Περίσσεψαν οι φιλοφρονήσεις και οι αβρότητες κατά τη χθεσινή, άτυπη συνάντηση του Κινέζου Προέδρου, Σι Τζιπίνγκ με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν στην Μόσχα, συνάντηση με την οποία εκκίνησε η τριήμερη παρουσία του ισχυρού άνδρα του Πεκίνου στη ρωσική πρωτεύουσα. Συγκεντρώνοντας όλα τα βλέμματα του πλανήτη, οι δύο ηγέτες συνομίλησαν για περισσότερες από τεσσεράμισι ώρες, δείπνησαν μαζί και χαιρετήθηκαν εγκάρδια ως δύο «αγαπητοί φίλοι» και διαχρονικοί εταίροι, λίγο πριν ο Κινέζος Πρόεδρος αναχωρήσει για το ξενοδοχείο του.
Από τις πρώτες στιγμές της άφιξης του Σι Τζιπίνγκ στη Μόσχα, η οποία συνέπεσε -διόλου τυχαία- με την επέτειο προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, αναζωπυρώθηκε η συζήτηση περί κατάπαυσης του πυρός στο μέτωπο της Ουκρανίας ως αποτέλεσμα της διαμεσολαβητικής στάσης της Κίνας. Ο ηγέτης της οποίας κόμισε προς τον Ρώσο Πρόεδρο ένα ειρηνευτικό σχέδιο 12 σημείων, ως βάση συζήτησης για την επίτευξη συμφωνίας ειρήνης. Από πλευράς του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Μόσχα μελέτησε προσεκτικά το ειρηνευτικό «σχέδιο 12 σημείων» της Κίνας για την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, το οποίο η Δύση αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό και καχυποψία, καθώς αυτό δεν συνεπάγεται την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τις ουκρανικές κατεχόμενες περιοχές.
Ρωσοσινικός αναθεωρητισμός
Πλην του διαμεσολαβητικού της ρόλου, στόχος του ταξιδιού της Κίνας στην Μόσχα είναι η περαιτέρω εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας των δύο χωρών, η οποία εκτινάχθηκε σε εμπορικό επίπεδο το 2022, καθώς η Ρωσία κατεύθυνε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής υδρογονανθράκων της προς το Πεκίνο, προκειμένου να αντισταθμίσει τις απώλειες από την ευρωπαϊκή αγορά. Παράλληλα, η ενεργός συμμετοχή της Κίνας στον πόλεμο της Ουκρανίας μέσω της κατάθεσης ενός «οδικού χάρτη» για την συμφωνία των δύο εμπόλεμων μερών ενισχύει τη διπλωματική επιρροή της σε διεθνές επίπεδο, καθώς το Πεκίνο φαντάζει ως εγγυητής της λύσης μεταξύ των δύο χωρών, στον απόηχο της επίτευξης συμφωνίας μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν. Κυρίως, όμως, η απόπειρα της Κίνας να τελεσφορήσει η λήξη του πολέμου στην Ουκρανία αποδυναμώνει τον παγκόσμιο ρόλο των ΗΠΑ, οι οποίες μέχρι πρότινος καθοδηγούσαν τη διεθνή τάξη, καθώς αυτή οικοδομήθηκε πάνω στις δυτικές αξίες και τη Δημοκρατία. Στον αντίποδα, Κίνα και Ρωσία θεωρούν ότι η δυτικόστροφη αυτή παγκόσμια τάξη συνιστά την κατεξοχήν αιτία που πυροδοτούνται περιφερειακές εντάσεις, οι οποίες, όπως υποστηρίζουν, καταλήγουν στην εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών επιδιώξεων των ΗΠΑ στο διεθνές σύστημα.
Την ίδια ώρα, για την Μόσχα, το «ταξίδι ειρήνης» του Σι Τζιπίνγκ λειτουργεί τονωτικά για το ηθικό της ρωσικής κοινής γνώμης, το οποίο είχε κλονιστεί από τις διαδοχικές αποτυχίες του ρωσικού στρατού, στα πεδία της μάχης στην Ουκρανία. Πολύ περισσότερο, όταν το ταξίδι του Κινέζου Προέδρου έρχεται ελάχιστα εικοσιτετράωρα μετά την έκδοση εντάλματος σύλληψης του Βλαντιμίρ Πούτιν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την μεταφορά παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία, αλλά και για τους βομβαρδισμούς που διέταξε η Μόσχα κατά κατοικημένων περιοχών. Στο πλαίσιο αυτό, η παρουσία του προέδρου της ισχυρότερης οικονομίας του πλανήτη στη ρωσική πρωτεύουσα, καταρρίπτει τους ισχυρισμούς περί διεθνούς απομόνωσης της Ρωσίας, ενώ εγγυάται την περαιτέρω οικονομική στήριξη της Μόσχας μέσω των προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία παραμένει ζωτικής σημασίας για την εισροή εσόδων στα ρωσικά ταμεία. Υπενθυμίζεται ότι το 2022, οι κινεζικές εξαγωγές στη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 12,8%, ενώ οι ρωσικές εξαγωγές αργού πετρελαίου στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 44% και οι εξαγωγές φυσικού αερίου υπερδιπλασιάστηκαν.
