Τι αναφέρει ισραηλινό ΜΜΕ:
Η Τουρκία απουσίαζε εμφανώς την Τρίτη από μια διάσκεψη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στη Ντόχα, η οποία εξέταζε την πιθανή ανάπτυξη μιας Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ISF) στη Γάζα. Αυτή η απουσία δεν ήταν διαδικαστική. Ήταν πολιτική. Και από την οπτική γωνία του Ισραήλ, ήταν ταυτόχρονα ευπρόσδεκτη και απαραίτητη.
Σύμφωνα με πολλαπλές διπλωματικές πηγές, η Ιερουσαλήμ επέμεινε στον αποκλεισμό της Άγκυρας. Το Κατάρ και η Τουρκία πίεσαν την Ουάσινγκτον να επανεξετάσει, αλλά το Ισραήλ παρέμεινε σταθερό. Το αποτέλεσμα ήταν μια περίπτωση όπου το Ισραήλ χάραξε μια κόκκινη γραμμή, την υποστήριξε σθεναρά και έγινε σεβαστή.
Η προθυμία της Τουρκίας να εισέλθει στη Γάζα
Σε όσους βρίσκονται εκτός της περιοχής και δεν παρακολουθούν τα πάντα τόσο στενά, ο αποκλεισμός της Τουρκίας μπορεί να φαίνεται παράδοξος. Ενώ ο κόσμος δεν είναι ακριβώς πρόθυμος να στείλει στρατεύματα στη Γάζα για την αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς στο πλαίσιο του δεύτερου σταδίου του ειρηνευτικού σχεδίου Τραμπ, η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να στείλει αμέσως κάποια στρατεύματα.
Έτσι, σε μια εποχή που η Ουάσινγκτον αγωνίζεται να βρει χώρες έτοιμες να επιχειρήσουν σε αμφισβητούμενες περιοχές της Λωρίδας, η προθυμία της Τουρκίας μπορεί να φαίνεται σαν πλεονέκτημα. Αλλά δεν είναι. Κάθε άλλο.
Ο δηλωμένος σκοπός των ISF είναι να βοηθήσουν στον αφοπλισμό της Χαμάς, να διατηρήσουν την ασφάλεια κατά τη μετάβαση σε μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική διακυβέρνηση και να αποτρέψουν τη Γάζα από το να γίνει ξανά ορμητήριο για επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Οποιαδήποτε δύναμη που δεν μπορεί να προωθήσει αυτούς τους στόχους θα ήταν χειρότερη από άχρηστη, επειδή θα δυσκόλευε το Ισραήλ να το πράξει αν ένιωθε ότι δεν είχε άλλη επιλογή. Απλώς δείτε το παράδειγμα της UNIFIL, όπου όχι μόνο τα στρατεύματά της απέτυχαν να εμποδίσουν τη Χεζμπολάχ να αναπτυχθεί στο νότιο Λίβανο, αλλά δυσκόλεψαν επίσης – διπλωματικά και επιχειρησιακά – τις IDF να επιχειρήσουν εκεί όταν χρειαστεί.
Επιπλέον, η είσοδος τουρκικών στρατευμάτων στη Γάζα όχι μόνο θα υπονόμευε την αποστολή – θα την ανέτρεπε.
Η βαθιά εχθρότητα του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς το Ισραήλ δεν ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου. Είναι μια βασική ιδεολογική θέση που έχει καθορίσει την ηγεσία του από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ως πρωθυπουργός το 2003. Για πάνω από δύο δεκαετίες, μέσω της επιχείρησης «Συμπαγές Μολύβι», του περιστατικού Mavi Marmara, των επαναλαμβανόμενων πολέμων στη Γάζα και, πιο έντονα, από τον Οκτώβριο του 2023, ο Ερντογάν έχει παρουσιάσει το Ισραήλ όχι ως αντίπαλο ή αντίπαλο, αλλά ως ηθικό και πολιτικό εχθρό.
Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, με την ευκαιρία του Eid al-Fitr, προσευχήθηκε δημόσια για την καταστροφή του Ισραήλ. «Είθε ο Αλλάχ να καταστρέψει και να ερημώσει το Σιωνιστικό Ισραήλ», ικέτευσε. Αυτό δεν ήταν ρητορική υπερβολή εν μέσω πολέμου. Ήταν μια έκφραση μακροχρόνιας εχθρότητας προς το εβραϊκό κράτος, η οποία εκδηλώθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς του θητείας στην εξουσία.
