Κρίσιμες ώρες για τον Βρετανό πρωθυπουργό, ο οποίος φαίνεται να γνώριζε για τις σεξουαλικές επιθέσεις του βουλευτή Πίντσερ – Την επόμενη εβδομάδα στο τραπέζι το σενάριο νέας πρότασης μομφής – Το ζήτημα θα εξεταστεί από την «Επιτροπή 1922», η οποία είναι αρμόδια να αποφασίζει για τους κανόνες του εσωκομματικού παιχνιδιού
Πολλά βρετανικά ΜΜΕ χρησιμοποίησαν τον όρο game over για να περιγράψουν την ανατροπή του Μπόρις Τζόνσον από την πρωθυπουργία. Μπορεί για πολλούς να ήταν έκπληξη οι μαζικές παραιτήσεις υπουργών, βουλευτών, καθώς και κυβερνητικών και κομματικών στελεχών, αλλά τα σημάδια της καταιγίδας ήταν καθαρά εδώ και αρκετό καιρό.
Μπορεί τα κορωνοπάρτι στην πρωθυπουργική κατοικία εν μέσω αυστηρού lockdown να ράγισαν το γυαλί και το σεξουαλικό σκάνδαλο με πρωταγωνιστή τον Κρις Πίντσερ να προκάλεσε το πρόσφατο τσουνάμι παραιτήσεων, αλλά στη βάση της πολιτικής κρίσης δεν είναι τόσο ο Μπόρις Τζόνσον όσο η ενεργειακή-οικονομική κρίση που αρχίζει να κλυδωνίζει τη βρετανική κοινωνία.
Ο Τζόνσον γνώριζε
Υπενθυμίζεται ότι ο αναπληρωτής υπεύθυνος για την τήρηση της κομματικής πειθαρχίας στους Συντηρητικούς Κρις Πίντσερ κατηγορείται ότι παρενόχλησε σεξουαλικά δύο άντρες στο μπαρ κομματικής λέσχης.
Ο Πίντσερ επίσης φαίνεται πως διορίστηκε σε κυβερνητική θέση στη Βουλή των Κοινοτήτων από τον Μπόρις Τζόνσον, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός γνώριζε ότι υπάρχει έρευνα σε βάρος του για σεξουαλική παρενόχληση από το 2019.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός και ηγέτης των Συντηρητικών δεν αποφάσισε, ωστόσο, να θέσει τον κ. Πίντσερ εκτός κοινοβουλευτικής ομάδας παρά μόνο την Παρασκευή, παρά τη σοβαρότητα των καταγγελιών και τις εσωκομματικές επικρίσεις.
Μετά από την αποκάλυψη του νεότερου περιστατικού με αρνητικό πρωταγωνιστή τον Κρις Πίντσερ, έχουν αναδειχθεί 13 καταγγελίες ανδρών για σεξουαλική παρενόχληση σε βάρος τους από τον βουλευτή, στο διάστημα από το 2012 και μετά.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με βρετανικά Μέσα, ο Μπόρις Τζόνσον είχε γνώση των κατηγοριών κατά του κ. Πίντσερ από πιο παλιά. Φέρεται μάλιστα να είχε σχολιάσει προς συνεργάτες του το 2020 αναφερόμενος στον βουλευτή της περιφέρειας Tamworth πως «απλώνει τα χέρια – και Πίντσερ κατ’ όνομα και τσιμπάει (pinch) κατά φύση».
Προχθές Τρίτη, οι παραιτήσεις δύο πρωτοκλασάτων υπουργών προκάλεσαν τη χιονοστιβάδα παραιτήσεων, αλλά το κλίμα είχε φανεί καθαρά πριν περίπου ένα μήνα, όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός βρέθηκε αντιμέτωπος με πρόταση μομφής από βουλευτές του κόμματός του. Μπορεί στην ψηφοφορία της 6ης Ιουνίου να κέρδισε τη μάχη, αλλά το γεγονός ότι το 41% της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Συντηρητικών ψήφισε εναντίον του πρωθυπουργού ήταν ξεκάθαρη ένδειξη ότι είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον Μπόρις Τζόνσον.
Αυτό σημαίνει ότι πολιτικά το game over αντανακλά την πραγματικότητα. Το εάν, όμως, ο σημερινός πρωθυπουργός θα ανατραπεί ή όχι θα φανεί την επόμενη εβδομάδα. Κανείς δεν έχει αμφιβολία ότι εάν γινόταν τώρα ψηφοφορία, ο Μπόρις Τζόνσον θα την έχανε. Ακόμα και σημαντικοί υπουργοί που τον υποστηρίζουν, δεν το κάνουν επειδή πιστεύουν πως θα επιβιώσει, αλλά για να έχουν την υποστήριξη της ομάδας του στη μάχη για την ανάδειξη του νέου αρχηγού των Συντηρητικών και νέου πρωθυπουργού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας.
Ο λόγος που δεν έχει ήδη συμβεί η ανατροπή είναι ότι σύμφωνα με τον κομματικό κανονισμό δεν μπορεί να κατατεθεί νέα πρόταση μομφής ένα μήνα μετά την προηγούμενη. Το κλίμα όμως είναι εξαιρετικά βαρύ και πολλοί όχι αδικαιολόγητα θεωρούν ότι εάν ο Μπόρις Τζόνσον επιμείνει στην τωρινή απόφασή του να μην παραιτηθεί, μπορεί να συμπαρασύρει στην πτώση και την κυβέρνηση και το Συντηρητικό Κόμμα, το ζήτημα θα εξεταστεί την ερχόμενη Τρίτη από την «Επιτροπή 1922», η οποία είναι αρμόδια να αποφασίζει για τους κανόνες του εσωκομματικού παιχνιδιού. Επειδή, όμως, η θητεία των μελών της είναι στο τέλος της, τη Δευτέρα θα εκλεγεί η νέα σύνθεση, η οποία και θα αποφασίσει εάν θα αλλάξει τον μέχρι τώρα ισχύοντα κανόνα.