Για τους περισσότερους αναλυτές, η επίσκεψη αντιπροσωπεύει μια επίδειξη σιωπηρής υποστήριξης στον πόλεμο από την Κίνα και έναν προσωπικό θρίαμβο για τον Πούτιν, ο οποίος έδειχνε να μην διαθέτει ισχυρά ερείσματα στην παγκόσμια σκηνή. Ταυτόχρονα, η φιλία «χωρίς όρια» μεταξύ Κίνας και Ρωσίας αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο σκεπτικισμό από την Ουάσιγκτον, με τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν να χαρακτηρίζει την κινεζική επίσκεψη ως «τακτικισμό καθυστέρησης», με στόχο την έμπρακτη συνδρομή προς τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία.
«Ο κόσμος δεν πρέπει να ξεγελαστεί από οποιαδήποτε τακτική απόφαση της Ρωσίας, με την υποστήριξη της Κίνας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας, να παγώσει τη σύγκρουση με τους δικούς της όρους», ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Ο ίδιος περιέγραψε ότι η επίσκεψη «υποδηλώνει ότι η Κίνα δεν αισθάνεται καμία ευθύνη να λογοδοτήσει το Κρεμλίνο για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία». «Και αντί να τις καταδικάσει», πρόσθεσε ο Μπλίνκεν, «θα προτιμούσε να παρέχει διπλωματική κάλυψη στη Ρωσία να συνεχίσει να διαπράττει αυτά ακριβώς τα εγκλήματα».
Δυτικός σκεπτικισμός
Ταυτόχρονα, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουκρανία προτρέπουν τον Κινέζο Πρόεδρο να χρησιμοποιήσει το ταξίδι του για να τερματιστεί ο πόλεμος, ενώ ο Ουκρανός Πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι αναμένεται να μιλήσει τηλεφωνικά με τον Σι Τζιπίνγκ μετά την ολοκλήρωση του ταξιδιού του, στην Μόσχα. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, οι Πρόεδροι της Κίνας και της Ρωσίας αναμένεται να έχουν επίσημες συνομιλίες σήμερα, με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ να διαμηνύει, σε αυτήν την προοπτική, πως «εάν η Κίνα είναι αποφασισμένη να υποστηρίξει τον τερματισμό του πολέμου με βάση τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών -όπως αναφέρεται στο πρώτο σημείο του σχεδίου της- τότε μπορεί να ξεκινήσει διάλογο με τον πρόεδρο Ζελένσκι και την Ουκρανία σε αυτή τη βάση».
Με προσοχή παρακολουθεί την εξέλιξη των ρωσοσινικών συνομιλιών και ο Λευκός Οίκος, που εκτιμά πως οι δύο ηγέτες συνδέονται με «έναν γάμο ευκολίας», παρά με έναν γάμο στοργής. Στην κατεύθυνση αυτή, ο Τζον Κίρμπι, Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν πως ο Σι Τζιπίνγκ θα επαναλάβει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, με τις ρωσικές δυνάμεις να παραμένουν εντός κυρίαρχου ουκρανικού εδάφους. «Ενθαρρύνουμε τον πρόεδρο Σι να πιέσει απευθείας τον πρόεδρο Πούτιν για την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Ο κόσμος και οι γείτονες της Κίνας σίγουρα θα παρακολουθούν στενά», κατέληξε.
Σε κάθε περίπτωση, για τον αμερικανικό παράγοντα, η τριήμερη κρατική επίσκεψη της Κίνας στη Ρωσία αντιπροσωπεύει μια συμβολική κοινή στάση εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των δυτικών συμμάχων τους, τις οποίες οι δύο ηγέτες εγκαλούν για δεσποτική και υποκριτική στάση.
