Το μεγάλο ηλεκτρονικό μέσο ενημέρωσης του Κατάρ, αναφέρεται στον αγώνα που γίνεται στο εσωτερικό της Τουρκίας μεταξύ των πιστών του Ισλάμ και των κοσμικών στις τουρκικές εκλογές για την προεδρία της χώρας. Φυσικά, ο αρθρογράφος λαμβάνει το μέρος του προέδρου Ερντογάν κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή στις αρχές του 20ου αιώνα.
Όλοι όσοι παρακολουθούν τις τρέχουσες τουρκικές εκλογές αντιλαμβάνονται ότι το ζήτημα της ταυτότητας των πολιτών είναι μια από τις εξέχουσες πτυχές γύρω από τις οποίες περιστρέφεται ο συνεχιζόμενος εκλογικός αγώνας μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του κόμματός του από τη μια πλευρά και της αντιπολίτευσης, με επικεφαλής τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου από την άλλη.
Ο αγώνας ταυτότητας εξακολουθεί να είναι έντονος στην Τουρκία αφού ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, μετά το τέλος του ονομαζόμενου «Πολέμου της Ανεξαρτησίας» και την ανακήρυξη της ίδρυσης της Δημοκρατίας το 1923, δηλαδή πριν από έναν αιώνα, εργάστηκε για να εξαλείψει και να διαγράψει οτιδήποτε σχετικό με το Ισλάμ και την αραβική γλώσσα στην Τουρκία και επιζήτησε την εισαγωγή ό,τι είναι δυτικό, ακόμη κι αν αυτό συγκρούεται με την πίστη του λαού της χώρας και την ισλαμική τους παράδοση.
Στον απόηχο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος έληξε με την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την κατοχή των εδαφών της Τουρκίας από τις συμμαχικές δυνάμεις, η τουρκική ελίτ, ειδικά εκείνες που ήταν υπό την επιρροή της δυτικής σκέψης, πείστηκαν για τη ματαιότητα της οποιαδήποτε μεταρρύθμισης υπό το Ισλαμικό Κράτος και το Χαλιφάτο, και την αναγκαιότητα της πλήρους υιοθέτησης του δυτικού κοσμικού μοντέλου διακυβέρνησης, με τα καλά και τα κακά της.
Εκλογική πάλη Ισλάμ και κοσμικής εξουσίας
Επιπλέον, σχετικά με τον αντίκτυπο των επιτυχιών που σημείωσε η τουρκική αντίσταση κατά των δυνάμεων εισβολής, πολλοί Άραβες και Μουσουλμάνοι χάρηκαν εκείνη την εποχή με τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ όταν τον είδαν να οδηγεί τους Τούρκους στον πόλεμο απελευθέρωσης (1918-1923) και να πετυχαίνει τη μία νίκη μετά την άλλη επί των συμμαχικών στρατών που είχαν καταλάβει τη χώρα, έτσι ώστε ο πρίγκιπας των ποιητών Αχμάντ Σάουκι νόμιζε ότι ανανεώνει τη δόξα του Ισλάμ, γι’ αυτό τον επαίνεσε με ένα ποίημα, η αρχή του οποίου λέει:
Ο Θεός είναι μεγάλος, πόσα θαύματα στην κατάκτηση.. Ω, Χαλέντ αλ Τουρκ, ανανέωσε τον Χαλέντ αλ Αράμπ .
Αλλά ο άνθρωπος που οδήγησε τους Τούρκους προς τη στρατιωτική νίκη απογοήτευσε γρήγορα πολλούς όταν αυτός και όσοι ήταν μαζί του εργάστηκαν για να διαγράψουν ό,τι είχε σχέση με το Ισλάμ και το χαλιφάτο από τη χώρα του, η οποία είχε βάση για σχεδόν 500 χρόνια.
Κατάργηση του Χαλιφάτου το 1924
Μετά τη σύναψη της Συνθήκης της Λωζάνης το 1923, το τουρκικό κράτος κατήργησε το Ισλαμικό Χαλιφάτο το 1924 και το Ισλάμ δεν ήταν πλέον η επίσημη θρησκεία του κράτους.
Αυτές και άλλες αλλαγές ήρθαν σαν κεραυνός εν αιθρία στα κεφάλια πολλών που χάρηκαν ιδιαίτερα για τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και τους συντρόφους του.
Η πτώση του Ισλαμικού Χαλιφάτου είχε ως αποτέλεσμα τον σεισμό και έναν υπέροχο ήχο που αντηχεί μέχρι σήμερα σε διάφορα μέρη του ισλαμικού κόσμου.
