Η στοχευμένη αύξηση της μεταφορικής δραστηριότητας της Κίνας κατά μήκος της Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου (LAC) με την Ινδία και η επίμονη επιθετικότητά της στην επικράτεια του Μπουτάν καταδεικνύει την επεκτατική της ατζέντα τα τελευταία χρόνια. Με τις ρίζες του στον ιστορικό ρεβιζιονισμό και στην κατάφωρη περιφρόνηση των διεθνών κανόνων, οι ενέργειες της Κίνας αποτελούν σοβαρή απειλή για την κυριαρχία και την περιφερειακή σταθερότητα του Μπουτάν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Μπουτάν πιστεύει ότι η διπλωματική δέσμευση με την Κίνα στο ζήτημα των συνόρων έχει γίνει μονόπλευρη υπόθεση, με την Κίνα να σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τις διαπραγματεύσεις ως δικαιολογία για να αρπάξει περισσότερα εδάφη του Μπουτάν. Είναι σημαντικό ότι ο Υποστράτηγος Vetsop Namgyel, Πρέσβης του Μπουτάν στην Ινδία, εξέφρασε πρόσφατα τη βαθιά ανησυχία της χώρας του στον Ma Jia, τον Κινέζο Επιτετραμμένο στο Νέο Δελχί, σχετικά με την επίμονη περιφρόνηση της Κίνας για τα αιτήματα του Μπουτάν να σταματήσει τις εισβολές και τις κατασκευαστικές δραστηριότητες σε αμφισβητούμενες περιοχές. Στο ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο, η στρατιωτική συσσώρευση της Κίνας στην Αυτόνομη Περιοχή του Θιβέτ (TAR) και κατά μήκος της Γραμμής Πραγματικού Ελέγχου (LAC) με την Ινδία ήταν εξίσου ανησυχητική, χαρακτηριζόμενη από μια ταχεία ώθηση στην ανάπτυξη στρατιωτικής υλικοτεχνικής υποδομής και στρατευμάτων.
Οι επιθετικές ενέργειες της Κίνας και η επείγουσα ανάγκη για συντονισμένες διπλωματικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της εδαφικής αρπαγής έχουν χρησιμεύσει στην ανάδειξη της στρατηγικής σημασίας του Μπουτάν. Η αποτυχία των διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση της συνοριακής διαφοράς υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της επεκτατικής ατζέντας της Κίνας. Οι ανησυχίες του Μπουτάν σχετικά με αυτό διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Νέο Δελχί στις 3 Απριλίου 2024, όπου ο V. Namgyel, τόνισε στην κινεζική CDA την ανησυχητική αύξηση των δραστηριοτήτων της Κίνας από το 2020. Σημείωσε ότι παρά τις 38 συναντήσεις τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, το Μπουτάν δεν μπόρεσε να οριοθετήσει τα σύνορα λόγω της επιμονής της Κίνας να διεκδικήσει ολόκληρες τις αμφισβητούμενες περιοχές. Δεδομένης αυτής της κατάστασης, ο Πρέσβης του Μπουτάν σημείωσε ότι ήταν μάταιο να συγκληθεί η 14η Συνάντηση Ομάδας Εμπειρογνωμόνων χωρίς προηγουμένως να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες του Μπουτάν σχετικά με την παραβίαση του «status quo» στις αμφισβητούμενες περιοχές.
