Μόνο απρόβλεπτη δεν θα πρέπει να θεωρείται η στάση της Τουρκίας στις έρευνες που πραγματοποίησε στην Κάσο το υπό ιταλική σημαία πλοίο «Ievoli Relume», για τη μελλοντική εγκατάσταση υποβρυχίων καλωδίων του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector-GSI). Δεν είναι λίγες φορές, που ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, έχει διαμηνύσει ότι τίποτα δεν μπορεί να συμβεί στην περιοχή, κανένα έργο δεν μπορεί να υλοποιηθεί στην περιοχή, εάν δεν συμμετέχει και η ίδια.
Αυτό άλλωστε έγινε απολύτως σαφές για ακόμα μία φορά χθες, Τρίτη (23/7/2024), όταν η Τουρκία έβγαλε ανοιχτά της Κάσου πέντε πολεμικά πλοία «απαντώντας» στην παρουσία του «Ievoli Relume» με ελληνική NAVTEX. Η Ελλάδα απάντησε με μια φρεγάτα και μια κανονιοφόρο, αλλά και με… διπλωματικές επαφές, που -όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις- δεν την ωφέλησαν. Κι αυτό διότι, το «Ievoli Relume» διέκοψε τις εργασίες του από το βράδυ της Τρίτης και επιστρέφει στην Κρήτη, συνοδεία της ελληνικής κανονιοφόρου «Αήττητος». Υπενθυμίζεται ότι βάσει και της τελευταίας NAVTEX (718/24) του σταθμού Ηρακλείου της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού, οι έρευνες του ιταλικού πλοίου θα ολοκληρώνονταν απόψε στις 9 το βράδυ.
Η… επίμαχη ελληνική NAVTEX
Οι έρευνες του σκάφους διεξήχθησαν με βάση ελληνικές Navtex που εξέδωσε ο σταθμός του Ηρακλείου και αφορούν περιοχή των ελληνικών χωρικών υδάτων,
εκτός από ένα σημείο που βρίσκεται μόλις μισό μίλι έξω από τα 6 μίλια από την Κάρπαθο. Η περιοχή εμπίπτει στη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ. Μιας ΑΟΖ που τέμνει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, στο οποίο οι Τούρκοι επιχειρούν και με τη χθεσινή παρουσία των πολεμικών πλοίων τους να δώσουν υπόσταση.«Ήταν μια προσπάθεια να δηλώσουν τις θέσεις τους», σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που παρακολουθούν με προσοχή τις κινήσεις της Άγκυρας.
Τι συνέβη στο Αιγαίο
Όλα ξεκίνησαν όταν η Τουρκία ανέπτυξε πέντε πολεμικά πλοία στην περιοχή όπου πραγματοποιούσε έρευνα το ιταλικό πλοίο «levoli Relume» για την πόντιση υποβρύχιων καλωδίων κοντά στην Κάσο, θέλοντας να δηλώσει στο πεδίο ότι πέραν των έξι μιλίων από το νησί η υφαλοκρηπίδα είναι τουρκική και δεν μπορεί να διεξάγει έρευνες.
Η Ελλάδα απάντησε με την αποστολή της φρεγάτας «Νικηφόρος Φωκάς» και ενός σκάφους του λιμενικού για να συνδράμουν την κανονιοφόρο «Αήττητος», που δρούσε στην περιοχή.
Την ίδια στιγμή, πήραν φωτιά τα… κόκκινα τηλέφωνα, προκειμένου να μην πάρει διαστάσεις το επεισόδιο και να αποφευχθεί μια κρίση στο πεδίο.
Αν και οι ναυτικές δυνάμεις δεν βρέθηκαν σε κοντινή απόσταση, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, και δεν υπήρξε ο κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου, ήταν η πρώτη φορά μετά την έναρξη της ελληνοτουρκικής προσέγγισης που πολεμικά πλοία των δύο χωρών βρέθηκαν στο Αιγαίο σε επιχειρήσεις επιτήρησης.Η αντίδραση της Τουρκίας σημειώθηκε διότι με βάση την κατατεθειμένη στον ΟΗΕ επιστολή της 18ης Μαρτίου 2020, υποστηρίζει πως η θαλάσσια περιοχή νότια, ανατολικά και νοτιοδυτικά της Κάσου βρίσκεται εντός των ορίων της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Την ίδια στιγμή, όμως, η Κάσος και η Κάρπαθος καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τη Συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2020 μεταξύ Αθηνών και Καΐρου. Ήδη από τις πρώτες ώρες της κρίσης, από τις τουρκικές φρεγάτες εστάλη επανειλημμένως μήνυμα δι’ ασυρμάτου προς τη γέφυρα του «Ievoli Relume», το οποίο αποτύπωνε τους τουρκικούς ισχυρισμούς.
Το «μήνυμα» της Τουρκίας
Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία των τουρκικών πολεμικών πλοίων στην Κάσο, αποτελεί ένα σαφές μήνυμα από την Άγκυρα ότι δεν θα επιτρέψει να συμβεί τίποτα στην περιοχή χωρίς τη συγκατάθεση της.Η Τουρκία αντιδρά σε κάθε μεγάλο ενεργειακό έργο που την παρακάμπτει καθώς η στρατηγική επιδίωξη του Erdogan είναι η χώρα του να αποτελέσει τον βασικό, αν όχι και τον μοναδικό, κόμβο για τη μεταφορά ενέργειας προς την Ευρώπη, όπως είχε επιχειρήσει να κάνει με το φυσικό αέριο του Ισραήλ, προτού διαρρήξει εντελώς τις σχέσεις του μαζί του.
Ο Εast Med ήταν το πρώτο μεγάλο έργο που παρέκαμπτε την Τουρκία, ενώ η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Great Sea Interconnector), παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, επίσης παρακάμπτει την Τουρκία.