Περισσότερο λάδι στη φωτιά των ελληνοτουρκικών σχέσεων ρίχνει η Τουρκία, ανοίγοντας νέο μέτωπο με τη χώρα μας μέσω της απόπειρας ενεργοποίησης του παράνομου, άκυρου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου, με πρόσχημα τη νέα συμφωνία συνεργασίας με την κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης για τη συμμετοχή της τουρκικής κρατικής εταιρίας TPAO σε έρευνες υδρογονανθράκων στην περιοχή, όπου η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα και έχει συνάψει συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Η αιφνιδιαστική κίνηση της Άγκυρας ερμηνεύεται από τους αναλυτές ως πιθανό πρόδρομο βήμα για υλοποίηση των απειλών της εναντίον της Ελλάδας με περαιτέρω κλιμάκωση των προκλήσεων επί του πεδίου με αποστολή δηλαδή γεωτρύπανων ή ερευνητικών πλοίων στο τόξο από Ρόδο -Κάρπαθο – Κρήτη και μέχρι το νοτιοδυτικό τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας νοτίως της Κρήτης. Σε περιοχές κοινώς που επικαλύπτουν την καθ’ ολα νόμιμη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου ή βρίσκονται βορείως της μέσης γραμμής.
Εξ ού και το Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε αστραπιαία χθες, διαμηνύοντας σε αυστηρό τόνο ότι η Ελλάδα «θα υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα» τα κυριαρχικά δικαιώματα που έχει στην περιοχή με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Προκειμένου, δε, να μην αφήσει κανένα περιθώριο παρερμηνειών θωράκισε και την περιοχή νοτίως της Κρήτης, ξεκαθαρίζοντας πως «η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio (αυτοδικαίως και εξ υπαρχής) σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή».
Ανάχωμα στα παράνομα σχέδια της Τουρκίας από Ελλάδα – Ε.Ε.
Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται εδώ και καιρό σε απόλυτη επιχειρησιακή και διπλωματική ετοιμότητα, με σχέδια αντίδρασης για κάθε ενδεχόμενο. Και από χθες επιδίδεται σε ένα νέο διπλωματικό σπριντ ενημέρωσης εταίρων και συμμάχων για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, υψώνοντας ανάχωμα στα νέα αναθεωρητικά σχέδια του Ταγίπ Ερντογάν. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ενημέρωσε εκτάκτως και δια ζώσης τον Αμερικανό Πρέσβη Τζορτζ Τσούνη και τον Γάλλο Πρέσβη Πατρίκ Μεζονάβ. Συνομίλησε επίσης με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι και συμφώνησαν να μεταβεί την Κυριακή στο Κάιρο για διαβουλεύσεις, καθώς αμφότεροι αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης Ντμπεϊμπά να υπογράψει το επίμαχο μνημόνιο. Ενημέρωσε, δε, για τις επιζήμιες τουρκικές κινήσεις και το Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ- Ισραήλ. Το Υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε άλλωστε πως οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του τουρκολιβυκού μνημονίου «θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ».
Η απάντηση του Πρωθυπουργού στο νέο-οθωμανικό όραμα της Τουρκίας αναμένεται σήμερα στις 11 το πρωί στην ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ, ενώ το απόγευμα θα έχει την ευκαιρία να ενημερώσει αναλυτικά για τις επικίνδυνες εξελίξεις στο Μέγαρο Μαξίμου αντιπροσωπεία της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ στον απόηχο και του ξεκάθαρου μηνύματος του Τζέικ Σάλιβαν στον Ιμπραήμ Καλίν για την επίλυση των διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο δια του διαλόγου και της διπλωματίας. Τα βλέμματα φυσικά στρέφονται στην Πράγα την προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή όπου παρόντος του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα αναδείξει στους ευρωπαίους ομολόγους του τις μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της Τουρκίας και το κρεσέντο απειλών εναντίον της Ελλάδας. Υπό αυτό το πρίσμα πάντως και με δεδομένες τις κόκκινες γραμμές της Αθήνας ένα τετ α τετ των δύο ηγετών στην τσέχικη πρωτεύουσα μάλλον απομακρύνεται ακόμη περισσότερο, αφού ο Τούρκος Πρόεδρος φροντίζει διαρκώς να ανατινάζει τις γέφυρες του διαλόγου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάντως ύψωσε ήδη από χθες ασπίδα αποτροπής, απορρίπτοντας δια του εκπροσώπου για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο, εκ νέου το τουρκολιβικό μνημόνιο του 2019 επειδή «παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη», ενώ επισήμανε ότι την ανάγκη αποφυγής ενεργειών που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα.
Σφοδρές αντιδράσεις και στη Λιβύη
Οργισμένες αντιδράσεις καταγράφηκαν και στη Λιβύη. Το Κοινοβούλιο της Λιβύης και ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της χώρας Ακίλα Σάλεχ απέρριψαν τα μνημόνια με την Τουρκία ως «παράνομα και απαράδεκτα», καθώς δεν έλαβαν την έγκρισή τους, ενώ ο κ. Σάλεχ τόνισε πως από τη στιγμή που έχει λήξει η θητεία της κυβέρνησης του Ντμπεϊμπά δεν νομιμοποιείται μέχρι τις εκλογές να συνάπτει συμφωνίες. «Ύποπτη» χαρακτήρισε τη συμφωνία ο Υπουργός Ενέργειας της Λιβύης, καθώς και ο Υπουργός Πετρελαίου που κατήγγειλε σύμφωνα με ΜΜΕ την υφαρπαγή των σχετικών αρμοδιοτήτων από τον ίδιο και τη μεταβίβασή τους αιφνιδίως στον Υπουργό Οικονομίας.
Παράλληλα, η κυβέρνηση του Φάτι Μπασάγα, που εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη και στηρίζεται από το Κοινοβούλιο, απέρριψε το μνημόνιο συμφωνίας δηλώνοντας ότι επιφυλάσσεται «του δικαιώματός της να προσφύγει στη δικαιοσύνη» για να ακυρώσει τις συμφωνίες με την Τουρκία. Σύννεφα είχαν εμφανιστεί από νωρίς, όταν κατά τη διάρκεια του σόου του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ως επικεφαλής της πολυπληθούς τουρκικής αντιπροσωπείας με τη Λίβυα ομόλογό του Νάιλα Αλ-Μανγκούς, η ίδια τόνισε πως το τουρκολοιβυκό μνημόνιο για τον καθορισμό περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, καθώς αναμένει τις διαδικασίες επαλήθευσης του ΟΗΕ.