχικών διαδηλώσεων, συμμετείχε και στις διαδηλώσεις του 2022. «Μου συνέβησαν πολλά λόγω της συμμετοχής μου», είπε
«Τα παιδιά μας παρακαλούσαν για ανακούφιση από τους βομβαρδισμούς. Έπρεπε να παρακαλέσω τις δυνάμεις ασφαλείας να μην μας χτυπήσουν με οβίδες. Το επόμενο πρωί, ήρθε άλλη μια παρτίδα δυνάμεων ασφαλείας», θυμάται η Ζαϊνάμπ σε μια τηλεφωνική συνομιλία. «Μας έσπασαν τις πόρτες, μας κακοποίησαν και μου άρπαξαν τη μαντίλα. Το χέρι της νύφης μου έσπασε, μια ηλικιωμένη γυναίκα τραυματίστηκαν τα γόνατα και μια νεαρή κοπέλα χτυπήθηκε με οβίδες και το πρόσωπό της είναι ακόμα τραυματισμένο. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ακόμα τραυματισμένοι».
Ενώ αρκετοί διαδηλωτές τραυματίστηκαν, ένας αστυνομικός, που ονομάστηκε Yasir Saeed, πυροβολήθηκε στον λαιμό, ο οποίος αποδείχθηκε μοιραίος.
Ακολούθησαν αναταραχές στην πόλη, καθώς ο κόσμος συνέχισε να διαμαρτύρεται για τις ενέργειες της αστυνομίας και την επακόλουθη καταστολή των ηγετών και των υποστηρικτών του Haq Do Tehreek. Η κυβέρνηση επέβαλε το Άρθρο 144, έναν έκτακτο νόμο, που απαγορεύει σε περισσότερα από πέντε άτομα να συγκεντρώνονται ταυτόχρονα για ένα μήνα. Οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας και το διαδίκτυο παρέμειναν σε αναστολή μέχρι αυτή την εβδομάδα.
Ακολούθησαν εκατοντάδες συλλήψεις. Ένας τοπικός δημοσιογράφος, ο Haji Obaidullah συνελήφθη φέρεται να τράβηξε βίντεο από τη σύγκρουση και για το ρεπορτάζ του. Αργότερα αφέθηκε ελεύθερος.
Οι κρατούμενοι ηγέτες του Haq Do Tehreek περιλαμβάνουν τον βετεράνο πολιτικό Hussain Wadila, τον Yaqoob Joski και τον Sharid Miandad. Ο Ρεχμάν, ο επικεφαλής του κινήματος, επίσης κρατήθηκε σε FIR, αλλά ήταν ελεύθερος από τότε που τελείωσαν οι διαδηλώσεις.
Τη Δευτέρα, ο Rehman ανέβηκε στο Twitter για να ανακοινώσει ότι θα επέστρεφε στο Gwadar.
«Υπάρχει μια δύναμη πίσω από τον Maulana»
Μερικοί πιστεύουν ότι το κίνημα δεν επιδιώκει απλώς τα δικαιώματα του Γκουαντάρ, αλλά συνδέεται με μια τοπική πολιτική μάχη μεταξύ του Ρεχμάν και του Χαμάλ Καλμάτι, του σημερινού μέλους της Επαρχιακής Συνέλευσης από το Γκουαντάρ.
«Τα αιτήματα του Haq Do Tehreek ήταν τα αιτήματα του λαού, αλλά ο τόνος του Rehman ήταν πάντα πολιτικός. Πάντα δήλωνε την πρόθεσή του να συμμετάσχει στις εκλογές. Κέρδισε τις ενδιάμεσες εκλογές καθώς έχει την υποστήριξη του λαού», είπε ο Sohrabi.
Άλλοι βλέπουν ένα ακόμη μεγαλύτερο σχέδιο να λειτουργεί: Σε μια εποχή που το Πακιστάν παρασύρεται προς τη Δύση, κάποιοι λένε ότι η Rehman ξεκίνησε για να διαταράξει το κινεζικό έργο στο λιμάνι και στο CPEC.
Ο γερουσιαστής Akram Dashti είπε ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Rehman έχει ασχοληθεί με τα ζητήματα των μαζών, αλλά επεσήμανε ότι ο Maulana – ένας τίτλος που δίνεται σε έναν αξιοσέβαστο ισλαμικό ηγέτη – ανήκει σε ένα συντηρητικό θρησκευτικό κόμμα, το Jamaat-e-Islami. που ήταν πάντα στο μισθολόγιο του στρατιωτικού κατεστημένου.
«Η περιοχή Μάκραν είναι το επίκεντρο του εθνικισμού των Μπαλόχ», επεσήμανε ο Ντάστι. «Φανταστείτε αν οι εθνικιστές είχαν διαδηλώσει με όπλα και φώναζαν συνθήματα κατά της Κίνας και πολιορκούσαν το λιμάνι. Θα το επέτρεπε το ίδρυμα; Αμφιβάλλω.”
Ο γερουσιαστής υποστήριξε ότι «το κατεστημένο δεν συμπάθησε ποτέ τα εθνικιστικά κόμματα στο Μπαλουχιστάν – είναι πολύ πιθανό να υποστηρίζει ένα σχέδιο όπως ο Maulana, γιατί γνωρίζουμε ότι το κατεστημένο είχε πάντα σημαντικό ρόλο στην πολιτική μηχανική».