Σημειωτέον ότι Σι Τζιπίνγκ και Βλαντιμίρ Πούτιν επισφράγισαν τη διμερή «χωρίς όρια» σχέση των χωρών τους στο Πεκίνο στις αρχές του 2022, λίγες εβδομάδες πριν ο Πούτιν διατάξει την πλήρη εισβολή του στην Ουκρανία, ενώ όλα τα χρόνια συναντήθηκαν κατ’ ιδίαν 40 φορές, έχοντας δομήσει και μία προσωπική σχέση, ερμηνευτική της προσφώνησης «Αγαπητέ φίλε, καλώς ήρθες στη Ρωσία», που χρησιμοποίησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, υποδεχόμενος τον Κινέζο Πρόεδρο. Ακόμη, ο Ρώσος ηγέτης επαίνεσε ηγεσία του Σι και έκανε λόγο για «κολοσσιαίο άλμα προς τα εμπρός» της Κίνας. «Σε όλο τον κόσμο, αυτό έχει πραγματικό ενδιαφέρον και σας ζηλεύουμε ακόμη και λίγο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Πούτιν.
Ανταποδίδοντας τα κολακευτικά σχόλια, ο Σι Τζιπίνγκ δήλωσε πως η Ρωσία είχε σημειώσει «σημαντική πρόοδο στην ευημερία», υπό την ηγεσία του Πούτιν. «Έχετε εκλογές τον επόμενο χρόνο και είμαι σίγουρος ότι ο ρωσικός λαός θα σας υποστηρίξει», τόνισε ο Κινέζος πρόεδρος, παρέχοντας δημόσια στήριξη στο Ρώσο ηγέτη.
Οι κοινοί στόχοι των δύο ηγετών αποτυπώθηκαν και στα άρθρα που δημοσίευσαν ο ένας στα κρατικά μέσα του άλλου (στις εφημερίδες Rossiyskaya Gazeta και People’s Daily αντίστοιχα) παραμονές της επίσκεψης, αποτυπώνοντας την ατζέντα των διμερών επαφών τους. «Η πολιτική των ΗΠΑ για την ταυτόχρονη αποτροπή της Ρωσίας και της Κίνας, καθώς και όλων εκείνων που δεν λυγίζουν στην αμερικανική υπαγόρευση, γίνεται όλο και πιο σκληρή και επιθετική» περιέγραψε στο άρθρο του ο Βλαντιμίρ Πούτιν και συνέχισε, λέγοντας πως «η διεθνής αρχιτεκτονική ασφάλειας και συνεργασίας διαλύεται. Η Ρωσία έχει χαρακτηριστεί ως «άμεση απειλή» και η Κίνα ως «στρατηγικός ανταγωνιστής». Στο ίδιο μήκος κύματος, «η διεθνής κοινότητα γνωρίζει καλά ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν είναι ανώτερη από όλες τις άλλες. Δεν υπάρχει καθολικό μοντέλο διακυβέρνησης και δεν υπάρχει παγκόσμια τάξη όπου ο αποφασιστικός λόγος να ανήκει σε μία μόνο χώρα. Η αλληλεγγύη και η ειρήνη στον πλανήτη χωρίς διασπάσεις και ανατροπές ανταποκρίνονται στα κοινά συμφέροντα όλης της ανθρωπότητας», κατέληξε ο Σι Τζιπίνγκ, ο οποίος έχει υιοθετήσει μια ολοένα και περισσότερο παρεμβατική εξωτερική πολιτική, τα τελευταία χρόνια.
Με μενού τις ΗΠΑ, την Ουκρανία, αλλά και τις διμερείς εμπορικές τους σχέσεις, οι δύο ηγέτες συνέφαγαν χθες τηγανίτες με ορτύκια και μανιτάρια, κρέας ελαφιού και ρωσικό κρασί, συνοδεύοντας τη συζήτησή τους γύρω από τα κοινά τους ενδιαφέροντα, που για τη Δύση δεν απέχουν από την παροχή στρατιωτικής βοήθειας από μέρους της Κίνας στη Ρωσία, αλλάζοντας άρδην τον συσχετισμό ισχύος στο μέτωπο της Ουκρανίας. Παρότι η Κίνα εμμένει στην «ουδέτερη στάση» της απέναντι στη σύγκρουση, δεν έχει έως τώρα καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ οργιάζουν οι φήμες για αποστολή στρατιωτικού υλικού προς την Μόσχα. Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η κινεζική στρατιωτική βοήθεια αποτελείται από φυσίγγια των 122 χιλιοστών και των 152 χιλιοστών, τα οποία η Ρωσία έχει απόλυτη ανάγκη, καθώς διάγει έναν πόλεμο που στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στο πυροβολικό της.