Όταν βρέθηκε αντιμέτωπος το 2013, ο άνδρας που ισχυρίστηκε ότι οι ακαδημαϊκοί συμφώνησαν για τη θανατική ποινή για βλασφημία, είπε στους ανακριτές του ότι δεν μπορούσε στην πραγματικότητα να διαβάσει αραβικά.
Αυτός ο άνδρας, ο δικηγόρος Ισμαήλ Κουρέσι, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός νέου ντοκιμαντέρ της Συμμαχίας κατά της Πολιτικής της Βλασσομανίασης στο Πακιστάν (AABP). Φιλοξένησε μια πρόωρη προβολή του The Inevitable Misuse of Blasphemy Politics (2024) και ένα νέο επεισόδιο με τίτλο Βλασσομανία ως Μπιντάτ: Ενδομουσουλμανική Διαφορά στην Εποχή των Αυτοκρατοριών την Κυριακή 17 Αυγούστου στο Kitab Ghar. Μια μικρή ομάδα μαθητών, καθηγητών και δημοσιογράφων συγκεντρώθηκε για να παρακολουθήσει τα ντοκιμαντέρ και να έχει ερωτήσεις και απαντήσεις με την ομάδα στη μικρή δημόσια βιβλιοθήκη στο Καράτσι.
Τα ντοκιμαντέρ βασίζονται στο Άρθρο 295-C του Ποινικού Κώδικα του Πακιστάν ή στον νόμο περί βλασφημίας της χώρας, ο οποίος θεσπίστηκε το 1986 και ενισχύθηκε από το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Σαρία το 1991. Το Άρθρο 295-C ορίζει ότι ο θάνατος είναι η μόνη τιμωρία για βλασφημία κατά του Αγίου Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σε αυτόν) και ο νόμος καθιστά την αμφισβήτηση της εξουσίας του πράξη βλασφημίας. Αυτό που οι αρχές περιγράφουν ως «κατάχρηση» του νόμου είναι, στην πραγματικότητα, η μόνη δυνατή σωστή εφαρμογή του. Οι απεριόριστοι ορισμοί της νομοθεσίας μετατρέπουν οποιαδήποτε ενέργεια σε πιθανή βλασφημία.
Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, περίπου 767 άτομα βρίσκονται επί του παρόντος υπό κράτηση με κατηγορίες βλασφημίας (από τα μέσα του 2024).
Τα άτομα που κατηγορούνται για βλασφημία διατρέχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο εξωδικαστικής βίας. Το Κέντρο Κοινωνικής Δικαιοσύνης κατέγραψε ότι τουλάχιστον 104 άνθρωποι σκοτώθηκαν από όχλους και βρίσκονταν υπό κράτηση μεταξύ 1994 και 2024. Ομάδες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι αυτοί οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν όχι μόνο την επιβολή του νόμου, αλλά και ένα ευρύτερο κλίμα στο οποίο διατυπώνονται κατηγορίες για διευθέτηση προσωπικών λογαριασμών, κατάσχεση περιουσίας ή πρόκληση δράσης από όχλο.
- Διαφήμιση –
Στις 13 Απριλίου 2017, ο Μασάλ Καν, ένας 23χρονος φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αμπντούλ Γουάλι Καν, δέχθηκε επίθεση και σκοτώθηκε από όχλο μετά από διαδικτυακές κατηγορίες για βλασφημία. Μια ερευνητική ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμοί ήταν κατασκευασμένοι. Ένα αντιτρομοκρατικό δικαστήριο δίκασε 57 υπόπτους για το λιντσάρισμα: ένας καταδικάστηκε σε θάνατο, πέντε σε ισόβια κάθειρξη, 25 έλαβαν μικρότερες ποινές φυλάκισης και 26 αθωώθηκαν, με περαιτέρω καταδίκες να εκδίδονται στη συνέχεια.