Αυτό που διακρίνει τον Ερντογάν από άλλους περιφερειακούς επικριτές του Ισραήλ δεν είναι μόνο η ρητορική, αλλά και η μετάφραση των λέξεων σε πολιτική. Από τις 7 Οκτωβρίου, η Τουρκία έχει διακόψει επίσημα τους εμπορικούς δεσμούς με το Ισραήλ, τις διπλωματικές σχέσεις, έχει κλείσει τον εναέριο χώρο της σε ισραηλινά αεροπλάνα και έχει ενταχθεί στην υπόθεση γενοκτονίας της Νότιας Αφρικής κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτές είναι κάτι περισσότερο από απλές συμβολικές χειρονομίες. Είναι εχθρικές οικονομικές, διπλωματικές και νομικές ενέργειες που αποσκοπούν στη μέγιστη ζημιά στο Ισραήλ.
Ακόμα πιο αποκαλυπτική είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας εντός πολυμερών πλαισίων ασφαλείας. Τον τελευταίο χρόνο, η Άγκυρα έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει το δικαίωμα βέτο της εντός του ΝΑΤΟ για να εμποδίσει τη συνεργασία του Ισραήλ με τη συμμαχία. Κοινές ασκήσεις, συναντήσεις και πρωτοβουλίες ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης έχουν παγώσει με την επιμονή της Τουρκίας.
Αυτό το προηγούμενο έχει σημασία. Μια χώρα που χρησιμοποιεί τη θέση της εντός του ΝΑΤΟ για να περιορίσει το Ισραήλ δεν μπορεί εύλογα να αναμένεται να ενεργήσει ως ουδέτερος εγγυητής ασφάλειας στη Γάζα. Εάν η Τουρκία είναι πρόθυμη να σαμποτάρει τη θέση του Ισραήλ στο ΝΑΤΟ, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι θα συμπεριφερόταν διαφορετικά επί τόπου στο Χαν Γιουνίς ή στην Τζαμπαλιά.
Έπειτα, υπάρχει το πρόβλημα της Χαμάς – η κεντρική, αγεφύρωτη αντίφαση που αποκλείει κάθε πιθανότητα τουρκικών στρατευμάτων στη Γάζα. Η Τουρκία δεν ανέχεται απλώς τη Χαμάς. Την φιλοξενεί, την υποστηρίζει και συγκαλύπτει τα εγκλήματά της.
Ανώτερα στελέχη της Χαμάς λειτουργούν ανοιχτά από την Κωνσταντινούπολη εδώ και χρόνια. Κάποια έχουν λάβει τουρκική υπηκοότητα. Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες διατηρούν διαύλους επικοινωνίας με την ηγεσία της Χαμάς. Η Άγκυρα δεν έχει χαρακτηρίσει ποτέ τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και ο Ερντογάν την έχει επανειλημμένα χαρακτηρίσει ως «κίνημα απελευθέρωσης» και «μαχητές της ελευθερίας».
Αυτό δεν είναι σημασιολογικό δίλημμα. έτσι βλέπει ο Ερντογάν τη Χαμάς εντός της «οικογένειας» της Μουσουλμανικής Αδελφότητας με την οποία είναι ιδεολογικά ευθυγραμμισμένος.
Μια χώρα που παρέχει καταφύγιο στους ηγέτες της Χαμάς, διατηρεί θεσμικούς δεσμούς με την οργάνωση και τους θεωρεί «μαχητές της ελευθερίας» δεν μπορεί να αναλάβει αξιόπιστα τον αφοπλισμό της. Τούρκοι αξιωματούχοι το έχουν πει και οι ίδιοι.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν υποστήριξε πρόσφατα ότι το πρόβλημα δεν είναι η Χαμάς αλλά η «κατοχή» και ότι ο αφοπλισμός της Χαμάς χωρίς πρώτα να αλλάξει η πολιτική του Ισραήλ είναι λανθασμένος.
«Αυτό που λέμε είναι το εξής: το ζήτημα δεν πρέπει να ξεκινά με τον αφοπλισμό της Χαμάς, αλλά με τη δημιουργία ενός μηχανισμού που τερματίζει την κατοχή και μειώνει και εξαλείφει την καταπίεση. Αυτή η λογική πρέπει να εξηγηθεί με σαφήνεια», είπε.
