Η αντικατάσταση των ελικοπτέρων Huey παραμένει ζητούμενο εδώ και δεκαετίες. Θα δώσει λύση η αποστολή LOR στις ΗΠΑ για την αγορά ελικοπτέρων UH-60M Blackhawk; Σε παλαιότερα αφιερώματα του DP, είχε επισημανθεί εμφατικά και επανειλημμένα, η πολύ μεγάλη ανάγκη που υπάρχει για ομογενοποίηση του στόλου των δεκάδων τύπων και εκδόσεων ελικοπτέρων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας και την κατ’ επέκταση επίτευξη σημαντικών οικονομιών κλίμακας με παράλληλη αύξηση της διαθεσιμότητας αυτών των πτητικών μέσων. Η ανάγκη αυτή εξακολουθεί να υφίσταται και τώρα παρουσιάζεται η μεγάλη ευκαιρία για να διορθωθούν τα κακώς κείμενα του παρελθόντος, ώστε να καταλήξουμε το πολύ σε δυο προμηθευτές.
Η Ελλάδα διαθέτει διαπραγματευτικά χαρτιά και πρέπει να τα αξιοποιήσει. Η αποστολή(;) “Μη Δεσμευτικής” LoR στις ΗΠΑ (αν και ακόμα επικρατεί σύγχυση για το τι ακριβώς έχει γίνει, καθώς ουδείς εκδίδει επίσημη ανακοίνωση) για την παροχή πληροφοριών και στοιχείων με σκοπό την αγορά ελικοπτέρων μέσης μεταφορικής ικανότητας τύπου UH-60M Blackhawk, για την Αεροπορία Στρατού, προς αντικατάσταση των UH-1H/AB205A/A1 Huey, είναι μια λογική εξέλιξη. Θεωρητικά, θα δοθεί η δυνατότητα να πληροφορηθεί η χώρα το κόστος μιας τέτοιας προμήθειας ελικοπτέρου της κατηγορίας των 10 τόνων, αλλά και του εξοπλισμού που θα φέρει σε ελληνική υπηρεσία. Πρακτικά, όμως, ίσως και θα έπρεπε να γνωρίζει το κόστος, καθότι πηγές αναφέρουν ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί της τιμής που εξασφάλισαν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις στις δικές τους παραγγελίες, εντασσόμενη στη δική τους παραγγελία.
Τις προηγούμενες ημέρες το DP αναδημοσίευσε τα ρεπορτάζ διαφόρων δημοσιογραφικών πηγών. Σχεδόν κάθε μία αναφερόταν σε διαφορετικό αριθμό ελικοπτέρων UH-60M, που φέρεται να περιλαμβάνει η LOR. Ενδεικτικά τι έχει καταγραφεί ως τώρα: 24 + 11 ως προαίρεση (option) υποστήριζε ότι υπέγραψε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας στη LoR. Άρα 35 ελικόπτερα. Αίφνης, εμφανίστηκε μια αναφορά “στην τρίτη σελίδα της LoR” που ανέφερε μια τρίτη option για +25 που έφθανε τα ελικόπτερα στα 60! Αργά το βράδυ διέρρεε εκ νέου η πληροφορία ότι σε αυτή την τρίτη εκδοχή των επιπλέον 25, συμπεριλαμβάνεται η option της πρώτης και τα 14 που περισσεύουν αφορούν την επιθυμία “δέσμευσης της έγκρισης και των όρων”… για την Πολεμική Αεροπορία. Άρα, προκύπτει ένα νέο σύνολο 49 ελικοπτέρων!
