Σε εξέλιξη βρίσκεται περίπου από τις 4 το απόγευμα (ώρα Ελλάδας) η κρίσιμη τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως ανέφερε το Reuters, επικαλούμενο εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου. Ίδια πηγή ανέφερε πως η συνομιλία «κυλάει καλά».
Όπως ανέφεραν νωρίτερα πηγές από το Κρεμλίνο, η συγκεκριμένη συνομιλία θα έχει διάρκεια για «όσο κριθεί απαραίτητο». Ο Τραμπ, με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social, δήλωνε πως ανυπομονεί για τη συνομιλία, επιμένοντας ότι «ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει τώρα».
Τι επιδιώκει ο Πούτιν από την επικοινωνία με τον Τραμπ
Για τον Πούτιν, η συνομιλία αυτή αποτελεί μια ευκαιρία να διατηρήσει τη Ρωσία στο επίκεντρο της διεθνούς διπλωματίας και να δείξει ότι εξακολουθεί να διαπραγματεύεται απευθείας με τις ΗΠΑ.
Η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχθεί έναν από τους βασικούς όρους της Μόσχας, αποκλείοντας την πιθανότητα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, ο Λευκός Οίκος έχει αφήσει να εννοηθεί πως η Ρωσία θα διατηρήσει τα εδάφη που κατέχει παράνομα, γεγονός που συνιστά σημαντική διπλωματική νίκη για τον Πούτιν.
Ωστόσο, ο Τραμπ παραμένει απρόβλεπτος και η Μόσχα ενδέχεται να πιεστεί να δείξει κάποια διάθεση για συμφωνία προτού ο Αμερικανός πρόεδρος αλλάξει στάση.
Το χρονικό της 30ήμερης εκεχειρίας: Τι συνέβη την τελευταία εβδομάδα
Η πορεία προς τη σημερινή τηλεφωνική επικοινωνία έχει σημαδευτεί από εξελίξεις που διαμορφώνουν το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων:
11 Μαρτίου: Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να προτείνουν εκεχειρία 30 ημερών στη Ρωσία, έπειτα από συμφωνία με τον Ζελένσκι.
12 Μαρτίου: Η Μόσχα δήλωσε πως «μελετά προσεκτικά» την αμερικανοουκρανική πρόταση και αναμένει περισσότερες λεπτομέρειες.
13 Μαρτίου: Ο Πούτιν δήλωσε πως «συμφωνεί καταρχήν» με την εκεχειρία, αλλά έθεσε όρους και απαιτήσεις. Ο Ζελένσκι απέρριψε τη ρωσική στάση ως «χειριστική».
14 Μαρτίου: Ο Τραμπ ανέφερε ότι οι συνομιλίες του απεσταλμένου του, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν άνοιξαν «μια πολύ καλή ευκαιρία για τον τερματισμό του πολέμου».
15 Μαρτίου: Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ηγήθηκε τηλεδιάσκεψης με 26 συμμαχικές χώρες για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων.
16 Μαρτίου: Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε επίσημα την επικείμενη τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν, ενώ Αμερικανοί διαπραγματευτές ετοιμάζονται να συναντήσουν εκπροσώπους τόσο της Ουκρανίας όσο και της Ρωσίας.
17 Μαρτίου: Επιβεβαιώθηκε πως το βασικό αντικείμενο της συνομιλίας θα αφορά εδαφικές παραχωρήσεις, ενεργειακές υποδομές και οικονομικές διευθετήσεις.
Το κρίσιμο ερώτημα: Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;
Παρά την επικείμενη συνομιλία, μεγάλες διαφορές παραμένουν –ιδιαίτερα στο ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων. Οι ευρωπαϊκοί σύμμαχοι ανησυχούν ότι μια ενδεχόμενη συμφωνία με παραχώρηση ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία θα μπορούσε να νομιμοποιήσει τη ρωσική εισβολή και να αποδυναμώσει την παγκόσμια ασφάλεια.
Η Ρωσία κερδίζει έδαφος στην περιφέρεια του Κουρσκ, γεγονός που της προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις. Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ, ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, αναζητά ένα διπλωματικό επίτευγμα που θα ενισχύσει τη διεθνή του εικόνα.
Η σημερινή συνομιλία θα αποτελέσει κρίσιμο σημείο καμπής για τη σύγκρουση στην Ουκρανία—και ενδέχεται να καθορίσει το μέλλον της περιοχής για τα επόμενα χρόνια.
Ποιο θα είναι όμως το βασικό θέμα συζήτησης;
Η Ρωσία έχει θέσει στις ΗΠΑ ξεκάθαρο πλαίσιο και όρους για τον τρόπο με τον οποίο θα καθίσει στο διπλωματικό τραπέζι για να τερματιστεί ο πόλεμος που μαίνεται για περισσότερο από τρία χρόνια. Οι όροι αυτοί εμφανίζονται από τη Ρωσία ως ο «βασικός κορμός» ενός σχεδίου όχι απλά για εκεχειρία αλλά για «μακρά και σταθερή Ειρήνη», όπως αναφέρει το ρωσικό υπουργείο εξωτερικών. Δεδομένα ο Πούτιν να ζητήσει από τον Αμερικανό ομόλογό του οι τρεις βασικοί άξονες της ρωσικής πρότασης να αποτελέσουν την βάση για τα επόμενα βήματα.
