Ο πρόεδρος της Ουκρανίας ήλπιζε να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο χθες, Παρασκευή (28/3) έχοντας στις αποσκευές του τις θετικές συνομιλίες με τον πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, τη συμφέρουσα συμφωνία για τις σπάνιες γαίες και τις δεσμεύσεις ασφάλειας των ΗΠΑ σε περίπτωση εκεχειρίας. Τελικά όμως, η συνάντηση των δύο ηγετών «ηλεκτρίστηκε» γρήγορα, αντήχησαν σκληροί χαρακτηρισμοί και το όλο όραμα για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία κατέρρευσε μέσα σε λίγα λεπτά.
Η ατμόσφαιρα βάρυνε πολύ όταν τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Τζέι ντι Βανς ζήτησαν από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του για την πολυετή υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Ωστόσο ο Ουκρανός πρόεδρος δεν ενέδωσε, ενώ επέμεινε για περαιτέρω δράση των ΗΠΑ ώστε να επιτευχθεί η εκεχειρία. Τελικά, ο ίδιος αποχώρησε από τον Λευκό Οίκο πριν την προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου, με τη διαβόητη συμφωνία για τις σπάνιες γαίες να μένει στον αέρα.
«Γύρνα πίσω όταν θα είσαι έτοιμος για ειρήνη», έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγο πριν ο Ζελένσκι απομακρυνθεί από τον Λευκό Οίκο.
Τα 4 «εκρηκτικά» σημεία που γκρέμισαν τη συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι
Κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών υπήρξαν πολλά σημεία έντασης, ωστόσο τέσσερα ήταν αυτά, σύμφωνα με το BBC, που ξεχώρισαν και χαρακτηρίστηκαν ως «εκρηκτικά».
- Η παρέμβαση του Βανς και η έκρηξη της συνομιλίας
Αν και οι συνομιλίες μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι στο οβάλ γραφείο ξεκίνησαν σε θετικό κλίμα, η συζήτησε «άναψε» με την παρέμβαση του αντιπροέδρου Βανς, ο οποίος είπε ότι «ο δρόμος προς την ειρήνη και ο δρόμος προς την ευημερία είναι ίσως η ενασχόληση με τη διπλωματία. Αυτό κάνει ο πρόεδρος Τραμπ».
Ο Ζελένσκι παρενέβη, επικαλούμενος την επιθετικότητα της Ρωσίας τα χρόνια πριν από την πλήρη εισβολή της. «Για τι είδους διπλωματία μιλάς; Τι εννοείς;» τον ρώτησε.
Τότε ο Βανς απάντησε άμεσα: «το είδος που θα δώσει τέλος στην καταστροφή της χώρας σας». Στη συνέχεια, ο αντιπρόεδρος κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι ήταν ασεβής.
- «Παίζεις στοίχημα με εκατομμύρια ζωές»
Ο Βανς αναφέρθηκε στα προβλήματα της Ουκρανίας αναφορικά με τις περιορισμένες στρατιωτικές δυνάμεις. Τότε, ο Ζελένσκι απάντησε: «Κατά τη διάρκεια του πολέμου, όλοι έχουν προβλήματα, ακόμη και εσείς. Αλλά έχετε έναν ωραίο ωκεανό και δεν το αντιλαμβάνεστε τώρα, αλλά θα το αντιληφθείτε στο μέλλον».
Ήταν η στιγμή που «φούντωσε» τον Τραμπ και πήρε αμέσως θέση. Ωστόσο ο Ζελένσκι επέμεινε στις θέσεις του ισχυριζόμενος πως ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει κατανοήσει τον ηθικό κίνδυνο να αντιμετωπίσει τον εισβολέα του πολέμου.
Υπενθυμίζεται πως ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίζει την εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία ως μια σύγκρουση με τη Ρωσία και καλεί τις δύο χώρες να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ωστόσο ο Ζελένσκι προσπαθεί να προειδοποιήσει την άλλη άκρη του Ατλαντικού για τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της θεωρίας. Ο Ουκρανός πρόεδρος είπε ευθέως στον Τραμπ: «Ο πόλεμος θα έρθει σε εσάς».
«Μη μας λες τι θα νιώσουμε. Δεν είσαι σε θέση να μας το υποδείξεις», ήταν η απάντηση του Τραμπ. «Παίζεις στοίχημα με εκατομμύρια ζωές», συμπλήρωσε.
Απ’ αυτή τη συνομιλία ο Ζελένσκι απέσπασε μεν τα εύσημα να αντισταθεί στον Τραμπ, έχασε δε την ευκαιρία να επιτευχθεί άμεσα η ειρήνη.
- Ξεσπάθωσε ο Τραμπ: «Δεν ήσουν μόνος»
Κάποια στιγμή αργότερα στη συνομιλία, ο Ζελένσκι είπε: «Από την αρχή του πολέμου, ήμαστε μόνοι και είμαστε ευγνώμονες». Αυτό εξόργισε τον Τραμπ. «Δεν ήσουν μόνος», είπε. «Σου δώσαμε – μέσω του ανόητου προέδρου – 350 δισεκατομμύρια δολάρια», συμπλήρωσε, αναφερόμενος στον Τζο Μπάιντεν.
Στη συνέχεια, ο Βανς ρώτησε αν ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της συνάντησης και τον κατηγόρησε ότι έκανε εκστρατεία «υπέρ της αντιπολίτευσης» – των Δημοκρατικών – κατά τις αμερικανικές εκλογές πέρυσι.
Το σχόλιο αφορούσε σε μια επίσκεψη που έκανε ο Ζελένσκι σε ένα εργοστάσιο πυρομαχικών στο Σκράντον της Πενσυλβάνια -τη γενέτειρα του Τζο Μπάιντεν- λίγες εβδομάδες πριν οι Αμερικανοί κατευθυνθούν στις κάλπες στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Οι Ρεπουμπλικάνοι εξοργίστηκαν στην επίσκεψη, κατηγορώντας τον Ζελένσκι ότι μετέτρεψε την περιοδεία σε εκδήλωση κομματικής εκστρατείας για λογαριασμό της Καμάλα Χάρις σε μια πολύ κρίσιμη πολιτεία. Ήταν η στιγμή που ο ηλεκτρισμός ξεχύθηκε στην ατμόσφαιρα.
- Όταν ο φακός έπιασε την πρέσβειρα της Ουκρανίας
Σε πλάνο καταγράφηκε η πρέσβειρα του Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, Οξάνα Μαρκάροβα, η οποία εντοπίστηκε με κρατά το κεφάλι της, την ώρα που κλιμακώνονταν οι διαφωνίες.
Είναι μια εικόνα που συνοψίζει τη διπλωματική θέση για τον Ζελένσκι και τη σχέση του με – μέχρι τώρα τουλάχιστον – την υπερδύναμη χορηγό του στην προσπάθεια απόκρουσης της Ρωσίας.
*Με πληροφορίες από BBC