Πριν από αυτό, το Μπουτάν είχε διαμαρτυρηθεί επίσημα για την κατασκευή μιας ημιμόνιμης κατασκευής γνωστής ως «Μπλε Καλύβα» στην ανατολική όχθη του ποταμού Amo Chu. Οι Κινέζοι έχτισαν έναν δρόμο που τρέχει κατά μήκος του ποταμού προς την κορυφογραμμή Jampheri, αποφεύγοντας την ανάγκη να περάσουν από το Batang La κοντά στην τριπλή διασταύρωση προς την κορυφογραμμή Jampheri. Η τελευταία διαμαρτυρία, που υποβλήθηκε στην Κινεζική Πρεσβεία στο Νέο Δελχί, υπογραμμίζει τον ισχυρισμό του Μπουτάν ότι τέτοιες ενέργειες εμποδίζουν την πρόοδο στις συνεχιζόμενες συνοριακές συνομιλίες και απλώς επιδείνωσαν τις εντάσεις. Η Κίνα προβάλλει επίμονα αμφίβολους ισχυρισμούς για τρεις βασικούς τομείς στο Μπουτάν: το Pasamlung, το Jakarlung και το Doklam. Αυτοί οι ισχυρισμοί χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950 και τροφοδοτούνται από τον ιστορικό ρεβιζιονισμό και τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες. Το θεμελιώδες σημείο είναι ότι τέτοιοι ισχυρισμοί υπονομεύουν την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία του Μπουτάν.
Η ρητορική της Κίνας έχει συχνά απεικονίσει τα εδάφη του Μπουτάν ως εσφαλμένα να κατέχονται από την «Αυτοκρατορική Ινδία» και η οποία έχει χρησιμεύσει ως πρόσχημα για τις επεκτατικές της φιλοδοξίες. Μια τέτοια αφήγηση, σε συνδυασμό με επιθετικούς στρατιωτικούς ελιγμούς, συμπεριλαμβανομένων μεγάλης κλίμακας εισβολές και στρατιωτικές περιπολίες, καταδεικνύουν την προθυμία της Κίνας να εφαρμόσει καταναγκαστικές τακτικές για την επίτευξη των εδαφικών της στόχων. Η ουσία είναι ότι η επιμονή της Κίνας στις άμεσες διαπραγματεύσεις για τα σύνορα έχει στην πραγματικότητα τείνει τους δεσμούς αντί να τους βελτιώνει. Υπενθυμίζεται ότι η Συνθήκη Κίνας-Μπουτάν του 1998 για τη «Διατήρηση της Ειρήνης και της Ηρεμίας» είχε στόχο να αποτρέψει τις μονομερείς αλλαγές στο status quo. Η Συνθήκη έχει αποδειχθεί εντελώς αναποτελεσματική στην αποτροπή της κινεζικής επιθετικότητας. Αντίθετα, η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει κάθε ευκαιρία για να παραβιάσει την εδαφική κυριαρχία του Μπουτάν και εισέβαλε καλά στο Μπουτάν, επιδεινώνοντας έτσι τις εντάσεις.
Η κρίση Doklam του 2017 που αφορούσε τόσο το Μπουτάν όσο και την Ινδία αποτελεί την επιτομή της πλήρους περιφρόνησης της Κίνας για τις καθιερωμένες συμφωνίες και την ανάγκη διατήρησης της σταθερότητας κατά μήκος των συνόρων. Εκείνη την εποχή, η Κίνα προσπάθησε να ασκήσει παράνομα τον έλεγχο σε στρατηγικές συνοριακές περιοχές, εντείνοντας τις εντάσεις και προκαλώντας αντιπαράθεση με την Ινδία. Το ζήτημα των τριών κόμβων, που επιδεινώθηκε από τις ανησυχίες για την ασφάλεια της Ινδίας, υπογράμμισε περαιτέρω τη γεωπολιτική σημασία του Μπουτάν και την ανάγκη για συντονισμένη διεθνή δράση για τη διασφάλιση της κυριαρχίας του. Οι προσπάθειες της Κίνας να διεκδικήσει εδάφη του Μπουτάν, όπως το καταφύγιο άγριας ζωής Sakteng (2020), απέδειξαν την κατάφωρη αδιαφορία της για τις διμερείς συμφωνίες και το διεθνές δίκαιο. Αυτές οι ενέργειες, σε συνδυασμό με την ταχεία ανάπτυξη υποδομών και τη στρατιωτικοποίηση των παραμεθόριων περιοχών, αποτελούν άμεση απειλή για την ασφάλεια και την κυριαρχία του Μπουτάν.