Καλύπτει δηλαδή την περίπτωση να αποφασίσει τελικά ο Κλάδος να τα προμηθευτεί για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών σε ρόλους έρευνας-διάσωσης (SAR: Search & Rescue), ενώ φέρεται να έχει διατυπώσει διαφορετικές θέσεις. Το σημερινό Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ), ίσως ξεκαθαρίσει λίγο την εικόνα που παραμένει θολή. Έφυγε ή δεν έφυγε η LoR; Διότι υποστηρίζονται και τα δύο… Υπήρχε στο κείμενο που υπέγραψε ο ΥΕΘΑ το +25 ή όχι; Διότι η πλευρά του υποστήριζε το 24+11. Όπως αρχικά και η στρατιωτική ηγεσία, η οποία στο τέλος ασπάστηκε το “συνολικά 49”. Αν υπήρχε, ο ΥΕΘΑ δεν κατάλαβε τι υπέγραφε; Αν δεν υπήρχε, εγείρεται ή όχι θέμα πότε και με ποιον τρόπο εμφανίστηκε; Να περιμένουμε επίσημη ανακοίνωση να διευκρινίζει τι ισχύει και τι όχι; Απίθανο…
Ας δούμε ψύχραιμα και τα υπόλοιπα σημαντικά:
– Εξίσου μεγάλη σημασία και οικονομική λογική θα είχε η συγκέντρωση αντίστοιχων τεχνικών και οικονομικών στοιχείων και για άλλους τύπους ελικοπτέρων, κατασκευαστών από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, με ξεκάθαρη λίστα προδιαγραφών (specifications). Βέλτιστο σενάριο θα ήταν η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού, ή έστω μιας άτυπης διαδικασίας αξιολόγησης προσφορών, όπως αυτές της επιλογής νέας φρεγάτας και σήμερα κορβέτας για το ΠΝ, όπως έκανε η Πολεμική Αεροπορία για την κάλυψη των δικών της αναγκών σε ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης (SAR: Search & Rescue). Μόνον έτσι θα ασκηθεί πραγματική πίεση στους υποψήφιους προμηθευτές με στόχο τη συμπίεση τιμών, απόσπαση βιομηχανικού έργου και φυσικά εξασφάλιση βέλτιστων όρων μακρόχρονης υποστήριξης (FOS: Follow-on-Support).
– Αυτό ορίζει η διεθνής πρακτική. Επιχειρήματα του τύπου «ένταξη της ελληνικής αγοράς UH-60M στο πρόγραμμα Multi-Year X του Στρατού των ΗΠΑ, προς διασφάλιση «κλειστής τιμής» και «προτεραιότητας στα slots παραγωγής» δεν είναι ιδιαίτερα πειστικά, ενώ θα μπορούσαν να υποκρύπτουν την απόλυτα λογική και κατανοητή από την πλευρά των προμηθευτών για αποφυγή διαγωνιστικών διαδικασιών. Όπως οι εταιρίες όμως προασπίζουν το συμφέρον τους, το ίδιο κάνουν στη διεθνή πρακτική και τα κράτη. Μοναδικός τρόπος για να επιτευχθούν καλύτερες τιμές, όροι αγοράς και FOS, είναι η δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού.
Όσον αφορά το περιώνυμο «γεωπολιτικό κριτήριο», ενώ δεν στερείται υπόστασης και σημασίας, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «φάρμακο διά πάσαν νόσον»… Παν μέτρον άριστον. Η Ελλάδα θα πετύχει καλύτερες τιμές αγοράς και υποστήριξης, αλλά και ανάλογα με τον αριθμό των ελικοπτέρων που θα παραγγείλει βιομηχανικά ανταλλάγματα, μόνο αν το διαπραγματευθεί με περισσότερους του ενός προμηθευτές. Απλή λογική μη επιδεχόμενη αμφισβήτησης.
– Περνάμε στους αριθμούς. Τα UH-1H/AB205A/A1 της Αεροπορίας Στρατού είναι 87, ενώ η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 10 συνολικά ΑΒ205. Σε αυτά τα ελικόπτερα μπορούν να προστεθούν και πέντε δικινητήρια ΑΒ212. Τέσσερα της ΠΑ και ένα της ΑΣ. Όλα διαμόρφωσης VIP. Συνολικά επομένως η Αεροπορία Στρατού και η Πολεμική Αεροπορία χρειάζεται να αντικαταστήσουν περί τα 100 ελικόπτερα!
