Το θέμα της αναγνώρισης του Κοσόβου επιστρέφει στο δημόσιο διάλογο σε Αθήνα και Κύπρο. Αφορμή η έκθεση της Ντόρας Μπακογιάννη για την ένταξη του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Η έκθεση δε προκάλεσε σειρά επικρίσεων έως και επιθέσεων απέναντι στην Ντόρα Μπακογιάννη με αιχμή το Κυπριακό, ενώ Μέγαρο Μαξίμου και Υπουργείο Εξωτερικών πήραν σαφείς αποστάσεις, δηλώνοντας μάλιστα ότι η Ελλάδα σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών θα απέχει από την ψηφοφορία.
Γεραπετρίτης και Μαρινάκης
Πιο συγκεκριμένα πρώτος δήλωσε και μάλιστα αιχμηρά την διαφοροποίηση της Αθήνας ο Γιώργος Γεραπετρίτης, σημειώνοντας μάλιστα ότι η ψηφοφορία στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση δεν είναι δεσμευτική αλλά το Συμβούλιο Υπουργών και «στην παρούσα φάση η ελληνική κυβέρνηση θα απέχει από την ψηφοφορία αυτή». Επεσήμανε δε ότι η Ελλάδα «παραμένει στην εξωτερική πολιτική αρχών. Δεν αλλάζουμε άποψη ει μη μόνον αν αλλάζουν τα πραγματικά περιστατικά επί τη βάσει των οποίων λαμβάνονται οι αποφάσεις. Θα συνεχίσουμε σε αυτή τη λογική των αρχών».
Τη σκυτάλη πήρε ερωτηθείς σχετικά τη Δευτέρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος υιοθέτησε πλήρως την τοποθέτηση Γεραπετρίτη τονίζοντας ότι «οι ελληνικές θέσεις παραμένουν οι ίδιες που ίσχυαν διαχρονικά. Εμείς θέλουμε να επιλυθούν οι διαφορές μεταξύ των δύο Κρατών, όπως προβλέπουν οι προηγούμενες Συμφωνίες. Η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν έχει αλλάξει, παραμένει η ίδια. Η ίδια θέση η οποία υπήρχε διαχρονικά. Και νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο έχει αποτυπωθεί σε όλα τα επίπεδα και σε επίπεδο του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών του Γιώργου Γεραπετρίτη. Και αυτή είναι και που εκφράζει και την ελληνική θέση απόλυτα».
Η Μπακογιάννη
Αν και Μέγαρο Μαξίμου και το ΥΠΕΞ αποστασιοποιούνται από την έκθεση Μπακογιάννη, η ίδια η βουλευτής της ΝΔ, υπερασπίζεται τις θέσεις της λέγοντας μάλιστα σε συνέντευξη της (Πολίτης) ότι δέχεται μία «ακροδεξιά επίθεση».
Στην ίδια συνέντευξη σημειώνει ακόμα ότι «η Έκθεση δεν αφορά το στάτους του Κοσόβου, ούτε εάν το Κόσοβο είναι κράτος. Αν η εντολή την οποία είχαμε από το Συμβούλιο των Υπουργών ήταν να πω τη γνώμη μου ή να πω τη γνώμη της Συνέλευσης ως προς το αν το Κόσοβο είναι κράτος ή όχι, τότε δεν θα υπέβαλλα ποτέ αυτή την Έκθεση, διότι η θέση η δική μου είναι η θέση της Ελλάδος, η οποία δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο. Άρα, δεν μιλάμε για στάτους σε αυτή την Έκθεση. Αυτή η Έκθεση αφορά μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον τρόπο με τον οποίο τα εφαρμόζει το κράτος δικαίου εντός του Κοσόβου».
Η Μπακογιάννη σε άρθρο της στο «Βήμα» αναφέρει ότι «το πόρισμα δεν παίρνει θέση ως προς το ζήτημα αναγνώρισης του Κοσόβου. Υπογραμμίζει απλώς την ανάγκη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 2 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν σε ευρωπαϊκό έδαφος».
Την ίδια στιγμή υποστηρίζει ότι «η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα σε Ελλάδα και Κύπρο οφείλουν να αντιληφθούν πλήρως ότι το Κόσοβο και το Κυπριακό αποτελούν δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις. Άλλωστε, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ήδη από το 2010 έχει αποφανθεί ότι δεν τίθεται θέμα παραλληλισμού μεταξύ των δύο ζητημάτων».
Για την Ντόρα Μπακογιάννη δε «ο παραλληλισμός του Κοσόβου και του Κυπριακού είναι παντελώς αβάσιμος και εθνικά επικίνδυνος».
Ο Δένδιας διακρίνει Κόσοβο – Κυπριακό
Τη διάκριση Κυπριακού και περίπτωσης του Κοσόβου είχε κάνει πολλές φορές ως Υπουργός Εξωτερικών και ο Νίκος Δένδιας. Σύμφωνα δε με παλαιότερες τοποθετήσεις του και ο Δένδιας είχε αναφέρει πως η αντίληψη ότι η περίπτωση αναγνώρισης του Κοσόβου έχει αναλογίες με την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο δεν είναι ακριβής (Φόρουμ των Δελφών 2023), σημειώνοντας επανειλημμένα ότι «υπάρχει απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου που verbatim καθαρά ξεχωρίζει και διαφοροποιεί τις δυο περιπτώσεις».
