Στον τελευταίο Δείκτη Κράτους Δικαίου του World Justice Project (WJP) για το 2024, το Πακιστάν κατατάχθηκε στην 140η θέση από 142 χώρες, καθιστώντας το το τρίτο χειρότερο έθνος από άποψη νόμου και τάξης παγκοσμίως.
Αυτή η κατάταξη υπογραμμίζει κρίσιμες προκλήσεις στο δικαστικό σύστημα της χώρας, τις πρακτικές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα πλαίσια λογοδοσίας.
Ο Δείκτης Κράτους Δικαίου αξιολογεί τις χώρες σε διάφορες διαστάσεις, όπως οι περιορισμοί στις κυβερνητικές εξουσίες, η απουσία διαφθοράς, τα θεμελιώδη δικαιώματα, η τάξη και η ασφάλεια, η κανονιστική επιβολή, η αστική δικαιοσύνη και η ποινική δικαιοσύνη.
Η απόδοση του Πακιστάν σε αυτούς τους τομείς προσφέρει μια εις βάθος εικόνα των συστημικών προβλημάτων που υπονομεύουν το νόμο και την τάξη στη χώρα.
Το World Justice Project αξιολογεί 142 χώρες χρησιμοποιώντας οκτώ βασικούς παράγοντες για να ταξινομήσει την προσήλωσή τους στο κράτος δικαίου. Αυτά περιλαμβάνουν:
Περιορισμοί στις κυβερνητικές εξουσίες: Μετρά τον βαθμό στον οποίο αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία θεωρούνται υπόλογοι βάσει του νόμου.
Απουσία διαφθοράς: Αξιολογεί την έλλειψη πρακτικών διαφθοράς σε διάφορους τομείς όπως το δικαστικό σώμα, η αστυνομία, η εκτελεστική εξουσία κ.λπ.
Ανοικτή διακυβέρνηση: Μετρά τη διαφάνεια των κυβερνητικών λειτουργιών και την προσβασιμότητα στις δημόσιες πληροφορίες.
Θεμελιώδη δικαιώματα: Λαμβάνει υπόψη το επίπεδο προστασίας των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τάξη και ασφάλεια: Μετρά τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν ασφάλεια από το έγκλημα και την πολιτική βία.
Κανονιστική επιβολή: Αξιολογεί τη δικαιοσύνη και την αποτελεσματικότητα των κανονισμών.
Αστική δικαιοσύνη: Αξιολογεί την προσβασιμότητα και τη δικαιοσύνη των συστημάτων πολιτικής δικαιοσύνης.
Ποινική δικαιοσύνη: Λαμβάνει υπόψη τη δικαιοσύνη, την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης.
Η κατάταξη του Πακιστάν στην 140η θέση αποκαλύπτει μια βαθιά έλλειψη νόμου και τάξης, εκτεταμένη διαφθορά, αναποτελεσματικά συστήματα δικαιοσύνης και διακυβευμένα θεμελιώδη δικαιώματα.
Πολλά ζητήματα είναι διάχυτα στην κακή κατάταξη του Πακιστάν, η οποία μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητή μέσω μιας ανάλυσης κάθε διάστασης.
Περιορισμοί στις κυβερνητικές εξουσίες: Ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους του κράτους δικαίου είναι ο περιορισμός στις κυβερνητικές εξουσίες.
Στο Πακιστάν, η εξουσία είναι συχνά συγκεντρωτική, με περιορισμένη εποπτεία ή ευθύνη. Ενώ θεσμοί όπως το δικαστικό σώμα και το κοινοβούλιο λειτουργούν θεωρητικά ως έλεγχοι και ισορροπίες, οι πολιτικές παρεμβάσεις είναι έντονες, καθιστώντας τους λιγότερο αποτελεσματικούς.
Ο διαχωρισμός των εξουσιών μεταξύ της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας είναι συχνά ασαφής, οδηγώντας σε επιλεκτική δικαιοσύνη που βασίζεται σε πολιτικές επιρροές.
Οι περιπτώσεις υπερβολής των εκτελεστικών στελεχών και η χρήση κρατικού μηχανισμού για τη στόχευση πολιτικών αντιπάλων είναι συχνές στο Πακιστάν.
Υποθέσεις υψηλού προφίλ, όπως η απομάκρυνση πρωθυπουργών ή η δίωξη ηγετών της αντιπολίτευσης, καταδεικνύουν την έλλειψη ανεξαρτησίας στο δικαστικό σώμα.