Ο Σάουκι έγραψε, θρηνώντας την και επιπλήττοντας τον εαυτό του για τον προηγούμενο έπαινο του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και κατηγορώντας αυτόν και τους συντρόφους του που έσκισαν το σεντόνι της περηφάνιας τους με τα ίδια τους τα χέρια και αφαίρεσαν το καλύτερο κολιέ από το λαιμό τους.
Στην αρχή του ποιήματός του θρηνεί το χαλιφάτο:
«Μιναρέδες και άμβωνες φώναξαν για σένα Βασίλεια έκλαψαν για σένα
Η Ινδία, οι θεοί και η Αίγυπτος είναι λυπημένοι.. Σε κλαίνε με δάκρυα
Και το Λεβάντε, ρωτάτε, και το Ιράκ και η Περσία… σβήστηκαν από τη γη, το χαλιφάτο έσβησε;»
Εξτρεμιστικό μοντέλο διακυβέρνησης η δυτική δημοκρατία…
Η τουρκική κοινωνία δεν υπέκυψε σε αυτήν την πολιτιστική ήττα και αυτή την υπόκλιση μπροστά σε οτιδήποτε είναι δυτικό και την εχθρότητα σε οτιδήποτε είναι ισλαμικό και την υιοθέτηση ενός εξτρεμιστικού κοσμικού μοντέλου στην εχθρότητά της προς τη θρησκεία, παρόμοιο με τον laïcité (λαϊκισμό) που εφαρμόζεται στη Γαλλία που αποκλείει τη θρησκεία από την άσκηση της εξουσίας.
Και ενώ το σύστημα διακυβέρνησης στο Ισλαμικό Κράτος Χιλαφά είχε ξεκινήσει ως σύστημα Σούρα κατά την εποχή των Ορθά Καθοδηγούμενων Χαλίφηδων, καθώς οι χαλίφηδες ήταν υπεύθυνοι για τη διακυβέρνηση σε αυτό, και η επιλογή τους έγινε με μια δωρεάν υπόσχεση πίστης, μετά το τέλος της διακυβέρνησής τους, σε μια δαγκωτική μοναρχία και ένα κληρονομικό σύστημα κατά την εποχή των Ομαγιάδων, των Αββασιδών και στη συνέχεια των Οθωμανών.
Αν και καμία από αυτές τις χώρες δεν αρνήθηκε ότι το Ισλάμ απαιτεί την εγκαθίδρυση διακυβέρνησης με βάση την υπόσχεση πίστης, αυτή η αρχή που απαιτείται από τον κανόνα της Σούρα δεν έγινε σεβαστή ούτε ενεργοποιήθηκε.
Όποιες κι αν ήταν οι ελλείψεις που χαρακτήριζαν την κυριαρχία αυτών των χωρών, το ισλαμικό χαλιφάτο παρέμεινε στη συνείδηση πολλών ως σύμβολο της ενότητας και της αξιοπρέπειας των μουσουλμάνων και ως θεματοφύλακας του νόμου τους.
Η απόπειρα του Μεντερές και η αποτυχία του
Όταν ο πρώην πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές άρχισε να χτίζει ισλαμικά σχολεία και επέτρεψε την επανάκληση σε προσευχή στην αραβική γλώσσα, καθώς ο στρατός στράφηκε εναντίον του, δικάστηκε και εκτελέστηκε το 1960.
Στη συνέχεια, ακολούθησαν πραξικοπήματα με ρυθμό περίπου κάθε 10 χρόνια και το τελευταίο από αυτά τα επιτυχημένα πραξικοπήματα εναντίον προσωπικοτήτων και κομμάτων με ισλαμικές τάσεις ήταν το ήπιο πραξικόπημα που ανάγκασε τον πρώην πρωθυπουργό Νετζμετίν Ερμπακάν να παραιτηθεί το 1997.
Ο Ερμπακάν είχε ιδρύσει 4 κόμματα και όποτε αποφασίστηκε η ετυμηγορία για διάλυση του κόμματός του σπεύδει να δημιουργήσει ένα νέο κόμμα.
Νέα ιδεολογία με τον Ερντογάν
Το 2001, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και οι σύντροφοί του, οι οποίοι, όπως ο Ερντογάν, διδάχτηκαν από τον Ερμπακάν και την πολιτική του προσέγγιση, ίδρυσαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.
Το κόμμα μπόρεσε να κερδίσει τις τουρκικές εκλογές πριν από σχεδόν 20 χρόνια, και από τότε οδηγεί τη χώρα.
Παρά την κριτική που απευθύνεται στον Ερντογάν, όπως ο αυταρχισμός και η τυραννία, και άλλες κατηγορίες που ώθησαν ορισμένους από τους ηγέτες του κόμματός του να αποστατήσουν από αυτόν, αυτός και το κόμμα του πιστώνονται με πολλά επιτεύγματα.
