Μία «μουτζούρα» στον χάρτη κάπου ανάμεσα στη Νίσυρο, τη Χάλκη και τη Σύμη. Τόπος ανέγγιχτος ακόμα από τον ραγδαία αναπτυσσόμενο τουρισμό τόσο της Ελλάδας ειδικότερα, όσο και της Μεσογείου γενικότερα, και ένα μέρος με τεράστια ιστορία που φτάνει πίσω στους Νεολιθικούς χρόνους όταν και υπολογίζεται πως οι πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες άρχισαν να δημιουργούνται στο νησί, η Τήλος παρθένα και άγρια και την ίδια στιγμή φιλόξενη και φιλική είναι ένα από τα τελευταία «ανεξερεύνητα» νησιά του Αιγαίου.
Θα φτάσετε στα όμορφα, ήσυχα Λιβάδια με τα δρομολόγια των πλοίων που συνδέει το νησί με το λιμάνι του Πειραιά, τουλάχιστον 2 με 3 ημέρες την εβδομάδα, αλλά έχετε υπόψιν σας ότι θα χρειαστείτε 14 ώρες εν πλω για να προσεγγίσετε την υπέροχη Τήλο. Εναλλακτικά, μπορείτε να πάρετε το αεροπλάνο για την Κω και από εκεί να περάσετε απέναντι με το καραβάκι που κάνει περίπου μία ώρα για να φτάσει στο νησί. Και πιθανότατα τα Λιβάδια είναι και το βολικότερο μέρος για να μείνετε στην Τήλο, αφού από εκεί θα έχετε εύκολη πρόσβαση στο μεγαλύτερο κομμάτι ων τοπικών υπηρεσιών, ακόμα κι αν ταξιδεύετε εκεί χωρίς δικό σας όχημα.
Ελάχιστα μέρη στην Ελλάδα εξακολουθούν να έχουν τη σαγηνευτική γοητεία ενός απομακρυσμένου παραδείσου επί της γης, τόσο μικρού που όποιος έχει το κουράγιο και τη διάθεση μπορεί να τον τριγυρίσει ξανά και ξανά σε λίγες μόνο δύσβατες αναβάσεις και άλλες τόσες απότομες καταβάσεις μέσα σε λιγοστές μόλις διαδρομές. Να αναπνεύσει τον πανάρχαιο αέρα τους, να βουτήξει σχεδόν σε όλες τις ερημικές παραλίες, να νιώσετε την ενέργεια του μεσαιωνικού τοπίου, από το Κάστρο των Ιπποτών μέχρι το ερειπωμένο Μικρό Χωριό και από εκεί στο Μουσείο των Νάνων Ελεφάντων, ένα μοναδικό αξιοθέατο, όχι μόνο για τα δεδομένα της Ελλάδας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
Δεν είναι υπερβολή αν κάποιος πει πως η Τήλος είναι ένα από λίγα τα μέρη στον κόσμο όπου θα αντικρύσετε ολοζώντανη την πραγματικότητα των ανθρώπινων κοινωνιών όπως ήταν πριν από εκατοντάδες χρόνια, τον αρχαίο μύθο λες και είναι πέρα για πέρα αληθινός. Λίγες μέρες στο μικροσκοπικό νησί του νότιου Αιγαίου αρκούν για το πιο αξέχαστο ταξίδι σε έναν απομονωμένο, παράλληλο χωροχρόνο.
Τι θα δείτε
Περπατώντας στα υπέροχα μονοπάτια του νησιού
H Τήλος είναι ένα μικρό νησί όπου, όμως, λόγω της ιδιαίτερης, δύσβατης μορφολογίας του, θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο το να έχετε το δικό σας αυτοκίνητο για πιο εύκολες μετακινήσεις, τουλάχιστον αν δεν σκοπεύετε να περάσετε το μεγαλύτερο κομμάτι των διακοπών σας στα Λιβάδια. Κάτι που επίσης είναι χρήσιμο να γνωρίζετε για την Τήλο είναι ότι στο νησί υπάρχει περιορισμένος αριθμός διαθέσιμων οχημάτων προς ενοικίαση γι’ αυτό είναι καλό να έχετε φροντίσει να κάνετε κράτηση από πριν.
