Μόσχα και Ουάσιγκτον συζητούν για την επανέναρξη των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, σε συνέντευξή του στο Channel One, μεταδίδει το TASS.
Πρόκειται για τους υποθαλάσσιους αγωγούς στη Βαλτική Θάλασσα που τροφοδοτούσαν την Ευρώπη, μέσω Γερμανίας, με άφθονο φυσικό αέριο. Πριν από τον πόλεμο, η Μόσχα παρείχε το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ κυρίως από τους Nord Stream, αλλά και από τους αγωγούς μέσω Λευκορωσίας, Ουκρανίας και Τουρκίας.
Ο Nord Stream 1 ξεκίνησε να λειτουργεί το 2011, ενώ ο Nord Stream 2 ολοκληρώθηκε αλλά δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία, καθώς ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το Βερολίνο, ενώ η κατάσταση ήταν ακόμη ρευστή, πιέστηκε να τερματίσει τις ροές και τελικά υπέκυψε σε μια κίνηση που από πολλούς είχε χαρακτηριστεί τότε ως αυτοχειρία.
Εν συνεχεία, στα τέλη του 2022, σημειώθηκε και έκρηξη, η οποία κατέστρεψε ένα σημαντικό μέρος των αγωγών. Μόνο ένας από τους συνολικά τέσσερις αγωγούς, οι οποίοι θα μπορούσαν θεωρητικά να καλύπτουν το 30% ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου της ΕΕ, παραμένει άθικτος.
Οι εμπλεκόμενες πλευρές αλληλοκατηγορήθηκαν για το σαμποτάζ, ωστόσο, και παρότι η έρευνα συνεχίζει να βρίσκεται σε εξέλιξη, τα στοιχεία – ακόμη και από δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών – συγκλίνουν ότι πίσω από τη δολιοφθορά ήταν Ουκρανοί.
«Οι Ευρωπαίοι είναι ψυχασθενείς ή αυτοκτονικοί»
Ο Σεργκέι Λαβρόφ ανέφερε πως η επαναλειτουργία των αγωγών Nord Stream βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων με τις ΗΠΑ. «Θα έχει ενδιαφέρον εάν οι Αμερικανοί χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους στην Ευρώπη και την αναγκάσουν να μην απορρίπτει το ρωσικό φυσικό αέριο. Αυτό θα φαινόταν σουρεαλιστικό», σχολίασε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας.
Όπως τόνισε «το κόστος των καυσίμων είναι κατά πολύ υψηλότερο για την Ευρώπη και τις επιχειρήσεις από ό,τι για τις αμερικανικές επιχειρήσεις». «Ταυτόχρονα, άνθρωποι όπως ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, όλοι λένε ότι δεν θα επιτρέψουν ποτέ την αποκατάσταση των αγωγών Nord Stream. Αυτοί οι άνθρωποι είναι είτε ψυχικά μη υγιείς είτε έχουν τάσεις αυτοκτονίας», σημείωσε δηκτικά Λαβρόφ.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ερωτηθείς για το θέμα, αρνήθηκε να σχολιάσει. Πάντως την περασμένη εβδομάδα, ο επικεφαλής ενέργειας της ΕΕ Νταν Γιόργκενσεν επέμεινε ότι οι Βρυξέλλες δεν προσβλέπουν σε επιστροφή στις ρωσικές εισαγωγές.
Σημειώνεται πως οποιαδήποτε συμφωνία για την επαναλειτουργία των αγωγών Nord Stream, που ελέγχονται από τη ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom, θα απαιτούσε από την Ουάσιγκτον να άρει τις κυρώσεις και προφανώς από τη Γερμανία να εγκρίνει την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου. Σε ένα πρώτο βήμα, στο πλαίσιο μιας νέας συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που συζητήθηκε την Τρίτη, οι ΗΠΑ ανέφεραν ότι είναι πρόθυμες να άρουν ορισμένες κυρώσεις ως μέρος των διαπραγματεύσεων με το Κρεμλίνο.
Η ενεργειακή δίψα της Ευρώπης και ο ρόλος του ρωσικού αερίου
Η Ευρώπη, και πρωτίστως η Γερμανία, υποφέρει από τη διακοπή των ροών φυσικού αερίου, καθώς η απώλεια του φτηνού ρωσικού καυσίμου έχει εκτοξεύσει το κόστος της ενέργειας, πυροδοτώντας σοβαρά προβλήματα στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού. Είναι ενδεικτικό πως παρά τις κυρώσεις, τα ρωσικά καύσιμα – είτε πρόκειται για LNG, είτε για πετρέλαιο – συνεχίζουν να φτάνει στην Ευρώπη, με σκιώδεις τρόπους, καθώς παραμένουν πιο ελκυστικά λόγω τιμής.
Tο 2024 οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αεριού κατέγραψαν ρεκόρ, καταδεικνύοντας το φιάσκο των κυρώσεων και την ενεργειακή δίψα της ΕΕ. Συνολικά, η Ρωσία εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 15% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ. Όπως σημειώνουν αναλυτές, το ρωσικό LNG (σ.σ. μέσω ενδιάμεσων προμηθευτών οι οποίοι το αναβαπτίζουν) είναι φτηνότερο και οι εταιρείες λειτουργού για το δικό τους συμφέρον αγοράζοντας διαρκώς αυξανόμενες ποσότητες.