Αυτό σημαίνει ότι τις αμέσως επόμενες ημέρες δεν αναμένεται δραματική εξέλιξη, δεδομένου ότι ο Μπόρις Τζόνσον κατά πάσα πιθανότητα θα αναμένει την απόφαση της «Επιτροπής 1922» πριν χαράξει την πορεία του. Προς το παρόν, πάντως, δηλώνει προς τους υπουργούς και βουλευτές που του συστήνουν να παραιτηθεί ότι εάν το έκανε η Βρετανία θα διολίσθαινε σε πολιτική αστάθεια και ενδεχομένως σε χαοτικές καταστάσεις, λόγω της ενεργειακής-οικονομικής κρίσης.
Σε μία προσπάθεια, μάλιστα, να δείξει ότι είναι αποφασισμένος να παραμείνει στην πρωθυπουργία απέπεμψε τον υπουργό Προεδρίας Μάικλ Γκόουβ, ο οποίος του ζήτησε δημοσίως να παραιτηθεί. Παράλληλα, ετοιμάζεται την Τρίτη να ανακοινώσει το νέο οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, το οποίο προβλέπει σημαντικές φοροαπαλλαγές, προφανώς για να κερδίσει κάποια δημοφιλία, ώστε να δώσει πιο ενισχυμένος την εσωκομματική μάχη.
Το εάν θα καταφέρει κάτι είναι αμφίβολο, αφού ολοένα και περισσότερο απογυμνώνεται πολιτικά. Οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του ουσιαστικά του έχουν θέσει το δίλημμα: «ή θα φύγεις εσύ ή θα φύγουμε εμείς». Κι αυτό κάνουν. Από θεσμικής απόψεως, σημείο καμπής θα είναι η απόφαση της «Επιτροπής 1922» για το εάν θα επιτραπεί ή όχι η κατάθεση νέας πρότασης μομφής.
Ακόμα, όμως, κι αν επιτραπεί, ο Μπόρις Τζόνσον έχει ένα ακόμα βέλος στη φαρέτρα του: να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές, παρ’ ότι η ανατροπή πρωθυπουργού στη Βρετανία δεν σημαίνει καθόλου ότι προκηρύσσονται εκλογές. Τελευταίο παράδειγμα είναι η παραίτηση της Τερέζα Μέι, η οποία, μάλιστα, πριν ένα εξάμηνο πριν υποχρεωθεί σε παραίτηση, είχε κι αυτή κερδίσει την ψηφοφορία σε πρόταση μομφής που είχαν καταθέσει βουλευτές του κόμματός της.
Με το κλίμα που επικρατεί στη Βρετανία, εάν στηθούν βουλευτικές κάλπες είναι αμφίβολο εάν θα κερδίσουν οι Συντηρητικοί. Υπενθυμίζουμε ότι για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις και εν γένει μία κοινωνική αναταραχή, η οποία όλα δείχνουν πως θα κλιμακωθεί. Η προκήρυξη εκλογών από τον πρωθυπουργό, όταν η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος και μάλλον σύσσωμη η κυβέρνηση δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο, θεωρείται ακραία κίνηση, αλλά δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Αυτό, όμως, που μπορεί να συμβεί είναι να αρνηθεί την προκήρυξη η βασίλισσα, με το επιχείρημα ότι μπορεί να προκύψει νέος πρωθυπουργός και νέα κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή, λόγω της πλειοψηφίας που διαθέτει το Συντηρητικό Κόμμα.
Αυτό που έχει πάντως συμβεί στις περιπτώσεις ανατροπής πρωθυπουργού είναι ο ανατραπείς να παραμένει στη θέση του μέχρι οι Συντηρητικοί να εκλέξουν το νέο αρχηγό τους. Η διαδικασία εκλογής προβλέπει ότι πραγματοποιείται σειρά ψηφοφοριών στην Κοινοβουλευτική Ομάδα (κάθε φορά αποκλείεται ο τελευταίος) μέχρι να επιλεγούν οι δύο επικρατέστεροι. Από τους δύο αυτούς τα περίπου 160.000 μέλη του Συντηρητικού Κόμματος εκλέγουν το νέο αρχηγό, ο οποίος και αναλαμβάνει και την πρωθυπουργία.
Αν, όμως, ο Μπόρις Τζόνσον επιλέξει να μην παραμείνει πρωθυπουργός μέχρι την εκλογή του διαδόχου του, προσωρινός πρωθυπουργός μάλλον θα αναλάβει ο υπουργός Δικαιοσύνης και αναπληρωτής πρωθυπουργός Ντόμινικ Ράαμπ, εκτός κι αν θέσει υποψηφιότητα, οπότε θα επιλεγεί άλλος. Αν και προς το παρόν η εικόνα για το ποιοι θα διεκδικήσουν την αρχηγία είναι θολή, το μόνο σίγουρο είναι πως θα το τολμήσουν αρκετοί.