Ισραηλινές πηγές αποκάλυψαν ότι η πολιτική ηγεσία ενημέρωσε τον στρατό για την πρόθεσή της να δημιουργήσει μια «κοινή στρατιωτική δύναμη επέμβασης» με την Ελλάδα και την Κύπρο, με στόχο την αντιμετώπιση των τουρκικών κινήσεων στην ανατολική Μεσόγειο.
Πολιτικές πηγές και πηγές ασφαλείας δήλωσαν στην εφημερίδα Yedioth Ahronoth ότι η πολιτική ηγεσία στο Ισραήλ, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον υπουργό Άμυνας Γιεσραέλ Κατζ, ενημέρωσε επίσημα τον ισραηλινό στρατό για την πρόθεση σύστασης της δύναμης, με στόχο την αντιμετώπιση των κινήσεων της Τουρκίας και την αποτροπή του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με τις καταγγελίες για «εχθρικές πολιτικές του προς τα ισραηλινά και περιφερειακά συμφέροντα».
Αν και το Ισραήλ διέψευσε επίσημα μια ελληνική αναφορά που έκανε λόγο για συγκεκριμένα σχέδια για την ίδρυση αυτής της δύναμης, πηγές στο Τελ Αβίβ επιβεβαίωσαν στην Yedioth Ahronoth ότι η πολιτική ηγεσία είχε δώσει εντολή στον στρατό να ξεκινήσει τον επιχειρησιακό σχεδιασμό για αυτό το σενάριο, χωρίς να προχωρήσει στην πραγματική εφαρμογή.
Η σαφής οδηγία υποδεικνύει ότι ο στρατός υποχρεούται προς το παρόν να παραμείνει μόνο στην αρχική φάση σχεδιασμού και να περιμένει περαιτέρω πολιτικές οδηγίες πριν λάβει οποιαδήποτε περαιτέρω μέτρα.
Το Ισραήλ, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι ο Ερντογάν «ακούει τον Τραμπ» και επηρεάζεται από τα αμερικανικά μηνύματα, χρησιμοποιεί αυτήν την απειλή ως εργαλείο έμμεσης πίεσης.
Στόχος, σύμφωνα με πηγές, είναι να πιεστεί η Άγκυρα να επανεξετάσει τις θέσεις της, ιδίως όσον αφορά τις τουρκικές στρατιωτικές κινήσεις κοντά στα συριακά σύνορα, όπου η Τουρκία επεκτείνει την παρουσία της από την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ, αναπτύσσοντας συστήματα ραντάρ και συστοιχίες αεράμυνας που θα μπορούσαν να περιορίσουν την ελευθερία των αεροπορικών επιχειρήσεων του Ισραήλ.
Αυτή η απειλή εντάσσεται στο πλαίσιο της βαθιάς στρατιωτικής και στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, η οποία συνεχίζεται εδώ και χρόνια και ενσωματώνεται σε κοινές αεροπορικές, θαλάσσιες και χερσαίες ασκήσεις που αποσκοπούν στην προστασία κοινών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στην εξερεύνηση φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Η Τουρκία και η διεθνώς μη αναγνωρισμένη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» διεκδικούν δικαιώματα σε περιοχές που ανήκουν στην Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ.
Αυτό συμπίπτει επίσης με το έργο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, μέσω του οποίου το Ισραήλ σχεδιάζει να εξάγει το φυσικό αέριο του στην Ευρώπη, ένα έργο στο οποίο αντιτίθεται σθεναρά η Άγκυρα.
Επιπλέον, υπάρχει η εδαφική διαμάχη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με την κυριαρχία μικρών νησιών στα ανοικτά των τουρκικών ακτών, μια ιστορική σύγκρουση που συνεχίζει να απειλεί να ξεσπάσει σε αντιπαράθεση.