Η κοσμοθεωρία του Φιντάν είναι θεμελιωδώς ασύμβατη με την αποστολή που η Ουάσινγκτον λέει ότι πρέπει να εκπληρώσει το ISF. Η Τουρκία είναι πρόθυμη – μάλιστα, πρόθυμη – να αναπτύξει στρατεύματα, αλλά όχι να κάνει τη δουλειά που χρειάζεται να γίνει το Ισραήλ ή αυτήν που έχει ορίσει η Ουάσινγκτον.
Υπάρχει επίσης μια στρατιωτική διάσταση που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ο Ερντογάν έχει απειλήσει στο παρελθόν με άμεση στρατιωτική επέμβαση κατά του Ισραήλ, αναφερόμενος ρητά στις ενέργειες της Τουρκίας στη Λιβύη και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
«Πρέπει να είμαστε πολύ δυνατοί ώστε το Ισραήλ να μην μπορεί να κάνει αυτά τα γελοία πράγματα στην Παλαιστίνη. Όπως ακριβώς μπήκαμε στο Καραμπάχ, όπως ακριβώς μπήκαμε στη Λιβύη, ίσως κάνουμε [κάτι] παρόμοιο με αυτούς», είπε κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης του κόμματός του, AK, το 2024. «Δεν υπάρχει λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό… Πρέπει να είμαστε δυνατοί ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε αυτά τα βήματα».
Οι αναλυτές μπορεί να αμφισβητούν το κατά πόσον τέτοιες απειλές είναι αλαζονικές, αλλά η ύπαρξή τους από μόνη της αποκλείει την Τουρκία από οποιονδήποτε ρόλο στη Γάζα. Ένα κράτος του οποίου ο ηγέτης μιλάει δημόσια για στρατιωτική αντιπαράθεση με το Ισραήλ δεν μπορεί να ενσωματωθεί στην παράκτια λωρίδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η θέση του Ισραήλ δεν είναι πεισματάρα. Είναι λογική. Είναι ευπρόσδεκτο το γεγονός ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ, παρόλο που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει καλή σχέση με τον Ερντογάν, φαίνεται να το βλέπει και με αυτόν τον τρόπο, όπως φαίνεται από την απόφαση να μην προσκαλέσει την Τουρκία στη συνάντηση της Ντόχα.
Το να επιτραπεί η είσοδος τουρκικών στρατευμάτων στη Γάζα θα σήμαινε την τοποθέτηση ενός παράγοντα με ιδεολογική συμπάθεια για τη Χαμάς, επιχειρησιακούς δεσμούς με την ηγεσία της και ιστορικό τιμωρίας του Ισραήλ μέσω διεθνών θεσμών στην καρδιά της αποστολής. Αυτό δεν είναι σταθεροποίηση αλλά μάλλον σαμποτάζ – ένας Δούρειος Ίππος που εισάγεται υπό διεθνή σημαία.
Η εναλλακτική λύση στις ISF – το Ισραήλ να πρέπει να διαλύσει η ίδια τη Χαμάς αντί να αναθέσει το έργο σε μια συμβιβασμένη διεθνή δύναμη – δεν είναι χωρίς κόστος. Θα συνεπαγόταν παρατεταμένη ισραηλινή στρατιωτική παρουσία, διεθνή πίεση και απώλεια ζωών. Αλλά η λογική είναι τουλάχιστον κατανοητή. Η ανάθεση της αποστολής σε μια δύναμη εχθρική προς τους στόχους του Ισραήλ δεν είναι.
Ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τη Ντόχα στέλνει επίσης ένα μήνυμα στην Άγκυρα: τα λόγια και οι πράξεις έχουν συνέπειες. Μια δύναμη που έχει αναλάβει την εξάρθρωση της Χαμάς δεν μπορεί να περιλαμβάνει ένα κράτος που στεγάζει, χρηματοδοτεί και υποστηρίζει ιδεολογικά τη Χαμάς. Μια αποστολή σταθεροποίησης δεν μπορεί να εδραιώνεται από μια χώρα με επικεφαλής έναν άνθρωπο που βλέπει το Ισραήλ – αντί για την τρομοκρατική οργάνωση που διέπραξε τις θηριωδίες της 7ης Οκτωβρίου – ως το περιφερειακό πρόβλημα που πρέπει να εξαλείφεται.