Ακόμη και αν δεχθούμε ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να μειωθεί στις 70 μονάδες, λόγω της μεγαλύτερης μεταφορικής ικανότητας και των μακράν υψηλότερων επιδόσεων των νέων μεταφορικών ελικοπτέρων της κατηγορίας των 10 τόνων, προκύπτει το εξής ερώτημα: Έχει τη δυνατότητα η ελληνική Οικονομία, τώρα και στο μέλλον, να αγοράσει, να υποστηρίξει και να αξιοποιήσει αδιάλειπτα 70 ελικόπτερα της κατηγορίας του Blackhawk συν 20 ΝΗ-90; Η καταρχήν απάντηση είναι ΟΧΙ και πάσα αμφισβήτηση καλοδεχούμενη. Έχει λοιπόν υπολογιστεί το πραγματικό κόστος κύκλου ζωής, ή θα πανηγυρίσουμε μια προμήθεια και σε δυο δεκαετίες θα ψάχνουμε νέα ελικόπτερα για να αγοράσουμε επειδή η ιστορία θα έχει επαναληφθεί ως φάρσα;
– Η Αεροπορία Στρατού και η Πολεμική Αεροπορία δεν έχουν καμία σχέση με τον Στρατό των ΗΠΑ και τα κονδύλια που δαπανά σε ετήσια βάση για τα πτητικά του μέσα. Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί τα τελευταία 30 χρόνια ότι η ελληνική Αεροπορία Στρατού δεν μπορεί να ακολουθήσει τον ρυθμό αντικατάστασης και αναβαθμίσεων ελικοπτέρων του Στρατού των ΗΠΑ. Μελετήθηκε επαρκώς από τους υπεύθυνους; Υπάρχει διαθέσιμη πειστική απάντηση; Όχι σε εμάς. Ας ζητήσει να ενημερωθεί το Μέγαρο Μαξίμου. Το κόστος είναι ο αποτρεπτικός παράγοντας, ο οποίος εμπόδισε τον εκσυγχρονισμό των AH-64A+ πριν από 15 χρόνια σε AH-64D και σήμερα προκαλεί σοβαρούς προβληματισμούς για τον ενδεχόμενο εκσυγχρονισμό των AH-64D στο επίπεδο -Ε. Κατά τον ίδιο τρόπο, εξαιρετικά υψηλό είναι και το κόστος εκσυγχρονισμού των βαρέων μεταφορικών ελικοπτέρων CH-47D/SD Chinook στο επίπεδο -F. Ίδιο με αυτό της αγοράς νέας κατασκευής τέτοιων ελικοπτέρων!
– Αποδείχθηκε επίσης στην περίπτωση της Αεροπορίας Στρατού, ότι η πλήρης αντικατάσταση των Huey με ένα ελικόπτερο της κατηγορίας του ΝΗ-90 ή του UH-60M, είναι πρακτικά αδύνατη λόγω υψηλού κόστους αγοράς και χρήσης. Η απαίτηση πριν από 25 περίπου χρόνια, ήταν για 48 τουλάχιστον νέα δικινητήρια ελικόπτερα μέσης μεταφορικής ικανότητας. Τελικά αγοράστηκαν μόλις 20 (ΝΗ-90), λόγω της υψηλής τιμής αγοράς τους, ενώ και η υποστήριξή τους αποδεικνύεται στην πράξη εξόχως δαπανηρή. Συνεπώς 20 χρόνια μετά, η αρχική απαίτηση της αντικατάστασης των Huey δεν έχει καλυφθεί!
Η επιχειρησιακή και οικονομική λογική υποδεικνύουν ότι θα έπρεπε να παραληφθούν και να ενεργοποιηθούν πρώτα όλα τα ΝΗ-90 (20 μονάδες), παράλληλα με την αγορά συλλογών εξοπλισμού ειδικών επιχειρήσεων για τα περισσότερα από αυτά και μετά να προχωρήσουν νέες προμήθειες. Διότι έχουν αγοραστεί για τέσσερα μόνο ελικόπτερα, που θα μπορούσαν κάλλιστα να αξιοποιηθούν ως πλατφόρμες ειδικών επιχειρήσεων, τη στιγμή κατά την οποία, από τα 20 ελικόπτερα τα τέσσερα θα είναι με τέτοια διαμόρφωση.