Παρόλο που τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η ιστορική εχθρότητα μεταξύ τους, η οποία επιδεινώθηκε ιδιαίτερα από το Κυπριακό μετά την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974, θέτει την ένταση μεταξύ τους στα πρόθυρα έκρηξης ανά πάσα στιγμή.
Η Yedioth Ahronoth αναφέρει ότι «από στρατιωτική άποψη, ο τουρκικός στρατός έχει σαφές πλεονέκτημα έναντι της Ελλάδας όσον αφορά το μέγεθος, τον χερσαίο και θαλάσσιο εξοπλισμό και τις σύγχρονες αμυντικές βιομηχανίες. Αλλά η αδυναμία του έγκειται στην αεροπορία του, η οποία είναι σχετικά λιγότερο ανεπτυγμένη. Εδώ ακριβώς έρχεται το Ισραήλ ως παράγοντας ριζικής αλλαγής».
Εξηγεί ότι «αν το Ισραήλ ενταχθεί επίσημα σε αυτόν τον άξονα και θέσει στη διάθεση της συμμαχίας τις ανώτερες αεροπορικές του δυνατότητες, τις πληροφορίες και τις προηγμένες τεχνολογικές του δυνατότητες, η ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε να ανατραπεί, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να το σκεφτεί δύο φορές πριν εμπλακεί σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση με την Ελλάδα ή το Τελ Αβίβ».
Ισραηλινές πηγές τονίζουν ότι «ο σκοπός δεν είναι η είσοδος σε στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία, αλλά η δημιουργία μιας αποτρεπτικής απειλής που αναγκάζει την Άγκυρα να περιορίσει τις περιφερειακές της φιλοδοξίες, ιδίως εκείνες που στοχεύουν τα ζωτικά συμφέροντα του Ισραήλ. Η Ιερουσαλήμ θεωρεί την παρουσία τουρκικών δυνάμεων στη Γάζα, ακόμη και εντός μιας διεθνούς δύναμης, ως άμεση στρατηγική απειλή, δεδομένης της δεδηλωμένης υποστήριξης του Ερντογάν προς τη Χαμάς».
Σε αυτό το πλαίσιο, η ιδέα μιας «κοινής δύναμης επέμβασης» θεωρείται ως ένας τρόπος για να αυξηθεί το γεωπολιτικό κόστος οποιασδήποτε τουρκικής περιπέτειας και να σταλεί ένα σαφές μήνυμα: ότι το Ισραήλ είναι ικανό να οικοδομήσει ισχυρές στρατιωτικές συμμαχίες με τους ιστορικούς αντιπάλους της Τουρκίας.
Ωστόσο, οι παρατηρητές τονίζουν ότι η «δύναμη επέμβασης» παραμένει απλώς μια ιδέα στα χαρτιά.
Στο αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων στο Κιριάτ, βρίσκονται σε εξέλιξη ορισμένες προκαταρκτικές μελέτες και θεωρητικός σχεδιασμός, αλλά δεν έχει ληφθεί καμία εκτελεστική απόφαση, ούτε έχουν διατεθεί πραγματικοί πόροι. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο στρατός δεν έχει λάβει εντολή να αναλάβει δράση.
Ωστόσο, οι διαρροές από τα μέσα ενημέρωσης, ιδίως από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, χρησιμοποιούνται ως ψυχολογικό και πολιτικό εργαλείο.
Όπως εξηγεί η ισραηλινή εφημερίδα Yedioth Ahronoth, ο στόχος δεν είναι η άμεση σύσταση της δύναμης, αλλά μάλλον να αναγκαστεί η Τουρκία να εξετάσει τη σκοπιμότητά της και να παροτρύνει τον Ερντογάν να επανεκτιμήσει την πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο «πριν είναι πολύ αργά».
