Σοβαρές αντιρρήσεις στη μονιμοποίηση της μείωσης φόρων που έχουν εξαγγελθεί φέρνει το ΔΝΤ, ενώ προτείνει μεταξύ άλλων πάγωμα σε μισθούς του δημοσίου και συντάξεις και σύνεση στην αύξηση του κατώτερου μισθού, στην έκθεσή του για την ελληνική οικονομία με βάση το άρθρο IV.
Στα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης τονίζεται η οικονομία ανέκαμψε γρήγορα από την ύφεση που έφερε η πανδημία του covid -19 με οδηγούς την υψηλή ιδιωτική κατανάλωση και την υποστηρικτική δημοσιονομική πολιτική της Ελληνικής Κυβέρνησης της ΕΕ, αλλά και της ΕΚΤ και τις άμεσες εγχώριες και ξένες επενδύσεις.
Σε ό,τι αφορά το 2022 παρά τις σημαντικές εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, επισημαίνει ότι άλλες άμεσες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία όπως και την Ουκρανία είναι περιορισμένες. Θεωρεί ότι πιο ουσιαστικές θα είναι οι έμμεσες επιπτώσεις από εκείνες που θα έχουν οι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας (κυρίως η ΕΕ) και ο αντίκτυπος του υψηλότερου πληθωρισμού στο διαθέσιμο εισόδημα και η κατανάλωση.
Στο εσωτερικό παράγοντες που θα επιδράσουν αρνητικά θα είναι η μείωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και του διαθέσιμου εισοδήματος, ενώ η γενικότερη αβεβαιότητα μπορεί να καθυστερήσει την ανάκαμψη του τουρισμού και τις επενδύσεις. Σύμφωνα με το ΔΝΤ ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων αναμένεται να μειώσει την ανάπτυξη φέτος κατά μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα στο 3,5%.
Η ισχυρότερη και πιο επίμονη αύξηση των τιμών της ενέργειας αναμένεται να ωθήσει τον μέσο πληθωρισμό 4,5% το 2022, πριν σταθεροποιηθεί στο 1,9% μεσοπρόθεσμα.
Αναφορικά με το χρέος, το ΔΝΤ παραδέχεται ότι βρίσκεται σε πτωτική πορεία και παραμένει βιώσιμο μεσοπρόθεσμα. Σημειώνει συγκεκριμένα ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα 2023, αντικατοπτρίζοντας την ισχυρή ανάπτυξη, τη δημοσιονομική προσαρμογή και τον υψηλότερο πληθωρισμό, δεδομένου του γεγονότος ότι περισσότερο από τα 2/3 του χρέους βρίσκεται σε σταθερό επιτόκιο και έχει μακρά περίοδο αποπληρωμής.
Τονίζεται όμως ότι παρά τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα της κυβέρνησης και την ενεργή διαχείριση του χρέους σε περίπτωση έντονου κλυδωνισμού των αγορών και μεγάλης αύξησης των επιτοκίων, η εξυπηρέτηση του χρέους θα εξαρτηθεί και από την περαιτέρω υποστήριξη από τους εταίρους μας.
Παρόλα αυτά το ΔΝΤ συστήνει τη συνέχιση της στήριξης της οικονομίας με δημοσιονομικά μέτρα για όλο το 2022. Μάλιστα προτείνει να τεθεί στόχος για ένα πρωτογενές έλλειμμα κάτω από 2% του ΑΕΠ για φέτος και ενός λογικού πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2023. Ως προτεραιότητα θέτει τη στήριξη των οικονομικά ευάλωτων νοικοκυριών που ζουν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, με μια αύξηση του επιδόματος ίση με τον πληθωρισμό.
Αντιρρήσεις σε μόνιμες μειώσεις φόρων εισφορών
Από την άλλη το ΔΝΤ συστήσει τη δημοσιονομική προσαρμογή ώστε να φτάσουμε σε πρωτογενή πλεονάσματα κοντά στο 2% του ΑΕΠ ως το 2027. Στην κατεύθυνση αυτή τονίζει ότι μέτρα όπως η μόνιμη μείωση φόρων, η ειδική εισφορά αλληλεγγύης για όλους και η μείωση ασφαλιστικών εισφορών θα πρέπει να αναστραφούν, αν δεν ισοσκελιστούν δημοσιονομικά από μειώσεις άλλων παροχών.
Επίσης προειδοποιεί ότι θα πρέπει να γίνει σεβαστό το πάγωμα των συντάξεων που ισχύει για φέτος και η “τιμαριθμοποίησή” τους τα επόμενα χρόνια, ενώ οι αποκλίσεις στους μισθούς του δημοσίου θα πρέπει αν αντιμετωπιστούν άμεσα. Επιπλέον τονίζει ότι η αύξηση του κατώτερου μισθούς να είναι “συνετή” για να μην πλήξει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Πρόταση για φόρο άνθρακα
Το ΔΝΤ χαιρετίζει το μεγάλο αριθμό μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο ελληνικό πρόγραμμα για το ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση και βελτίωση της αγοράς εργασίας, την ψηφιοποίηση και την ενίσχυση της διαφάνειας στο δημόσιο τομέα. Παράλληλα τονίζεται ότι η αύξηση της ταχύτητας σύγκλισης με την ΕΕ απαιτεί πιο αποτελεσματικές δημόσιες επενδύσεις, διαχείριση, χρηστή διακυβέρνηση, διαφάνεια και ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στο κομμάτι του ταμείου Ανάκαμψης που αφορά την πράσινη μετάβαση. Όπως τονίζεται η κλιματική αλλαγή και οι κλιματικές πολιτικές επηρεάζουν δυσανάλογα τις ευάλωτες ομάδες. Στην κατεύθυνση αυτή το Ταμείο προτείνει την εισαγωγή ενός νέου φόρου άνθρακα και τη σταδιακή αύξησή του με την πάροδο του χρόνου με στόχο τη χρηματοδότηση στοχευμένων πράσινων επενδύσεων.
Συνέχιση της προσπάθειας στις τράπεζες
Στο τομέα των κόκκινων δανείων, το ΔΝΤ παραδέχεται τη μείωσή τους μέσω του προγράμματος “Ηρακλής” αλλά τονίζει ότι χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια για την οριστική εκκαθάρισή τους, μέσω του νέου πλαισίου εξωδικαστικής διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τους κινδύνους που απορρέουν από τις νέες εισροές ΜΕΔ.
Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες, τονίζεται ότι το κεφάλαιο για την απορρόφηση των απωλειών από τα κόκκινα δάνεια θα πρέπει να αντικατασταθεί για να βοηθήσει επόμενες κρίσεις. Βραχυπρόθεσμα, αυτό μπορεί να απαιτήσει αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και μεγαλύτερα αποθέματα κεφαλαίου. Επίσης, οι αρχές θα πρέπει να προετοιμάσουν έναν οδικό χάρτη με βάση τις συνθήκες ενεργοποίηση κυκλικών κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας.
Οι αρχές θα πρέπει να συνεργαστούν με τους ευρωπαίους εταίρους για την αντιμετώπιση του υψηλού μεριδίου της αναβαλλόμενης φορολογίας (DTC) σε τραπεζικό κεφάλαιο. Οι εποπτικές αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες προσαρμόζουν αποτελεσματικά τις ρυθμίσεις τους σε επιχειρηματικά μοντέλα για την αποκατάσταση της βιώσιμης κερδοφορίας εν μέσω αυξημένου ανταγωνισμού Fintech και τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, καθώς και ότι οι τράπεζες καλύπτουν τις μεσοπρόθεσμες χρηματοδοτικές τους ανάγκες.