Να καλύψει το χαμένο χρόνο επιχειρεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς με εντατικούς ρυθμούς προετοιμάζεται στις Βρυξέλλες το πακέτο μέτρων για την αναχαίτιση των πολυδιάστατων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης. Κατά τη λαϊκή ρήση «το καλό πράγμα, αργεί», οι τεχνοκράτες της Επιτροπής επικεντρώνονται σε τρεις άξονες, δηλαδή την μείωση της ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας και μαζί των τιμών του ηλεκτρικού, στην επιβολή ανώτατων ορίων (πλαφόν) στο φυσικό αέριο, αλλά και στη θεσμοθέτηση ενός μηχανισμού υποστήριξης των Ευρωπαίων πολιτών, ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές των ορυκτών καυσίμων, σε μια στιγμή που συρρικνώνονται δραματικά τα διαθέσιμα αποθέματα, μετά και τη χθεσινή απόφαση του ΟΠΕΚ να μειώσει κατά 100.000 ημερησίως τα διαθέσιμα βαρέλια.
Μετά τη διακοπή κάθε τροφοδοσίας της Ευρώπης με φυσικό αέριο μέσω του αγωγού Nord Stream 1, αλλά και τη στάση της Μόσχας να ανοίξει τις στρόφιγγες μόνο αν αρθούν οι κυρώσεις, η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε χθες, μέσω twitter, πως ο «Πούτιν χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο για να κόψει τις παροχές και να χειραγωγήσει την αγορά», συμπληρώνοντας πως «θα αποτύχει. Η Κομισιόν ετοιμάζει προτάσεις για να βοηθήσει τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια».
Η παρέμβαση της Προέδρου της Κομισιόν, μετά την -ασυνήθιστη- παραίνεση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σάρλ Μισέλ να δράσει άμεσα θα αποτυπωθεί πλήρως στην ομιλία της στις 14 Σεπτεμβρίου, ενώ κατά τη διάρκεια της εβδομάδας η κ. φον ντερ Λάιεν θα έχει συναντήσεις με τους διπλωμάτες των 27 κρατών -μελών στις Βρυξέλλες, ανταλλάσσοντας απόψεις και τεχνογνωσία.
Το περίγραμμα των μέτρων
Καθώς οι καταναλωτές βιώνουν μέρα με την μέρα ολοένα και περισσότερο τις συνέπειες της υβριδικής επίθεσης του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, η Πρόεδρος της Κομισιόν περιέγραψε χθες τις κατευθυντήριες γραμμές του πακέτου στήριξης, το οποίο θα περιλαμβάνει:
· Μείωση της ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας
· Επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο
· Ενίσχυση των ευάλωτων καταναλωτών και επιχειρήσεων
· Ενεργοποίηση μηχανισμού υποστήριξης σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες
Ως προς την ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων με την επιβολή πλαφόν, η τελική πρόταση τελεί ακόμη υπό διαμόρφωση, με τις πιθανότητες να μοιράζονται μεταξύ του «ιβηρικού» (επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου), του «ελληνικού» μοντέλου, αλλά και της έκτακτης φορολόγησης των υπερκερδών των εταιριών, πρόταση που επεξεργάζεται ο Αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και ένας συνδυασμός τους.
Η έκταση της εργαλειοποίησης, άλλωστε, των ορυκτών καυσίμων από το Κρεμλίνο, δεν επιτρέπει στις δυτικές δημοκρατίες να περιμένουν, καθώς τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και η Ουάσιγκτον συνηγορούν στο γεγονός ότι ο πόλεμος του Ρώσου Προέδρου θα είναι μακρύς, ώστε να γονατίσει τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά εν μέσω του χειμώνα. Στο πλαίσιο αυτό, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου περιέγραψε χθες πως «η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο και επιλέγει να κλείσει τον αγωγό». «Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη συνεργάζονται για να διασφαλίσουν επαρκείς προμήθειες. Ως αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών, οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου θα είναι πλήρεις κατά την κρίσιμη χειμερινή περίοδο θέρμανσης. Πρέπει να εργαστούμε περισσότερο γι αυτό», κατέληξε ο ίδιος αξιωματούχος.