Η Κύπρος
Η Κύπρος, με ένα βουλευτή του ΑΚΕΛ και ένα το ΔΗΚΟ, που συμμετείχαν στην κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, καταψήφισε την έκθεση και ο εκπρόσωπος του κυπριακού ΥΠΕΞ, από την πλευρά του, Θεόδωρος Γκότσης υπογράμμισε ότι η Κύπρος παραμένει συνεπής στις διαχρονικές της θέσεις «πλήρως προσηλωμένη στον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών» και ως εκ τούτου «δεν αναγνωρίζει την μονομερώς ανακηρυχθείσα ανεξαρτησία».
Το ΑΚΕΛ δε σε ανακοίνωση του στις 18 Απριλίου σημείωνε ότι «η απόφαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης να προσκληθεί το Κόσοβο να γίνει μέλος του ΣτΕ προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για τους κινδύνους και το προηγούμενο που δημιουργεί σε σχέση με παράνομες αποσχιστικές οντότητες. Όσοι έχουν υποστηρίξει το σχετικό Ψήφισμα οφείλουν να αναλογιστούν τις ευθύνες τους για τους κινδύνους που προκύπτουν από την ενθάρρυνση αποσχιστικών κινημάτων και στην Ευρώπη και στην υφήλιο».
Υπογραμμίζει δε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία, θύμα παραβίασης της κυριαρχίας της και της εδαφικής της ακεραιότητας από την κατοχική δύναμη και το ψευδοκράτος, έχει διπλούς λόγους να είναι απόλυτα συνεπής υπερασπιστής του διεθνούς δικαίου».
Για το ΑΚΕΛ μάλιστα «το επιχείρημα ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή είναι διάτρητο, αφού παρά τις διαφορές κάθε περίπτωσης είναι αδιαμφισβήτητο ότι παραβιάζεται βάναυσα η αρχή της εδαφικής ακεραιότητας η οποία συνιστά βασική αρχή του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Ακόμα και αν αναλυτές, πολιτικοί και διπλωμάτες επιχειρούν να διαχωρίσουν την περίπτωση του Κοσόβου από το Κυπριακό, είναι σαφές ότι το ψευδοκράτος επιχειρεί να αξιοποιήσει την όποια εξέλιξη.
Το ψευδοκράτος
Ενδεικτική η δήλωση του «βουλευτή» του ψευδοκράτους Ογούζχαν Χασίπογλου, ο οποίος θεωρεί παράδειγμα για το κατοχικό μόρφωμα την περίπτωση του Κοσόβου και την ένταξή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης και επεσήμανε τη διάσταση απόψεων Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας στο θέμα.
Η συζήτηση για το Κόσοβο στην Ελλάδα
Η συζήτηση στην Ελλάδα για την αναγνώριση του Κοσυφοπεδίου, εντάθηκε στο παρασκήνιο το 2021 όταν οι ΗΠΑ αύξησαν τις προτροπές τους προς την Αθήνα για αναγνώριση του Κοσόβου, σημειώνοντας την ανάγκη να περιοριστεί η ρωσική επιρροή στην περιοχή των Βαλκανίων. Την ίδια χρονιά ανακοινώθηκε από το Νίκο Δένδια ως Υπουργό Εξωτερικών, η αναβάθμιση του Γραφείου Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων του Κοσόβου στην Αθήνα σε Γραφείο Συμφερόντων του Κοσόβου.
Μία κίνηση που ακόμα και αν η ελληνική διπλωματία ξεκαθάριζε ότι η θέση της Αθήνας δεν έχει αλλάξει είχε μεταφραστεί και ως η έναρξη μίας διαδικασίας που στο βάθος θα μπορούσε να δείχνει – ίσως – αναγνώριση του Κοσόβου από την Ελλάδα. Τίποτα ωστόσο δεν επαληθεύθηκε, μέχρι στιγμής.
Στην Πρίστινα πάντως εξακολουθούν να διατηρούν τις ελπίδες τους για αναγνώριση από την Ελλάδα.
Χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του αναπληρωτή ΥΠΕΞ και Διασποράς του Κοσόβου, Κρέσνικ Αχμέτι, ον περασμένο Ιανουάριο, ο οποίος έβλεπε πιθανότητα η Ελλάδα να αναγνωρίσει το Κόσοβο γιατί, οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Πρίστινας έχουν γίνει πολύ στενές.
Προφανώς η συζήτηση περί αναγνώρισης του Κοσόβου, δεν είναι νέα.
Όσοι δηλώνουν αντίθετοι συνδέουν την υπόθεση του Κοσόβου με το Κυπριακό και τη δημιουργία ενός κακού προηγουμένου για τα ελληνικά συμφέροντα, που δίνει δυνατότητα αξιοποίησής του από την άλλη πλευρά.
Κάτι που όπως αποδεικνύεται σε επίπεδο ρητορικής του ψευδοκράτους υφίσταται.
Όσοι τάσσονται υπέρ της αναγνώρισης του Κοσόβου έστω και υπό συγκεκριμένους όρους τονίζουν το επιχείρημα πως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, που γνωμοδότησε το 2010, διακρίνει σαφώς τις δύο περιπτώσεις καθώς η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου δεν παραβίασε το Διεθνές Δίκαιο, δεδομένου ότι δεν προέκυψε από παράνομη χρήση βίας που καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και δεν ήταν αποτέλεσμα εξωτερικής εισβολής, σε αντίθεση με το Κυπριακό.