Ο διευθύνων σύμβουλος της κορυφαίας εταιρείας ορυκτών καυσίμων Total Energies, Πατρίκ Πουγιάν, υπογράμμισε πως η Ευρώπη θα συνεχίσει να χρειάζεται ένα ορισμένο επίπεδο ρωσικού φυσικού αερίου ώστε οι βιομηχανίες της να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. «Δεν θα εκπλαγώ εάν δύο από τους τέσσερις αγωγούς επαναλειτουργήσουν», είπε σε εκδήλωση του κλάδου της ενέργειας στο Βερολίνο, υπογραμμίζοντας τη σημαντικότητα του φτηνού ρωσικού αερίου για την βιομηχανία της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Γερμανίας.
«Νομίζω ότι η κεντρική Ευρώπη τελικά δεν θα μπορέσει να αντισταθεί πλήρως», σημείωσε. Υπογράμμισε δε πως η στρατηγική της Ευρώπης για να διαφοροποιήσει το ενεργειακό μίγμα είναι σημαντική, αλλά θα πρέπει να γίνει με προσοχή ώστε να μην βρεθεί και πάλι σε μια σχέση εξάρτησης, αυτή τη φορά από το υγροποιημένο αέριο των ΗΠΑ.
Η προθεσμία εκπνέει στις 20 Απριλίου να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία – Μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις ο Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν αποκλείεται σύντομα να βρεθεί αντιμέτωπος με μία δύσκολη απόφαση, στην προσπάθειά του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, εκτιμούν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σύμφωνα με το Bloomberg.
Και αυτό, αφού ο Τραμπ θέλει να «προλάβει» την προθεσμία που έχει θέσει ο ίδιος για το τέλος του πολέμου, τη στιγμή που η Ρωσία φαίνεται αμετακίνητη από τις αξιώσεις της, παρατείνοντας τις συνομιλίες.
Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, που επικαλείται το Bloomberg, ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να οδηγήσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία στο τέλος του, σε μια ένδειξη των διαπραγματευτικών του ικανοτήτων και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να το χρησιμοποιεί αυτό εναντίον του.
Σύμφωνα με τα όσα λένε οι αξιωματούχοι, η Μόσχα δείχνει διατεθειμένη να παρατείνει τις συζητήσεις, διατηρώντας περιορισμένο το εύρος των συνομιλιών, προκειμένου να πιέσει τις ΗΠΑ να υποχωρήσουν.
Ακόμα, η απόφαση του Τραμπ να συνδέσει τις σχέσεις με τη Μόσχα με άλλες αμερικανικές ανησυχίες, όπως είναι το Ιράν και η Κίνα, έχουν δώσει στον Πούτιν ένα πλεονέκτημα.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Τραμπ ίσως αναγκαστεί να πάρει μία απόφαση, σύμφωνα με τους αξιωματούχους: Είτε να αρχίσει να πιέζει τη Ρωσία, είτε να προχωρήσει σε παραχωρήσεις προς τον Πούτιν, προκειμένου να ικανοποιήσει την προθεσμία που ο ίδιος έχει θέσει για τον τερματισμό του πολέμου.
«Θεωρώ ότι η Ρωσία θέλει να δει ένα τέλος σε αυτό, αλλά θα μπορούσε να σημαίνει και ότι σέρνουν τα πόδια τους», υπογράμμισε ο Ντόναλντ Τραμπ σε συνέντευξή του στο Newsmax.
Στόχος εκεχειρία μέχρι 20/4
Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ κατέληξαν την Τρίτη 25/3, σε ξεχωριστές συμφωνίες με την Ουκρανία και τη Ρωσία για κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα και τον τερματισμό επιθέσεων σε βάρος ενεργειακών στόχων. Μετά τις συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Σαουδική Αραβία, η Μόσχα διεμήνυσε ότι θέλει ανακούφιση από μέρος των κυρώσεων, προκειμένου να εφαρμοστεί η εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα, με το Κρεμλίνο να τονίζει την Τετάρτη εκ νέου ότι «πρέπει να εκπληρωθεί σειρά προϋποθέσεων».
Ανάμεσα στις απαιτήσεις της Ρωσίας, είναι και να επιτραπεί σε ρωσικές τράπεζες να επανεισαχθούν στο διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT. Αυτό χρειάζεται τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ. Όμως, σύμφωνα με τους αξιωματούχους της ΕΕ αυτό θεωρείται πολύ απίθανο να συμβεί και θα απαιτούσε την ομόφωνη έγκριση από το σύνολο των 27 κρατών – μελών.
Σύμφωνα με προηγούμενο δημοσίευμα του Bloomberg, η κυβέρνηση του Τραμπ έχει ως στόχο να επιτευχθεί πλήρης εκεχειρία έως και τις 20 Απριλίου. Ωστόσο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν χαρακτηρίσει εξαιρετικά φιλόδοξα τα συγκεκριμένα σχέδια.
Σχολίαζαν μάλιστα πως δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης των συνομιλιών, θα χρειάζονταν μήνες για να γίνει η επεξεργασία των λεπτομερειών μιας τελικής συμφωνίας.
Επιπροσθέτως, οι βασικές απαιτήσεις του Ρώσου προέδρου δεν έχουν μεταβληθεί, παρά τις προσπάθειες του Τραμπ, σύμφωνα με Δυτικούς αξιωματούχους.
Όσον αφορά στην απόφαση που θα λάβει τελικά ο Τραμπ, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν την ελπίδα να καταλάβει ότι ο Πούτιν δεν είναι λογικός ή ειλικρινής σε σχέση με μία συμφωνία εκεχειρίας διαρκείας. Πάντως, κατά τους αξιωματούχους η επιθυμία του Αμερικανού προέδρου για γρήγορη λύση, κάνει δύσκολη μια πρόβλεψη σε σχέση με το τι θα αποφασίσει τελικά.