Εάν ο Πούτιν λάβει από την Ουάσιγκτον διαβεβαίωση πως η Ουκρανία δεν θα είναι και δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, πως η Ρωσία θα κρατήσει τα εδάφη που έχει υπό κατοχή όχι μόνο από το 2022 αλλά και από το 2014 (την Κριμαία) και πως ο Ζελένσκι δεν θα βρίσκεται στο τραπέζι της επόμενης φάσης τότε θα πει ένα μεγάλο «ναι» στις επόμενες Αμερικανικές πρωτοβουλίες και δεν θα διστάσει να εκδώσει και ανακοίνωση μιλώντας για «ρωσική πρωτοβουλία άμεσης κατάπαυσης του πυρός». Ο Ρώσος Πρόεδρος θα επιμείνει επίσης πως ακόμη κι αν ο Ζελένσκι αποτελέσει παρελθόν πως δεν θέλει να υπάρξουν ξένες και συγκεκριμένα ευρωπαϊκές δυνάμεις στα εναπομείναντα ουκρανικά εδάφη… Από την πλευρά του ο Ντόναλντ Τραμπ με τον τρόπο που έχει διαχειριστεί τόσο το Κίεβο όσο και τον Πρόεδρο της Ουκρανίας δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανο να συναινέσει στο ζήτημα του ΝΑΤΟ – φτάνοντας μέχρι και στο αμερικανικό βέτο – και αυτό δεν είναι κάτι για το οποίο κυρίως ο περίγυρός του δεν έχει μιλήσει ανοιχτά. Ο Τραμπ ο οποίος δεν δίστασε να χαρακτηρίσει δημόσια «δικτάτορα» τον Ουκρανό Πρόεδρο και λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα να προχωρήσει σε μία πρωτόγνωρη για τα πολιτικά και διπλωματικά δεδομένα επίθεση προς τον Ζελένσκι μπροστά σε ανοιχτές κάμερες, είναι ξεκάθαρο πως δεν θα έχει θέμα να συμφωνήσει με τον Πούτιν πως ο ηγέτης της Ουκρανίας πρέπει να «θυσιαστεί» για να υπάρξει Ειρήνη. Το μεγάλο ζήτημα φαίνεται πως για τον Τραμπ υπάρχει στο πως θα μοιραστούν οι υπό ρωσική κατοχή γαίες της Ουκρανίας ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Κρεμλίνο.
Ο τρόπος με τον οποίο παράγει πολιτική στο εσωτερικό και το εξωτερικό ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έχει μόνο και μία βάση, το κέρδος. Εάν υπάρξει συμφωνία με δεκάδες ψηφία για τις ΗΠΑ ο Τραμπ θα αποδεχθεί πως η Ρωσία, την οποία έτσι κι αλλιώς προτάσσει με τον τρόπο του ως νικήτρια σήμερα, θα κάνει τις μικρότερες υποχωρήσεις και οι Ουκρανοί θα κληθούν όχι απλά να συμφωνήσουν αλλά να το πράξουν και κάτω από νέα πίεση από τις ΗΠΑ.
Ο μόνος τρόπος να υπάρξουν βήματα πίσω από την Ουάσιγκτον και να ζητηθεί από τη Μόσχα ένα εναλλακτικό σχέδιο είναι η Ευρώπη η οποία βρίσκεται σήμερα σε εγρήγορση αλλά και μπροστά σε μία ρεαλιστικότατη απειλή να κάνει χρήση τόσο του διπλωματικού όσο και του στρατιωτικού κεφαλαίου της. Η Ευρώπη θα πρέπει από τη μία να επιβάλλει την παρουσία της σε ό,τι Πούτιν και Τραμπ αποφασίσουν πως θα είναι το επόμενο βήμα και από την άλλη θα πρέπει να «τρέξει» ένα σχέδιο που θα φέρει σε δυσκολότερη θέση την Ουάσιγκτον από αυτή που μόνη της η Ουκρανία μπορεί. Ο Τραμπ έχει αποδείξει πως δεν έχει πρόβλημα να διακόψει την αποστολή όπλων και κρίσιμων πληροφοριών με μία υπογραφή και η Ένωση θα πρέπει να βρει έναν μοχλό πίεσης που θα «κοστίζει» στις ΗΠΑ περισσότερο από όσο αποδίδει.
Η ευρωπαϊκή πολεμική βιομηχανία δεν είναι σε θέση να παράξει σήμερα τα προηγμένα οπλικά συστήματα που έχει ανάγκη για την άμυνά της η Ουκρανία αλλά μπορεί με τους κατάλληλους χειρισμούς να τα προμηθευτεί η ίδια για λογαριασμό του Κιέβου. Η Ένωση θα πιέσει επίσης την Ουάσιγκτον να υπογραφεί η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες με τη μορφή που έχει σήμερα προκειμένου να υπάρχει μία έμπρακτη αμερικανική δέσμευση έστω και σε ελάχιστο βαθμό. Τέλος είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκό ζήτημα να καταφέρουν οι ηγέτες – Μακρό, Στάρμερ και Μερτζ, της ηπείρου να έχουν παράλληλη και ακριβή ενημέρωση από τον Λευκό Οίκο για όσα θα λεχθούν ανάμεσα σε Τραμπ και Πούτιν. Ο χρόνος είναι πάντα σύμμαχος στις κρίσεις και αυτά που θα προκύψουν από το σημερινό τηλεφώνημα ανάμεσα στους δύο πόλους του κόσμου θα είναι η αρχή μίας νέας…