– Ταυτόχρονα, πρέπει να αντικατασταθούν τα Huey από ένα δικινητήριο, χαμηλού κόστους, επαρκώς εξοπλισμένο και με μεγαλύτερη μεταφορική ικανότητα και ασφαλέστερες επιδόσεις, ελικόπτερο. Ικανό για όλες τις δουλειές. Μεταφορά προσωπικού και υλικού, έρευνα και διάσωση, VIP, αστυνόμευση, αεροπυρόσβεση (μεταφορά κάδου), κ.λπ. Απαιτείται επομένως μια ΣΥΝΟΛΙΚΗ και πιθανότατα συνδυασμένη αγορά ενός ή δύο το πολύ τύπων προς αντικατάσταση των AB212 και UH-1H/AB205, με κόστος που η ελληνική οικονομία να μπορεί να αντέξει. Αυτό θα διασφαλίσει τη δυνατότητα καθημερινής, ασφαλούς και ταχείας μεταφοράς προσωπικού και υλικού σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα, ημέρα και νύχτα, ακόμα και υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
– Η λύση αυτή δεν είναι ιδέα που… κατέβασε το DP. Την έχει εφαρμόσει η ίδια η Αεροπορία των ΗΠΑ! Μόλις πριν ένα μήνα ένα μήνα, στις 7 Μαρτίου του 2023, υπέγραψε συμβόλαιο ύψους 285 εκατ. δολαρίων με την Boeing για την κατασκευή, παράδοση και υποστήριξη 13 ελικοπτέρων τύπου ΜΗ-139Α Grey Wolf (στρατιωτικοποιημένη έκδοση του AW139 από την Boeing στην κάτωθι φωτογραφία), που προορίζεται για την αντικατάσταση του Huey στη μονοκινητήρια (ΑΒ204/ΑΒ205) αλλά και τη δικινητήρια μορφή του (ΑΒ212/UH-1N).
Το AW139 (μέγιστο βάρος 6.400 κιλά) έχει ήδη καταγράψει σημαντική εμπορική επιτυχία ως ελικόπτερο έρευνας και διάσωσης και μεταφοράς προσωπικού και φορτίου, επιτυγχάνοντας πωλήσεις σε Ιταλία (firefighting, coast guard, customs control), Βρετανία (HM CG SAR2G), Ιαπωνία (coast guard), Μαλαισία (Air Force and Navy), Κύπρο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (police) κλπ. Ίσως αυτό διερμηνεύει σε έναν βαθμό τη διαφαινόμενη προτίμηση της Πολεμικής Αεροπορίας στη λύση των AW-139 και όχι τη συμπερίληψή της στο πρόγραμμα των Blackhawk.
Κάνοντας μία έμμεση σύγκριση, η USAF δαπάνησε για το οικονομικό έτος 2021, ένα δισ. δολάρια για να αγοράσει 19 ΗΗ-60W και δεσμεύτηκε για άλλα 792 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά 14 ακόμη του ίδιου τύπου για το 2022. Αν και τα δύο ελικόπτερα ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες, το ενδιαφέρον για την Ελλάδα εστιάζεται στο ότι η USAF θα δαπανήσει συνολικά 2,4 δισ. δολάρια για την αγορά 80 ελικοπτέρων ΜΗ-139Α, προς αντικατάσταση των UH-1N με βάση τις προδιαγραφές της Air Force Global Strike Command (AFGSC). Η επιλογή του AW139, κατόπιν διενέργειας διεθνούς διαγωνισμού, ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2018 και δίνει μια τάξη μεγέθους του κόστους της δικής μας προμήθειας.
Εν κατακλείδι η αποστολή LOR στις ΗΠΑ για τη λήψη οικονομοτεχνικών πληροφοριών προς αγορά μικρού αριθμού UH-60M Blackhawk δεν είναι μια συνολική λύση για την Αεροπορία Στρατού και την Πολεμική Αεροπορία. Είναι μία εξέλιξη προς την ορθή κατεύθυνση η οποία όμως είναι μέρος του όλου. Πρέπει να συνδυαστεί και με την αναζήτηση προσφορών για την αγορά ελικοπτέρων μέγιστου μεικτού βάρους 6-10 τόνους και από άλλους προμηθευτές. Δεν πάει πολύς καιρός που η ίδια η πολιτική ηγεσία του χώρου της άμυνας, υπερτόνιζε τα οφέλη για την Ελλάδα, από τον ανταγωνισμό Γάλλων και Ιταλών για τις κορβέτες.
Defencepoint.