Αυτή η πραγματικότητα οδηγεί σε ένα λοξό και πολιτικά φορτισμένο σύστημα δικαιοσύνης.
Απουσία διαφθοράς: Η κατάταξη του Πακιστάν στην κατηγορία «απουσία διαφθοράς» είναι θλιβερή λόγω της διάχυτης φύσης των πρακτικών διαφθοράς στους δημόσιους οργανισμούς.
Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας (CPI) κατατάσσει επίσης το Πακιστάν σε κακή θέση όσον αφορά τον έλεγχο της διαφθοράς.
Είτε πρόκειται για την αστυνομία, τη δικαιοσύνη ή την πολιτική διοίκηση, η διαφθορά παραμένει ανεξέλεγκτη, δημιουργώντας εμπόδια για τον απλό πολίτη που αναζητά δίκαιη μεταχείριση.
Η δικαστική διαφθορά στο Πακιστάν οδηγεί συχνά σε άδικα αποτελέσματα για όσους δεν διαθέτουν τα οικονομικά μέσα ή διασυνδέσεις για να επηρεάσουν τις δικαστικές διαδικασίες.
Η αστυνομική διαφθορά, συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας και της κατάχρησης εξουσίας, τροφοδοτεί επίσης ένα σύστημα όπου οι νόμοι εφαρμόζονται επιλεκτικά, επιδεινώνοντας τη δυσπιστία μεταξύ των πολιτών και των αρχών επιβολής του νόμου.
Ανοικτή διακυβέρνηση και ρυθμιστική επιβολή: Η έλλειψη διαφάνειας στις κυβερνητικές λειτουργίες είναι ένα μακροχρόνιο ζήτημα στο Πακιστάν.
Η πρόσβαση στις πληροφορίες είναι περιορισμένη και οι πολίτες αντιμετωπίζουν συχνά προκλήσεις όσον αφορά την απόκτηση βασικών υπηρεσιών.
Ο νόμος για το δικαίωμα στην πληροφόρηση παραμένει υπο-εφαρμοσμένος και οι προσπάθειες της κυβέρνησης να ελέγξει την αφήγηση μέσω επιλεκτικής αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης και λογοκρισίας έχουν απλώς εντείνει τις ανησυχίες σχετικά με τη λογοδοσία.
Επιπλέον, η «ρυθμιστική επιβολή» στο Πακιστάν είναι συχνά ασυνεπής και αναποτελεσματική.
Τα ρυθμιστικά πλαίσια πάσχουν από διοικητικές ανεπάρκειες και έλλειψη ικανότητας επιβολής, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ευνοϊκό για αυθαίρετες αποφάσεις και ευνοιοκρατία.
Θεμελιώδη δικαιώματα: Οι παραβιάσεις των «θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων» είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη χαμηλή κατάταξη του Πακιστάν.
Έχουν αναφερθεί ευρέως περιπτώσεις εξωδικαστικών δολοφονιών, εξαναγκαστικών εξαφανίσεων, αυθαίρετων κρατήσεων και βασανιστηρίων. Το Πακιστάν έχει αντιμετωπίσει κριτική από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για αυτές τις καταχρήσεις, οι οποίες συχνά γίνονται ατιμώρητες.
Τα δικαιώματα των γυναικών, οι θρησκευτικές ελευθερίες και η προστασία των μειονοτήτων είναι τομείς όπου οι επιδόσεις του Πακιστάν είναι ιδιαίτερα αδύναμες.
Οι θρησκευτικές μειονότητες αντιμετωπίζουν συχνά διώξεις σύμφωνα με τους νόμους περί βλασφημίας και οι περιπτώσεις βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών τιμής και της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, είναι αχαλίνωτες, με περιορισμένη προσφυγή για τα θύματα.
Τάξη και ασφάλεια: Η διάσταση «τάξη και ασφάλεια» παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα στο Πακιστάν.
Η αδυναμία του κράτους να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τα αυξανόμενα ποσοστά εγκληματικότητας, τη μαχητικότητα και την εξέγερση παραμένει βασική ανησυχία. Σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στις περιοχές των φυλών και στο Μπαλουχιστάν, κυριαρχούν οι ανταρτικές δραστηριότητες και η θρησκευτική βία.
Οι απαγωγές, οι στοχευμένες δολοφονίες και οι τρομοκρατικές δραστηριότητες συνεχίζουν να υπονομεύουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην ικανότητα της κυβέρνησης να παρέχει ασφάλεια.