Μπόρεσε να διπλασιάσει το κατά κεφαλήν εισόδημα και το ΑΕΠ της Τουρκίας σε λίγα χρόνια, και αυτά τα απτά επιτεύγματα τον βοήθησαν την ημέρα του πραξικοπήματος που έγινε το 2016, και πολλά πλήθη βγήκαν στους δρόμους για να αντισταθούν στο πραξικόπημα μέχρι που απέτυχε.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν και οι σύντροφοί του έμαθαν από το κεφάλι του λύκου που πέταξε μακριά και από τις εμπειρίες εκείνων που προηγήθηκαν, και δεν αναμείχθηκαν στο να υψώσουν δυνατά ισλαμικά συνθήματα που θα έρθουν σε άμεση αντιπαράθεση με τον στρατό ή τις κοσμικές ελίτ που προέκυψαν και ευδοκίμησαν επί δεκαετίες, υπό το φως ενός πολιτικού περιβάλλοντος που βλέπει την κοσμικότητα ως την επίσημη ιδεολογία στο κράτος.
Και ενώ ο Ερντογάν και το κόμμα του δεν θεωρούνται, σύμφωνα με τη γλώσσα του λόγου και τα συνθήματα που εγείρονται, ισλαμικό κόμμα με την κοινή λογική στις αραβικές και ισλαμικές χώρες, το κόμμα μέσω των ενεργειών και των επιτευγμάτων του μπορεί να χαρακτηριστεί ως τέτοιο.
Σε αντίθεση με τα κινήματα και τα κόμματα υπό τη σημαία του λεγόμενου πολιτικού Ισλάμ, τα οποία αποκηρύσσουν και απορρίπτουν πλήρως την αρχή της ανεξιθρησκίας και απαιτούν την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου, διαπιστώνουμε ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης όχι μόνο αποδέχεται, αλλά δηλώνει προσήλωση στη γραμμή του Κεμάλ Ατατούρκ και στην αρχή της ανεξιθρησκείας.
Ωστόσο, στο κόμμα εργάστηκαν για να το επαναπροσδιορίσουν με τρόπο που τους προστατεύει από τις ατέλειές του, λέγοντας ότι το αντιλαμβάνονται ως ένα σύστημα που εγγυάται τη δημοκρατία, τις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών ελευθεριών.
Όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ήθελε να δημιουργήσει ισορροπημένες πολιτικές σχέσεις με τη Δύση, οι οποίες χαρακτηρίζονταν από έναν βαθμό ισότητας, σε αντίθεση με την πολιτική της πλήρους πολιτικής και στρατιωτικής υποτέλειας που ακολουθούσε η Τουρκία στις σχέσεις της με τη Δύση και την απόστασή της από το αραβικό και ισλαμικό περιβάλλον της.
Στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης πιστώνεται η προσέγγισή του στα αραβικά και μουσουλμανικά ζητήματα. Όταν συνέβη η συριακή κρίση, ο Ερντογάν άνοιξε τις πόρτες της χώρας του στους Σύρους αδελφούς που ξέφυγαν από τις φλόγες ενός πολέμου που ανάγκασε εκατομμύρια από αυτούς να εγκαταλείψουν τη χώρα τους.
Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτή η απλωμένη πολιτική απέναντι στους πρόσφυγες, που απαιτείται από τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και επιβάλλεται από ανθρωπιστικά κίνητρα και επιβάλλεται από τους δεσμούς συγγένειας και αδελφοσύνης στο Ισλάμ, δεν άρεσε σε όσους ακολουθούν τα βήματα του Ατατούρκ που θα απορρίψει ό,τι είναι αραβικό και ισλαμικό μέσα σε δύο χρόνια αν κερδίσουν τις εκλογές, όπως ανακοίνωσε ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Αυτή η σύγκρουση που σχετίζεται με την τουρκική ταυτότητα μεταξύ εκείνων που υπερασπίζονται την ισλαμική της ταυτότητα και εκείνων που προσκολλώνται στην αυστηρή κοσμική γραμμή του Ατατούρκ μπορεί να μην βρει πιο εκφραστική εικόνα από τη σκηνή με την οποία τόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ολοκλήρωσαν την προεκλογική του εκστρατεία πριν από την έναρξη του πρώτου γύρου των εκλογών, ενώ ο Ερντογάν ολοκλήρωσε την εκστρατεία του με μια επίσκεψη στο τζαμί της Αγίας Σοφίας και έκανε τις προσευχές του Μαγκρίμπ και της Ισα σε αυτό εν μέσω εκκλησίας εν μέσω διεύρυνσης και χειροκροτημάτων των πιστών.
Ο Κιλιτσντάρογλου ολοκλήρωσε την εκστρατεία του επισκεπτόμενος τον τάφο του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Το νόημα και ο συμβολισμός των δύο επισκέψεων δεν χρειάζονται διευκρίνιση.
The Hellenic Information Team