Ο νόμος διεκδικεί νομιμότητα μέσω αιώνων ισλαμικής παράδοσης και ακαδημαϊκής συναίνεσης (ijma). Ωστόσο, αυτή η υποτιθέμενη συνέχεια της θεϊκής εντολής έχει δημιουργήσει μια εντυπωσιακή στατιστική ανωμαλία: ενώ οι κατηγορίες για βλασφημία έχουν αυξηθεί κατά 20.000% από το 1986, καμία καταδίκη δεν έχει επικυρωθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο. Ίσως η πιο γνωστή υπόθεση είναι αυτή της Asia Noreen, μιας χριστιανής αγρότισσας, η οποία καταδικάστηκε το 2010 και καταδικάστηκε σε θάνατο. Μετά από οκτώ χρόνια κράτησης, αθωώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στις 31 Οκτωβρίου 2018 και έφυγε από το Πακιστάν για τον Καναδά.
Η 13λεπτη ταινία κινουμένων σχεδίων “Βλασφημία” ως Biddat αμφισβητεί την ιδέα ότι αυτοί οι νόμοι έχουν τις ρίζες τους στην διαχρονική ισλαμική παράδοση. Η θέση της ταινίας είναι ότι το πιο υπερασπισμένο νομοσχέδιο του Πακιστάν βασίζεται στην πραγματικότητα σε αποικιακά νομικά θεμέλια και κατασκευάζει ισλαμική λογοτεχνία. Η “ιερή” γλώσσα του αντιγράφηκε από παλιά βρετανικά νομικά έγγραφα, αυστραλιανές υποθέσεις δυσφήμισης και αμερικανικές αγωγές.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές αποκαλύψεις ήταν η γλωσσική προέλευση του νόμου. Μέσω σχολαστικής ανάλυσης κειμένου, η ομάδα εντόπισε όρους όπως «υπονοούμενος», «υπαινιγμός» και «καταλογισμός» όχι στην ισλαμική νομολογία, αλλά στον αυστραλιανό νόμο περί δυσφήμισης, την αμερικανική νομοθεσία περί δυσφήμισης και τους ινδικούς νόμους περί ρητορικής μίσους.
Και ο άνθρωπος που ισχυρίστηκε ότι είχε θρησκευτική εξουσία πάνω σε αυτές τις κυρώσεις παραδέχτηκε ότι δεν μπορούσε καν να διαβάσει αραβικά και δεν καταλάβαινε τα κείμενα που ισχυριζόταν ότι παρέθετε. «Όταν αρχίσαμε να διαβάζουμε τα βιβλία ισλαμιστών νομικών ακτιβιστών από τη δεκαετία του 1980 έως τη δεκαετία του 1990, συμπεριλαμβανομένου του Ismail Qureshi, ήταν προφανές ότι παρερμήνευαν αυτές τις πηγές», δήλωσε ένα μέλος της ομάδας AABP μιλώντας στην εφημερίδα The Express Tribune κατά την προβολή. «Συναντήσαμε τον Qureshi πριν από σχεδόν μια δεκαετία και εκεί μας παραδέχτηκε την έλλειψη εκπαίδευσής του».
Η κατασκευασμένη ακαδημαϊκή έρευνα του Ismail Qureshi είχε μετατρέψει τη θέση του Abu Hanifa του όγδοου αιώνα – ότι ένας μη μουσουλμάνος βλάσφημος δεν τιμωρείται με θάνατο – στο εντελώς αντίθετο, αποτελώντας τη βάση για την απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Σαρία του Πακιστάν το 1991. Ο Qureshi δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε συγγραφέας, όπως αποκαλύπτει η ομάδα: «Συνέταξε το νομοσχέδιο 295-C και υπέβαλε με επιτυχία αίτηση για να γίνει hadd (σταθερή) τιμωρία, χωρίς να κατανοεί τις πηγές που επικαλέστηκε».
Νομικοί, μελετητές του ισλαμικού δικαίου, ιστορικοί και νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι οι νόμοι περί βλασφημίας του Πακιστάν αποκλίνουν από τη «φικχί» γενεαλογία της ισλαμικής νομολογίας και αποτελούν καινοτομίες (biddat) που γεννήθηκαν από την αποικιακή και μετα-αποικιακή πολιτική τέχνη. Αυτή η μετατόπιση δεν ήταν οργανική, αλλά διαμορφώθηκε από αποικιακές παρεμβάσεις που στόχευαν στον έλεγχο των «παθών» των υποκειμένων πληθυσμών.