Ένας παρεξηγημένος όρος που είναι πιο συνηθισμένος από όσο νομίζεις
Ένα από τα καλύτερα πράγματα στο να βρίσκεσαι σε μια σχέση είναι να νιώθεις άνετα και ασφαλής με τον σύντροφό σου. Στις νέες σχέσεις, η φάση του μήνα του μέλιτος είναι συναρπαστική και σε πιο μακροχρόνιες, τίποτα δεν ξεπερνά την ικανοποίηση του να πηγαίνεται μαζί στο κρεβάτι κάθε βράδυ. Αλλά αυτή η άνετη συνύπαρξη μπορεί να γίνει σκοτεινή εάν αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένη εάν εκείνος δεν είναι, ή εάν κάθε σου επιλογή βασίζεται πλήρως σε αυτόν και καθόλου στον εαυτό σου. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια μιας συνεξαρτώμενης σχέσης και είναι σημαντικό να γνωρίζεις πώς μοιάζει, ώστε να μην βρεθείς σε μια τέτοια σχέση.
«Σε μια συνεξαρτώμενη σχέση, η αυτοεκτίμηση του συνεξαρτώμενου ατόμου καθορίζεται από το άλλο άτομο», λέει ο κλινικός ψυχολόγος Nathan Brandon. Η λύση στη συνεξάρτηση δεν είναι η πλήρης απομόνωση ή ανεξαρτησία. Άλλωστε, ως άνθρωποι, έχουμε την τάση να μοιραζόμαστε τη ζωή μας μεταξύ μας. Αυτό καθιστά τη διάκριση μεταξύ της ανθυγιεινής συνεξάρτησης και της υγιούς αλληλεξάρτησης –όταν μια σχέση είναι ισότιμη και αναδεικνύει το καλύτερο και στους δύο συντρόφους.
Τι είναι η συνεξάρτηση;
Ένας συνεξαρτώμενος άνθρωπος είναι κάποιος που επιτρέπει στη συμπεριφορά και τα συναισθήματα κάποιου άλλου να επηρεάσει τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά του. Ο συνεξαρτώμενος σύντροφος θα προσπαθήσει να ελέγξει τη συμπεριφορά του αγαπημένου του προσώπου, προσπαθώντας να τον «διορθώσει», ενώ αντιδρά στα προβλήματά του με ανθυγιεινά συναισθήματα. Οι συνεξαρτώμενοι έχουν μια παράλογη αίσθηση ευθύνης και στερούνται σοβαρής αντικειμενικότητας λόγω του συμπλέγματος σωτήρα τους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με την συνεξάρτηση είναι ότι μπορεί να μοιάζει σαν αγάπη – οι σχέσεις απαιτούν θυσίες και υποστήριξη ο ένας από τον άλλο – επομένως είναι σημαντικό να ξέρεις πού να τραβήξεις τη γραμμή.
Το να χρειάζεσαι ανθρώπους στη ζωή σου δεν είναι εγγενώς συνεξαρτώμενο, ούτε το να τους αγαπάς και να θέλεις να τους βοηθήσεις. Όταν όμως η προσωπική σου ταυτότητα παύει να υπάρχει πέρα από τις ανάγκες του συντρόφου ή της σχέσης σου, σημαίνει κάτι κακό.
Πώς γίνεται κάποιος συνεξαρτώμενος;
Ο καθένας και η κάθε σχέση είναι διαφορετική, αλλά πολλές φορές, ένα άτομο μπορεί να γίνει συνεξαρτημένο εάν ο σύντροφός του έχει έντονες ανάγκες ή παλεύει με ζητήματα όπως ο εθισμός, σε βαθμό που νιώθει ότι χρειάζεται να αφιερώσει όλο τον χρόνο του για να τον βοηθήσει, θυσιάζοντας έτσι τη δική του ευτυχία και ευημερία. Η συνεξάρτηση είναι μια συμπεριφορά που μπορεί να μεταδοθεί από γενιά σε γενιά. Πολλοί συνεξαρτώμενοι άνθρωποι μπορεί να προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες που αντιμετώπισαν τα ίδια ζητήματα που αντιμετωπίζουν και οι σύντροφοί τους.
Ποια είναι τα σημάδια ενός συνεξαρτώμενου ατόμου;
Οι συνεξαρτώμενες συμπεριφορές μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν και μπορεί να διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τα άτομα που εμπλέκονται. Η συνεξάρτηση είναι ανθυγιεινή όταν μένεις σε σχέσεις ανεξάρτητα από το τι σου κοστίζουν συναισθηματικά. Η συνέπεια της παραμονής σε αυτούς τους τύπους σχέσεων είναι συνήθως να νιώθεις ότι πρέπει να συμβιβάσεις τις αξίες ή την ακεραιότητά σου για να παραμείνεις σε αυτές.
Πώς μπορείς να αποφύγεις να μπεις σε μια συνεξαρτώμενη σχέση στο μέλλον;
Εκτός από την αναζήτηση θεραπείας για να κατανοήσεις από πού προέρχονται τα συνεξαρτώμενα μοτίβα συμπεριφοράς σου, μπορείς να προσπαθήσεις προληπτικά να αποφύγεις να ενεργήσεις σύμφωνα με αυτά κάνοντας αυτές τις σκέψεις:
Είμαι άνθρωπος και δεν μπορώ να εμποδίσω κάποιον από την αυτοκαταστροφή όταν δεν είναι έτοιμος να αλλάξει.
Αν και μπορεί να φαίνεται ευγενικό, το να συνεχίσω να υποστηρίζω τον σύντροφό μου καθώς αυτοκαταστρέφεται, βλάπτει και τους δύο μας.
Μπορώ να βοηθήσω περισσότερο τον σύντροφό μου διαμορφώνοντας την αυτοφροντίδα και αφήνοντάς τον να αντιμετωπίσει τις φυσικές συνέπειες της συμπεριφοράς του.
Οι σχέσεις είναι συνήθως πιο επιτυχημένες όταν τις θέλουμε —αλλά δεν τις χρειαζόμαστε.