Για δεκαετίες, η διεθνής δημόσια συζήτηση για το Μεσανατολικό έχει εγκλωβιστεί σε ένα μισό αφήγημα: το Ισραήλ παρουσιάζεται ως «παράνομος κατακτητής», βασισμένο στο Ψήφισμα 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο καλεί σε αποχώρηση από τα εδάφη που καταλήφθηκαν στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, το 1967.
Η φράση «αποχώρηση από τα εδάφη» έχει μετατραπεί σε πολιτικό σύνθημα, αποκομμένο από το σύνολο του κειμένου του ψηφίσματος.
Διότι, η αλήθεια είναι ότι το Ψήφισμα 242 δεν είναι μονόπλευρο.
Περιλαμβάνει ρητή αναφορά στην υποχρέωση όλων των πλευρών να «τερματίσουν κάθε κατάσταση εχθροπραξιών, να σεβαστούν και να αναγνωρίσουν την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική ανεξαρτησία κάθε κράτους στην περιοχή, καθώς και το δικαίωμα τους να ζουν ειρηνικά, μέσα σε ασφαλή και αναγνωρισμένα σύνορα, απαλλαγμένα από απειλές».
Με απλά λόγια: το 242 προϋποθέτει και την αραβική αναγνώριση του Ισραήλ.
Το Χαρτούμ και τα «Τρία Όχι»
Λίγους μήνες μετά τον πόλεμο του 1967, οι αραβικές ηγεσίες συγκεντρώθηκαν στο Χαρτούμ, πρωτεύουσα του Σουδάν. Στις 1 Σεπτεμβρίου εκδόθηκε το περιβόητο «Ψήφισμα του Χαρτούμ» που όριζε την επίσημη θέση:
◾Όχι ειρήνη με το Ισραήλ.
◾Όχι αναγνώριση του Ισραήλ.
◾Όχι διαπραγμάτευση με το Ισραήλ.
Δεν επρόκειτο για απλή διπλωματική διακήρυξη, αλλά για στρατηγικό δόγμα απόρριψης της ύπαρξης του εβραϊκού κράτους.
Ιστορικοί όπως ο Μπένι Μόρις σημειώνουν ότι οι Άραβες ηγέτες «κατέστρωσαν μια προκλητική, αρνητική πλατφόρμα, που επρόκειτο να υπονομεύσει όλες τις ειρηνευτικές προσπάθειες στην περιοχή για μια δεκαετία», παρά την πρόταση του Ισραήλ στις 19 Ιουνίου 1967 «να παραδώσει το Σινά και τα Υψίπεδα του Γκολάν με αντάλλαγμα την ειρήνη».
Η ίδια η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) επικαλέστηκε το ψήφισμα του Χαρτούμ για να απορρίψει επίσημα την αναγνώριση του Ισραήλ, όπως αυτή προβλέπεται στο 242.
Ακόμη και όταν κάποιοι Άραβες αξιωματούχοι, όπως ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ, μιλούσαν κατ’ ιδίαν για «ολοκληρωμένη διευθέτηση» ή διαπραγματεύσεις μέσω τρίτων, αυτές οι θέσεις ουδέποτε έγιναν γνωστές στο ισραηλινό κοινό. Οι ηγέτες του Ισραήλ έλαβαν το μήνυμα των «Τριών Όχι» κατά γράμμα· και δικαίως.
Αποτυχία της διπλωματίας και επιστροφή στον πόλεμο
Ακολούθησαν έμμεσες συνομιλίες υπό την «Αποστολή Γιάρινγκ» (1967–1973) και μυστικές επαφές με την Ιορδανία. Καμία από αυτές τις διαδικασίες δεν απέφερε ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Η στασιμότητα αυτή οδήγησε αναπόφευκτα σε νέα στρατιωτική αναμέτρηση: τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, που είχε και πάλι ως στόχο τη στρατιωτική εξάλειψη του Ισραήλ.
Το σήμερα: Η άρνηση συνεχίζεται
Μέχρι και σήμερα, η ηγεσία των Παλαιστινίων αρνείται να αποδεχθεί την ειρηνική συνύπαρξη με το Ισραήλ.
Η πολιτική τους γραμμή και η δημόσια ρητορική εξακολουθούν να κινούνται γύρω από τον στόχο της αποδυνάμωσης ή εξαφάνισης του εβραϊκού κράτους.
Κι όμως, ο ΟΗΕ και οι διεθνείς «υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» συνεχίζουν να κατηγορούν το Ισραήλ, απαιτώντας να εφαρμόσει μονομερώς το 242, ενώ αγνοούν ότι η άλλη πλευρά δεν τηρεί ούτε κατ’ ελάχιστον τις δικές της δεσμεύσεις.
Η νέα αραβική πραγματικότητα
Η γεωπολιτική του αραβικού κόσμου έχει αλλάξει. Η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία έχουν γυρίσει την πλάτη στο παλαιστινιακό ζήτημα, αποφεύγοντας να εμπλακούν. Δεν θέλουν ούτε έναν Παλαιστίνιο στα εδάφη τους.
Το Ιράν, αντιθέτως, επιλέγει την ανοιχτή σύγκρουση και τη χρηματοδότηση εξτρεμιστικών οργανώσεων· και είναι θέμα χρόνου να πληρώσει το τίμημα αυτής της επιλογής.
Το δικαίωμα στην ύπαρξη δεν είναι διαπραγματεύσιμο
Το Ισραήλ δεν ζητά τίποτε περισσότερο από αυτό που αναγνωρίζει ο ίδιος ο ΟΗΕ στα κείμενά του: το δικαίωμα ενός κυρίαρχου κράτους να ζει ειρηνικά, με ασφάλεια και χωρίς απειλές.
Όποιος αμφισβητεί αυτό το δικαίωμα, δεν είναι «ειρηνιστής» ή «υπερασπιστής των δικαιωμάτων»· είναι απλώς συνένοχος σε μια πολιτική που αρνείται την ίδια την ύπαρξη ενός λαού.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι το Ισραήλ. Το πρόβλημα είναι εκείνοι που, πενήντα και πλέον χρόνια μετά, εξακολουθούν να βλέπουν την καταστροφή του ως πολιτικό στόχο.
tribune