Σε κάθε περίπτωση, οι λάτρεις της πεζοπορίας μπορούν απλά να προσπεράσουν όλα τα παραπάνω και να αφεθούν στα μαγευτικά τοπία της ορεινής Τήλου, σε μονοπάτια άγρια με θέα που κόβει την ανάσα και τα οποία συνδέουν το λιμάνι με το βόρειο τμήμα του νησιού, αλλά και μερικές από τις καλύτερες και πιο παρθένες παραλίες που θα συναντήσετε εδώ, ανάμεσα σε αυτές το πανέμορφο Λημενάρι και ο Άγιος Πέτρος, προσβάσιμες μόνο με τα πόδια. Οι τουρίστες που καταφθάνουν κάθε καλοκαίρι στην Τήλο από πολλά διαφορετικά σημεία της Ευρώπης λατρεύουν τις πεζοπορικές διαδρομές του νησιού και αυτό δεν τους απογοητεύει ποτέ. Συνολικά 54 χιλιόμετρα θεαματικών μονοπατιών σας περιμένουν για να τα ανακαλύψετε και αν και δεν είναι όλα σηματοδοτημένα, υπόσχονται μία αξέχαστη εμπειρία σε μερικά από τα πιο ανέγγιχτα σημεία του Αιγαίου. Κάντε στάση στον ερειπωμένο οικισμό Γερά και συνεχίστε την πορεία σας μέχρι το απομακρυσμένο ακρωτήρι με την ονομασία Κούτσουμπας για να θαυμάσετε την απίθανη θέα στο ανοικτό πέλαγος. Αν έχετε όρεξη στην επιστροφή κατεβείτε μέχρι την ακτή του Αγίου Ζαχαριού με την μικρή, σπάνιας ομορφιάς παραλία.
Ακόμα μία φανταστική διαδρομή θα σας οδηγήσει μέχρι το μεσαιωνικό Κάστρο των Ιπποτών, ένα από τα σημεία-κατατεθέν του νησιού. Και από εκεί η θέα είναι τουλάχιστον συναρπαστική, απλώς φροντίστε να ξεκινήσετε τη βόλτα σας τις απογευματινές ώρες όταν ο ήλιος δεν βρίσκεται πολύ ψηλά στον ουρανό. Όπως και να έχει πρέπει να έχετε μαζί σας καπέλο, αντηλιακό και αρκετό νερό
Μουσείο Νάνων Ελεφάντων
Πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια, όταν η μορφολογία της Γης ήταν αρκετά διαφορετική από την εικόνα που εμείς γνωρίζουμε σήμερα, οι τελευταίοι Ευρωπαίοι ελέφαντες, όπως ονομάστηκαν αργότερα από τους παλαιοντολόγους, εκμεταλλεύτηκαν μία ξαφνική πτώση της θάλασσας αλλά και το γεγονός ότι οι ηπειρωτικές μάζες βρίσκονταν πολύ πιο κοντά μεταξύ τους για να περάσουν στα Δωδεκάνησα. Πολλοί από αυτούς έφτασαν στην Τήλο και εγκαταστάθηκαν στο σπήλαιο Χαρκαδιό στη Μεσαριά όπου έφτιαξαν μία δική τους κοινωνία για περισσότερα από 50.000 χρόνια. Το 1971 ο καθηγητής Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας Νικόλαος Συμεωνίδης μαζί με την ομάδα του ανακάλυψε στο σπήλαιο έναν σημαντικό αριθμό απολιθωμάτων που μπορείτε να δείτε από κοντά στο Μουσείο Νάνων Ελεφάντων της Τήλου (γνωστό και ως Παλαιοντολογικό Μουσείο) το οποίο είναι ανοικτό καθημερινά από τις 9 το πρωί έως τις 8 το απόγευμα, εκτός από τις Δευτέρες.
Ανάμεσα στα εξαιρετικά ενδιαφέροντα εκθέματα και ένα μεγάλο τμήμα των σκελετών ελεφάντων που έχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας, ύψους μέχρι και 1.40 εκατοστά, αλλά και ο σκελετός ενός μωρού ελέφαντα, ο οποίος εντοπίστηκε επίσης στο σπήλαιο. Στόχος της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η λειτουργία του μουσείου να συνδεθεί με το Χαρκαδιό και το σπήλαιο να είναι στο άμεσο μέλλον ανοικτό στους επισκέπτες.