Επιπλέον, τα συνεχιζόμενα ζητήματα στην επιβολή του νόμου, όπως η ανεπαρκής εκπαίδευση, η έλλειψη πόρων και η κατάχρηση εξουσίας, εμποδίζουν την αστυνομία να περιορίσει αποτελεσματικά το έγκλημα.
Αστική και ποινική δικαιοσύνη: Η πρόσβαση στην αστική δικαιοσύνη στο Πακιστάν συχνά παρεμποδίζεται από γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, καθυστερήσεις στα δικαστήρια και έλλειψη πόρων.
Με τις υποθέσεις να διαρκούν χρόνια, οι πολίτες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν έγκαιρη επίλυση των διαφορών.
Το σύστημα αστικής δικαιοσύνης χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματικότητα, διακρίσεις και διαφθορά, καθιστώντας το απρόσιτο σε ευάλωτες κοινότητες.
Το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης δεν τα πάει καλύτερα.
Ζητήματα όπως τα βασανιστήρια κατά την κράτηση, οι αυθαίρετες συλλήψεις και οι παρατεταμένες προφυλακτικές κρατήσεις δείχνουν την έλλειψη τήρησης της δέουσας διαδικασίας.
Ενώ έχουν γίνει προσπάθειες για τη μεταρρύθμιση της αστυνομίας και του δικαστικού συστήματος, η εφαρμογή τους παραμένει αργή και ανεπαρκής.
Συνέπειες της κατάταξης: Η κατάταξη της 140ης θέσης μεταξύ 142 χωρών αντικατοπτρίζει άσχημα όχι μόνο την παγκόσμια θέση του Πακιστάν αλλά και την εγχώρια σταθερότητά του.
Ένα αδύναμο κράτος δικαίου έχει εκτεταμένες συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη, την ανθρώπινη ανάπτυξη και την κοινωνική ειρήνη.
Για παράδειγμα, αποθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις λόγω έλλειψης νομικής προστασίας και εμπιστοσύνης στο ρυθμιστικό περιβάλλον.
Επιπλέον, εμποδίζει την κοινωνική πρόοδο διαιωνίζοντας τις ανισότητες και περιθωριοποιώντας τις ευάλωτες κοινότητες.
Αυτό το εύθραυστο κράτος δικαίου και τάξης στο Πακιστάν έχει επίσης περιφερειακές επιπτώσεις.
Παρεμποδίζει την περιφερειακή συνεργασία σε κρίσιμα ζητήματα όπως η αντιτρομοκρατία, η ασφάλεια των συνόρων και η διακίνηση ναρκωτικών.
Η εμμονή της ανομίας, της πολιτικής αστάθειας και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις περιφερειακές εντάσεις και να διαταράξουν τις διεθνείς συνεργασίες.
Η θέση του Πακιστάν ως η τρίτη χειρότερη χώρα από άποψη νόμου και τάξης σύμφωνα με τον Δείκτη Κράτους Δικαίου για το 2024 του World Justice Project υπογραμμίζει μια βαθιά ριζωμένη κρίση που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως.
Από την εκτεταμένη διαφθορά και την έλλειψη δικαστικής ανεξαρτησίας έως τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πολιτική αστάθεια, οι προκλήσεις είναι πολύπλοκες και πολύπλευρες.
Χωρίς ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις και γνήσια δέσμευση από τους πολιτικούς ηγέτες, το κράτος δικαίου στο Πακιστάν είναι πιθανό να παραμείνει αδύναμο, με σοβαρές συνέπειες για τους πολίτες, την οικονομία και τις διεθνείς σχέσεις του.
Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων απαιτεί κάτι περισσότερο από ρητορική. Απαιτεί συντονισμένες, διαφανείς και χωρίς αποκλεισμούς προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης και πιο δίκαιης κοινωνίας.
«Είναι σαφές ότι το Πακιστάν έχει απόλυτη ανάγκη από μεγάλη και γνήσια θεσμική μεταρρύθμιση. Η πορεία προς τα εμπρός απαιτεί πολιτική βούληση και ενότητα. Αν υπήρξε ποτέ ένας σκοπός να βρίσκονται όλοι οι πλευρές στην «ίδια σελίδα», αυτός είναι», σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύτηκε στην κορυφαία αγγλική εφημερίδα του Πακιστάν, Dawn.