Tην ίδια στιγμή το ynetnews αναφέρει:
Η συνεργασία ασφαλείας μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, συμπεριλαμβανομένων κοινών αεροπορικών, χερσαίων και ναυτικών ασκήσεων, συνεχίζεται εδώ και αρκετά χρόνια. Ενώ Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν διαψεύσει ένα ελληνικό δημοσίευμα που ισχυριζόταν ότι οι τρεις χώρες σκοπεύουν να σχηματίσουν μια «κοινή δύναμη επέμβασης», το ynet πληροφορήθηκε ότι το πολιτικό κλιμάκιο έχει ήδη ενημερώσει τον Ισραηλινό Στρατό για ένα τέτοιο σχέδιο και μάλιστα έχει εκδώσει οδηγίες για την έναρξη του προκαταρκτικού σχεδιασμού.
Ωστόσο, δεν έχουν ληφθεί συγκεκριμένα βήματα και οι στρατιωτικοί σχεδιαστές στο Τελ Αβίβ αναμένουν περαιτέρω οδηγίες από τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον υπουργό Άμυνας Ισραήλ Κατζ. Προς το παρόν, η κυβέρνηση έχει δώσει εντολή στον Ισραηλινό Στρατό να μην προχωρήσει πέρα από το αρχικό στάδιο σχεδιασμού.
Η προσοχή είναι κατανοητή. Εάν συσταθεί, η κύρια αποστολή μιας ελληνο-ισραηλινο-κυπριακής δύναμης επέμβασης πιθανότατα θα είναι η αντιμετώπιση της τουρκικής δραστηριότητας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.
Η οραματιζόμενη δύναμη θα προστατεύει τα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα του Ισραήλ, της Ελλάδας, της Κύπρου και ενδεχομένως της Αιγύπτου στην περιοχή. Αυτό περιλαμβάνει την υπεράσπιση των υπεράκτιων ζωνών παραγωγής φυσικού αερίου και πετρελαίου και των αλιευτικών δικαιωμάτων σε περιοχές που διεκδικούνται από την Τουρκία και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, μια αυτοανακηρυχθείσα οντότητα που δημιουργήθηκε μετά την εισβολή της Τουρκίας στο νησί το 1974.
Θα περιλαμβάνει επίσης την προστασία του προτεινόμενου αγωγού φυσικού αερίου του Ισραήλ προς την Ευρώπη, στον οποίο αντιτίθεται η Τουρκία, και θα μπορούσε να επεκταθεί σε εδαφικές διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με αξιώσεις κυριαρχίας σε πολλά νησιά του Αιγαίου.
Παρόλο που τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η δεκαετιών εχθρότητά τους, που επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στο κυπριακό ζήτημα, παραμένει άλυτη και θα μπορούσε να πυροδοτηθεί ανά πάσα στιγμή. Ο στρατός της Τουρκίας, ιδίως το ναυτικό και οι χερσαίες δυνάμεις της, είναι μεγαλύτερος, ισχυρότερος και πιο σύγχρονος από τον ελληνικό. Η Άγκυρα κατέχει επίσης σαφές πλεονέκτημα στην αμυντική βιομηχανία, χάρη στην ταχέως αναπτυσσόμενη στρατιωτική βιομηχανία της Τουρκίας.
Ωστόσο, η τουρκική αεροπορία είναι σχετικά αδύναμη. Ισραηλινοί αξιωματούχοι ασφαλείας πιστεύουν ότι εάν το Ισραήλ ενώσει τις δυνάμεις του με την Ελλάδα και την ελληνική Κύπρο, συνεισφέροντας τις αεροπορικές και νοημοσύνης δυνατότητες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, θα μπορούσε να μεταβάλει σημαντικά την ισορροπία δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο, ενδεχομένως αποτρέποντας τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από την κλιμάκωση των εντάσεων με την Αθήνα υπό τέτοιες συνθήκες. Ωστόσο, ο πρωταρχικός στρατηγικός στόχος του Ισραήλ στην επιδίωξη αυτής της συμμαχίας δεν είναι η άμεση αντιπαράθεση με την Τουρκία, αλλά η δημιουργία ενός πλευρικού αποτρεπτικού μέσου. Στόχος είναι ο περιορισμός της αυξανόμενης στρατιωτικής παρουσίας του Ερντογάν κατά μήκος των βόρειων και νότιων συνόρων του Ισραήλ.