Το Μικρό Χωριό
Στην ενδοχώρα της Τήλου ένας πολύ- πολύ παλιός οικισμός ζωντανεύει ακόμα και σήμερα την ιστορία της Τήλου μίας πολύ μακρινής εποχής. Στο Μικρό Χωριό κάποτε μεσουρανούσε ένας απόλυτα ενεργός και οργανωμένος μεσαιωνικός οικισμός που άρχισε να ερημώνει σταδιακά από το 1940 και μετά, μέχρι που στα μισά της δεκαετίας του ’50 εγκαταλείφθηκε εντελώς. Πλέον θα δείτε εκεί μισογκρεμισμένα σπίτια και συντρίμμια ενός διαφορετικού κόσμου, ο οποίος γεννιέται με ιδιαίτερο τρόπο κάθε βράδυ μετά τις 11 όταν το μοναδικό κτήριο του χωριού που βρίσκεται σε λειτουργεία ανοίγει τις πόρτες του για τον κόσμο. Ένα θαυμάσιο μπαρ με θέα το οποίο παραμένει ανοικτό μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες αποτελεί το τελειότερο σποτ για να χαζέψετε την ανατολή του ήλιου.
Η μονή του Αγίου Παντελεήμονα
Το μοναστήρι ορόσημο για τη θρησκευτική ιστορία του νησιού βρίσκεται χτισμένο στις απότομες πλαγιές της Τήλου και αποτελεί πόλο έλξης για τολμηρούς πεζοπόρους που καταφέρνουν να ανηφορίσουν μέχρι εκεί. Το κτίσμα χρονολογείται πίσω στα μέσα του 14ου αιώνα, ενώ στο εσωτερικό του θα δείτε πολύ όμορφες τοιχογραφίες και αγιογραφίες, ανεκτίμητα έργα τέχνης ανάμεσα στα οποία το ψηλός, επιβλητικός τρούλος σίγουρα ξεχωρίζει. Εκεί κάθε καλοκαίρι, στις 26 και 27 Ιουλίου, στήνεται ένα από το μεγαλύτερα και πιο εορταστικά πανηγύρια του νησιού προς τιμήν της γιορτής του Αγίου Παντελεήμονα.
Που θα κολυμπήσετε
Λιβάδια
Η πιο γνωστή παραλία της Τήλου και σίγουρα αυτή που έχει την πιο εύκολη πρόσβαση σε ένα νησί που η διαδρομή μέχρι τις παραλίες μπορεί πολύ συχνά να αποδειχθεί μία σύνθετη υπόθεση. Ακριβώς δίπλα στο λιμάνι, τα Λιβάδια έχουν ψιλό βοτσαλάκι, πεντακάθαρα, διάφανα νερά και διαθέτουν ομπρέλες και ξαπλώστρες για ενοικίαση. Αν πάντως δεν θέλετε να πληρώσετε κατά μήκος της παραλίας θα βρείτε πολλά δεντράκια με δροσερή σκιά για να στρώσετε την πετσέτα σας. Σε απόσταση αναπνοής πολλά μαγαζιά και καφέ, ενώ εκεί κοντά θα βρείτε και μερικά από τα καλύτερα εστιατόρια της Τήλου.
Έριστος
Εξαιρετικά αγαπημένη παραλία στη δυτική άκρη του νησιού χάρη στην απαλή άμμο που την καλύπτει από άκρη σε άκρη. Η Έριστος είναι περικυκλωμένη από εντυπωσιακά βράχια και ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο μέρη, ένα οργανωμένο με ομπρέλες και ξαπλώστρες και ένα εντελώς ελεύθερο για να στρώσετε την πετσέτα σας ή όποιον άλλον εξοπλισμό επιθυμείτε. Η παραλία είναι πολύ μεγάλη και φαρδιά και αποτελεί ένα από τα πιο ποικιλόμορφα σημεία στην Τήλο. Εδώ χωράνε όλοι: Οικογένειες με παιδιά που κάθονται κάτω από σκιερές ομπρέλες στη μία πλευρά, γυμνιστές που απολαμβάνουν τη θάλασσα χωρίς το μαγιό τους στην άλλη, αλλά και μεγάλες παρέες που φτάνουν εδώ με μπύρες και κιθάρες και μένουν μέχρι πολύ αργά το βράδυ. Σημειώστε πως στην Εριστό θα έρθετε αντιμέτωποι με πολύ δροσερά νερά, αφού στη θάλασσα της περιοχής εκβάλλουν οι κρύες πηγές Τήλος – Έριστος.
Άγιος Αντώνιος
Σε έναν από τους ομορφότερους και γραφικούς παραθαλάσσιους οικισμούς του νησιού, τον Άγιο Αντώνιο, η μικρή ομώνυμη παραλία θα σας φέρει στον νου τα αργά νωχελικά καλοκαίρια των παιδικών σας χρόνων. Είναι στρωμένη με βότσαλα και έχει υπέροχα, καταγάλανα νερά, ενώ κάτω από τους εντυπωσιακούς της φοίνικες θα βρείτε πλούσια σκιά ακόμα και τις πιο καυτές ώρες του μεσημεριού. Πολύ κοντά και αρκετά καφέ και εστιατόρια με θέα τον μικρό κόλπο με τα πεντακάθαρα νερά.
Πλάκα
Αν ακούσετε για τον όρμο με τα περήφανα, ελεύθερα παγώνια στην Τήλο τότε θα πρέπει να ξέρετε ότι μιλάμε για την Πλάκα, τη μικρή παραλία που θα συναντήσετε 4 περίπου χιλιόμετρα από τον Άγιο Αντώνιο. Βοτσαλάκια, παραδεισένια νερά, απόλυτη ηρεμία και λιγοστά δεντράκια για σκιά συνθέτουν ένα σκηνικό που μοιάζει με εξωτικό τοπίο σε αυτό το όμορφο, απομακρυσμένο νησί της Ελλάδας. Η Πλάκα έχει υπάρξει ιδιαίτερα δημοφιλής και για ελεύθερο κάμπινγκ με αρκετούς επισκέπτες να στήνουν εδώ τις σκηνές τους κάθε καλοκαίρι.
Λέθρα
Αρχίστε τη διαδρομή σας από το λιμάνι του νησιού, τα Λιβάδια, και προχωρήσετε στον δρόμο που οδηγεί στη Λέθρα, ακολουθώντας ένα στενό, αλλά θεαματικό μονοπάτι με εκπληκτική θέα στο Αιγαίο Πέλαγος. Μετά από περίπου 40 λεπτά θα φτάσετε σε μία πραγματικά υπέροχη παραλία στην ανατολική πλευρά της Τήλου. Το τέλειο μέρος για απομονωμένες βουτιές σε γαλαζοπράσινα νερά.
Βλυχάδα
Κοντά στα Λιβάδια θα βρείτε και την όμορφη παραλία της Βλυχάδας με τα κρυστάλλινα νερά, μία επιλογή αρκετά πιο ήσυχη από την κεντρική, ομώνυμη παραλία του οικισμού. Για να φτάσετε εδώ θα χρειαστεί να περπατήσετε σε ένα ορεινό, σχετικά δύσβατο μονοπάτι και η διαδρομή σίγουρα δεν είναι ιδανική αν τα ύψη και οι απότομες καταβάσεις σας αγχώνουν. Ωστόσο. μπορείτε να πάρετε και το καραβάκι που αναχωρεί καθημερινά από το λιμάνι του νησιού με προορισμό τις πιο δύσκολα προσβάσιμες παραλίες της Τήλου.
Θολό, Σκάφη και Άγιος Στέφανος
Ανάμεσα τις πανέμορφες ακτές της Τήλου όπου μπορείτε να κολυμπήσετε μόνο αν φτάσετε εκεί με καΐκι και οι μοναχικές παραλίες Θολό, Άγιος Στέφανος και Σκάφη. Αναχωρήστε από τα Λιβάδια με προορισμό τρεις επίγειους παραδείσους, αλλά φροντίστε να έχετε μαζί σας τον απαραίτητο εξοπλισμό, αφού οι παραλίες δεν είναι οργανωμένες και θα χρειαστείτε από ομπρέλα μέχρι νερό και φαγητό.
Πού θα φάτε, πού θα πιείτε
Κρητικός
Στα Λιβάδια, ακριβώς πάνω από την παραλία, το παραδοσιακό εστιατόριο Κρητικός σερβίρει μεγάλες, σπιτικές μερίδες πολύ καλών μαγειρευτών πιάτων, αλλά και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Δοκιμάστε τις υπέροχες γαρίδες σαγανάκι, τη δροσιστική σαλάτα αβοκάντο, αλλά και το θαυμάσια τηγανητό τυράκι περιχυμένο με μέλι. Η θέα είναι καταπληκτική, ενώ αν έχετε ήδη φάει κάπου αλλού νωρίτερα στον Κρητικό μπορείτε να απολαύσετε απλά το ποτό σας, κοιτώντας με τις ώρες τη θάλασσα να σκάει στην ακτή.
Mediterranean Delights
Ακόμα ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή εστιατόρια στον οικισμό Λιβάδια, το Mediterranean Delights, βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα και είναι ανοικτό από νωρίς το πρωί με έναν πλούσιο κατάλογο για πρωινό, συνεχίζοντας την ημέρα με μεγάλη ποικιλία πιάτων, από θαλασσινά μέχρι νόστιμο, καλοψημένο σουβλάκι. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα του εστιατορίου έρχονται από ντόπιους παραγωγούς, ενώ τα λαχανικά και τα φρούτα καταφθάνουν ολόφρεσκα κατευθείαν από το περιβόλι του Mediterranean Delights.
Κάστρο
Φεύγουμε από τα πολυσύχναστα Λιβάδια με κατεύθυνση την πρωτεύουσα του νησιού, το όμορφο και γραφικό Μεγάλο Χωριό στο ορεινό τμήμα της Τήλου. Εκεί ένα παλιό εστιατόριο με μεγάλη βεράντα, φωλιασμένη μέσα σε καταπράσινα περιβόλια, σερβίρει την πιο αυθεντική εκδοχή των πιο παραδοσιακών πιάτων που θα δοκιμάσετε σε ολόκληρο το νησί. Κι αν υπάρχει ένα φαγητό που επιβάλλεται να δοκιμάσετε εδώ αυτό δεν είναι άλλο από το κατσικάκι γεμιστό με ρύζι και συκωτάκι σιγομαγειρεμένο στον ξυλόφουρνο, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πιάτα της τοπικής κουζίνας. Πραγματικά αξίζει να φτάσετε στο Κάστρο για να το απολαύσετε.
ΙΝΟ
Η Τήλος είναι από άκρη σε άκρη ένα απόλυτα, αδιαπραγμάτευτα εναλλακτικό νησί, ανέγγιχτο και ασυμβίβαστο, ένα μέρος που στέκεται ακόμα πολύ μακριά από την επέλαση της βαριάς τουριστικής βιομηχανίας. Θα νιώσετε την καρδιά αυτού του διαφορετικού τόπου να χτυπά δυνατά στην Iνώ, το υπέροχο μπαράκι στα Λιβάδια, μισή ανάσα από το σημείο που το κύμα «αγγίζει» την ακτή. Η ατμόσφαιρα εδώ είναι τόσο χαλαρή και παρεΐστικη που θα ξυπνήσει μέσα σας μνήμες από τα καλοκαίρια της δεκαετίας του ’90. Θα αφήσετε τα κινητά στην τσάντα και θα απολαύσετε ποτό μόνο με τη συντροφιά των φίλων σας, ακούγοντας ροκ μουσική που παίζει δυνατά από τα ηχεία.
Το μπαρ του Μικρού Χωριού
Δεν έχει όνομα αλλά είναι, δίχως δεύτερη συζήτηση, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σποτ σε ολόκληρη την Τήλο. Στο εγκαταλελειμμένο από τη δεκαετία του 1940 Μικρό Χωριό υπάρχει ένα μπαράκι – όνειρο κρυμμένο μέσα σε μοναχικά, ερειπωμένα κτίσματα. Ένα θαυμάσιο καταφύγιο με θέα σε ένα απόκοσμα γοητευτικό σημείο των Δωδεκανήσων που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Το μπαρ του Μικρού Χωριού ανοίγει τις πόρτες κάθε βράδυ στις 23:00, ανάβοντας τα κίτρινα φώτα του που σκορπούν μία μυστηριώδη λάμψη και στα τριγύρω άδεια σπίτια. Αν δεν διαθέτετε το δικό σας αυτοκίνητο μπορείτε να φτάσετε εδώ εύκολα με το λεωφορειάκι ναυλωμένο από την ίδια την επιχείρηση, το οποίο πραγματοποιεί τακτικά δρομολόγια μέχρι και τις 5 τα ξημερώματα το Σάββατο και την Παρασκευή.