Η κινητικότητα μεταξύ κρατών – μελών της ΕΕ, αλλά και των ΗΠΑ ερμηνεύεται στη βάση του νέου εκβιασμού του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο εκπρόσωπος του οποίου, Ντμίτρι Πεσκόφ σήμανε χθες το τέλος της προμήθειας της Δύσης με φυσικό αέριο, με προϋπόθεση την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. «Τα προβλήματα με την άντληση φυσικού αερίου προέκυψαν λόγω των κυρώσεων που επέβαλαν οι δυτικές χώρες εναντίον της χώρας μας και πολλών εταιρειών», είπε ο Πεσκόφ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, ο οποίος σχολίασε ακόμη πως «φυσικά, οι απλοί άνθρωποι σε αυτές τις χώρες θα έχουν όλο και περισσότερες ερωτήσεις για τους ηγέτες τους», αποτυπώνοντας την απόπειρα αποσταθεροποίησης των ευρωπαϊκών κρατών, με όπλο το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου.
Την ίδια ώρα, η παντελής διακοπή στην προμήθεια της Γηραιάς Ηπείρου με φυσικό αέριο εκτίναξε χθες την τιμή του, με το ολλανδικό συμβόλαιο αναφοράς, παράδοσης Οκτωβρίου, να σημειώνει άνοδο 23,4% στα 265 ευρώ τη μεγαβατώρα, ενώ νωρίτερα είχε αγγίξει τα 279 ευρώ (+30%). Την ίδια ώρα, το ευρώ υποχώρησε χθες κάτω από το επίπεδο του 0,99 έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία να φτάνει και στο 0,9876 δολάριο, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2002.
Οι κραδασμοί στις αγορές από την απότομη μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων είναι ακόμη πιο εμφανείς στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, με τις αποδόσεις των ιταλικών τίτλων να κινούνται χθες ανοδικά προς το 4%.
Χωρίς εναλλακτική
Την κατάσταση επιβαρύνει ακόμη περισσότερο η αιφνιδιαστική απόφαση του ΟΠΕΚ+ (δηλαδή του ΟΠΕΚ και των συμμαχικών, πετρελαιοπαραγωγικών χωρών) να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου κατά 100.000 βαρέλια ημερησίως, ισοφαρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αύξηση που είχε αύξηση που είχε αποφασιστεί τον Αύγουστο, προκειμένου να αποσυμπιεστούν οι τιμές. Σε αυτό το κλίμα, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η προσφορά ενέργειας θα πρέπει «να αντιστοιχεί στη ζήτηση», με την Εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρίν Ζαν – Πιερ να ξεκαθαρίζει πως «ο πρόεδρος (Τζο Μπάιντεν) ήταν σαφής ότι η προσφορά πρέπει να αντιστοιχεί στη ζήτηση ώστε να στηριχθεί η οικονομική ανάπτυξη και να πέσουν οι τιμές για τους καταναλωτές στην Αμερική και σε όλον τον κόσμο», έχοντας προηγουμένως αυξηθεί οι τιμές.
Γαλλογερμανικός άξονας
Με τη Γερμανία και ακολούθως τη Γαλλία να αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα σε επίπεδο αποθεμάτων και χαμηλών θερμοκρασιών, στην ανασύσταση του γαλλογερμανικού άξονα συνεργασίας με αντικείμενο την ανταλλαγή φυσικού αερίου και ρεύματος προχώρησαν χθες, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν με το Γερμανό καγκελάριο, Όλαφ Σολτς.
Από πλευράς του, ο Πρόεδορς Μακρόν δεσμεύτηκε ότι η Γαλλία θα δώσει περισσότερο αέριο στη Γερμανία, η οποία θα μπορούσε να παράσχει ηλεκτρική ενέργεια, εφόσον η κρίση συνεχιστεί τον χειμώνα. «Η Γερμανία χρειάζεται το φυσικό αέριό μας και εμείς χρειαζόμαστε ενέργεια από την υπόλοιπη Ευρώπη, κυρίως από τη Γερμανία», τόνισε ο Γάλλος Πρόεδρος, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της επιβολής πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, που παραδίδεται μέσω αγωγών. «Εάν η Κομισιόν αποφασίσει να βάλει πλαφόν στην τιμή του αερίου που αγοράζεται μέσω των αγωγών από τη Ρωσία, η Γαλλία θα στηρίξει αυτό το μέτρο», γνωστοποίησε ο Εμανουέλ Μακρόν, δηλώνοντας σύμφωνος με την πρόταση. Επίσης, ανέφερε ότι συμφωνεί με την πρόταση της αγοράς αερίου «από κοινού» με τις άλλες χώρες της ΕΕ ώστε να καταβάλλεται μικρότερο τίμημα.