Από την κατάρρευση του καθεστώτος του Μπασάρ Άσαντ στη Συρία, η Τουρκία έχει εργαστεί επιθετικά για να επεκτείνει τη στρατιωτική και πολιτική της παρουσία στη χώρα. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη συστημάτων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και συστοιχιών αεράμυνας που θα μπορούσαν να περιορίσουν δραματικά την ελευθερία εναέριας επιχείρησης του Ισραήλ πάνω από τη Συρία, το Ιράκ, ακόμη και το Ιράν, περιορίζοντας τις στρατηγικές επιλογές του IDF και την ικανότητά του να αποτελέσει αξιόπιστη απειλή για την ίδια την Τουρκία σε περίπτωση μελλοντικής σύγκρουσης, τροφοδοτούμενη από την ολοένα και πιο εχθρική στάση του Ερντογάν απέναντι στο Ισραήλ.
Η πιθανή ένταξη τουρκικών στρατευμάτων στην προτεινόμενη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης (ISF) για τη Γάζα, όπως περιγράφεται στο ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, θεωρείται στην Ιερουσαλήμ ως άμεση απειλή. Το Ισραήλ αντιτίθεται σθεναρά στη συμμετοχή της Τουρκίας στην ISF, υποστηρίζοντας ότι θα περιόριζε την επιχειρησιακή ελευθερία του IDF για να αποτρέψει τη Χαμάς από την ανοικοδόμηση της στρατιωτικής της υποδομής στη Λωρίδα της Γάζας. Η ανοιχτή υποστήριξη του Ερντογάν προς τη Χαμάς έχει εντείνει περαιτέρω τις ανησυχίες του Ισραήλ.
Αυτός μπορεί να είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Ερντογάν ασκεί πιέσεις στον Τραμπ για να επιτρέψει την τουρκική εμπλοκή, παρά τις έντονες αντιρρήσεις του Ισραήλ. Σε απάντηση, το Ισραήλ φαίνεται να σηματοδοτεί τη δική του πιθανή αντίθετη κίνηση: προωθώντας την ιδέα μιας κοινής δύναμης επέμβασης με την Ελλάδα και την Κύπρο. Μια τέτοια συμμαχία θα αποτελούσε πολιτικό και στρατιωτικό αντίβαρο στις απειλές και την εχθρότητα που δέχεται το Ισραήλ από την Τουρκία τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο μέτωπό του.
Το Ισραήλ δεν επιθυμεί άμεση στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία. Ωστόσο, δεδομένων των πολιτικών του Ερντογάν και των στενών δεσμών του με τον Τραμπ, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι βλέπουν την ανάγκη να στείλουν μια σαφή προειδοποίηση, στρατηγική και συμβολική, ευθυγραμμιζόμενοι με τους ιστορικούς (και κυρίως χριστιανούς) αντιπάλους της Τουρκίας στην περιοχή.
Ωστόσο, η προτεινόμενη κοινή δύναμη επέμβασης παραμένει στο στάδιο της σύλληψης. Ενώ ο προκαταρκτικός σχεδιασμός βρίσκεται σε εξέλιξη στο αρχηγείο των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, δεν έχουν ληφθεί συγκεκριμένα βήματα. Μέχρι στιγμής, η ιδέα υπάρχει κυρίως μέσω ρεπορτάζ των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης, ιδίως στην Ελλάδα, με σκοπό, όπως φαίνεται, να σηματοδοτήσει στην Άγκυρα ότι η επιλογή είναι στο τραπέζι και να πιέσει τον Ερντογάν και τον υπουργό Εξωτερικών του, Χακάν Φιντάν, να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους.