Έντονος είναι ο αντίκτυπος της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα στις εξαγωγές, κάτι που επηρεάζει ιδιαίτερα τις χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία, εξηγεί το Politico.
Οι επιθέσεις των Χούθι στη ναυτιλία έχουν προκαλέσει έντονα προβλήματα στις μεταφορές ευπαθών προϊόντων. Στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Κύπρος γίνεται αγώνας δρόμου για να μεταφερθούν εγκαίρως τα προϊόντα στις ξένες αγορές, ενώ αγαθά αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ βρίσκονται σε κίνδυνο.
Στο επίκεντρο της κρίσης τα τρόφιμα
Όταν οι πύραυλοι των Χούθι άρχισαν να πέφτουν κατά των φορτηγών πλοίων με εμπορευματοκιβώτια στην Ερυθρά Θάλασσα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβήθηκαν για τις επιπτώσεις που θα υπάρχουν στον ενεργειακό εφοδιασμό. Όμως, τρεις μήνες μετά διαπιστώνεται ότι στο επίκεντρο της κρίσης βρίσκονται τα τρόφιμα, με τους εξαγωγείς και τους μεταφορείς να προειδοποιούν για αυξανόμενες ζημιές στο εμπόριο φρούτων και λαχανικών.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν σταματήσει τις επιχειρήσεις μέσω του στενού Μπαμπ ελ – Μαντέμπ και άλλαξαν τα δρομολόγια γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, προσθέτοντας καθυστερήσεις έως και τριών εβδομάδων στις μεταφορές από και προς την Ευρώπη. Κάτι τέτοιο σημαίνει τον πενταπλασιασμό του κόστους των εμπορευματοκιβωτίων, αλλά και ότι τα φρέσκα προϊόντα είναι πιο πιθανό να σαπίσουν καθ’ οδόν.
Ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου Μάριο Φορτζιόνε δήλωσε στο Politico ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σε μια σειρά από κατηγορίες προϊόντων, πέραν των φρούτων και των λαχανικών. Από το κρέας και τα δημητριακά μέχρι το τσάι και τον καφέ, αν το πρόβλημα συνεχιστεί «θα διαλύσει την ευρύτερη οικονομία των τροφίμων» Η μεταποίηση είναι ένας άλλος αδύναμος κρίκος, αφού οι καθυστερημένες παραδόσεις φοινικέλαιου επιβραδύουν την προετοιμασία τροφίμων υψηλότερης αξίας.
Μακρύς δρόμος για τα φορτία από Ελλάδα, Κύπρο και Ιταλία
Σε Ελλάδα, Κύπρο και Ιταλία, τα φορτία πρέπει να εγκαταλείψουν τη Μεσόγειο προς τα δυτικά για να κάνουν τον μακρύ δρόμο προς τη Μέση Ανατολή και την Ασία, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για αγαθά αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Η επιμήκυνση των χρόνων μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στη συντήρηση των νωπών προϊόντων με κίνδυνο να χαθούν σημαντικά κομμάτια της αγοράς», προειδοποίησε το μεγαλύτερο αγροτικό λόμπι της Ιταλίας Coldiretti.
Σε πολλές περιπτώσεις, «η διάρκεια ζωής των φρέσκων προϊόντων [δεν] επιτρέπει την επιμήκυνση του ταξιδιού κατά 15 έως 20 ημέρες», δήλωσε στο Ansa ο Κριστιάν Μαρέτι, πρόεδρος της Legacoop Agroalimentare, η οποία εκπροσωπεί τους ιταλικούς αγροτικούς και διατροφικούς συνεταιρισμούς.
Προς το παρόν, τα πιο ευαίσθητα φρούτα έχουν γλιτώσει. Τα ακτινίδια, τα σταφύλια και τα σύκα, συγκομίστηκαν το ευρωπαϊκό φθινόπωρο, ενώ τα κεράσια στάλθηκαν το καλοκαίρι. Τα κεράσια είναι τόσο ευαίσθητα, που οι εταιρείες μεταφορών λειτουργούν γραμμές «Cherry Express».
Τα προϊόντα που επλήγησαν
Ωστόσο, άλλα προϊόντα έχουν ήδη πληγεί. Οι ιταλικές εξαγωγές μήλων προς τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αξίας περίπου 400 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, σταμάτησαν και μάλιστα την περίοδο που βρίσκονται στο ζενίθ της φρεσκάδας τους. Ανάλογη τύχη είχαν τα αχλάδια, το λάχανο και το κουνουπίδι. «Σε έναν τομέα που κυριαρχείται από την εποχικότητα της παραγωγής, το μέγεθος της ζημίας θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια του αποκλεισμού», σημείωσε ο Μαρέτι.
Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει ανησυχίες ότι οι εξαγωγές που θα ματαιωθούν θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ντάμπινγκ στην αγορά της ΕΕ. Οι εισροές ουκρανικών σιτηρών έχουν ήδη προκαλέσει διαμαρτυρίες σε όλη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, πυροδοτώντας εκκλήσεις για τον τερματισμό του εμπορίου χωρίς δασμούς με τη χώρα που είναι αγροτική δύναμη. Αγροτικοί γίγαντες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος προστίθενται στην Ουκρανία και αναζητούν την Ευρώπη είτε ως οδό διέλευσης είτε ως προορισμό για τα ευπαθή τρόφιμά τους.
H πρόεδρος της ιταλικής επιχειρηματικής ένωσης Unimpresa Τζιοβάνα Φεράρα, προς το παρόν δεν έχει σημάνει κόκκινος συναγερμός. Ωστόσο, ζητά να υπάρξουν κινήσεις εκ των προτέρων και να μην περιμένουμε την πορεία των γεγονότων.
Τα προϊόντα που δεν αλλοιώνονται εύκολα τα πήγαν πολύ καλύτερα. Οι καθυστερήσεις για το σιτάρι και το ρύζι προκάλεσαν μεν πονοκέφαλο, αλλά δεν υπήρξαν ελλείψεις. Τα κρασιά και τα οινοπνευματώδη ποτά μπορεί να δυσκολευτούν να φτάσουν στην Ασία έγκαιρα, πριν την κινεζική Πρωτοχρονιά στις 10 Φεβρουαρίου, όμως η ζήτηση είναι αρκετά σταθερή.
Οι κατεψυγμένες βελγικές τηγανητές πατάτες ήταν το κύριο είδος που λιγόστευε στις αραβικές χώρες, δήλωσε εκπρόσωπος της Maersk, της μεγαλύτερης ναυτιλιακής εταιρείας στον κόσμο.
Διεθνείς αερομεταφορές
Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι ευρωπαϊκές εισαγωγές. Οι μεταφορείς επιμένουν ότι τα προβλήματα στον εφοδιασμό είναι περιορισμένες.
«Προσφέρουμε τη λεγόμενη θαλάσσια-αεροπορική εφοδιαστική για αυτά τα φρούτα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Maersk. Τα προϊόντα μεταφέρονται με πλοίο στο Ντουμπάι και στη συνέχεια μεταφέρονται αεροπορικώς σε ευρωπαϊκούς κόμβους αεροπορικών μεταφορών, όπως η Φρανκφούρτη και το Άμστερνταμ: «Έτσι ο συνολικός χρόνος διαμετακόμισης παραμένει όσο το δυνατόν μικρότερος».
«Δεν θα υποτιμούσα (τη σημασία της διέλευσης από την Ερυθρά Θάλασσα), αλλά δεν είναι τόσο σημαντική όσο αν είχαμε ένα φράγμα μεταξύ της Νότιας Αμερικής και άλλων χωρών», δήλωσε ο Nils Haupt, ανώτερος διευθυντής επικοινωνίας της Hapag-Lloyd.
Αρνούνται τον κίνδυνο για άδεια ράφια
Σε ερώτηση για το αν οι καταναλωτές θα αντιμετωπίσουν άδεια ράφια, τα σούπερ μάρκετ υποβάθμισαν τον αντίκτυπο των κλυδωνισμών.
«Ο εφοδιασμός των καταστημάτων Lidl με προϊόντα είναι γενικά εξασφαλισμένος», ανέφερε ο όμιλος Schwarz, κορυφαίος γερμανικός λιανοπωλητής τροφίμων, αν και δεν έδωσε πληροφορίες για το εάν υπήρξαν ανατιμήσεις στα καταστήματα της αλυσίδας.
Η γαλλική κατασκευάστρια εταιρεία Danone αρνήθηκε «οποιαδήποτε σημαντική βραχυπρόθεσμη επίπτωση» από τη διακοπή της ναυσιπλοΐας, αφού ένα από τα στελέχη της δήλωσε στο Reuters τον Δεκέμβριο ότι θα αναζητούσε εναλλακτικές διαδρομές εάν οι επιθέσεις συνεχίζονταν.
Ο Forgione στο Institute of Export & International Trade, που είναι εμπορική ένωση με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν λιγότερο αισιόδοξος.
Η ξηρασία εμποδίζει την κυκλοφορία μέσω της διώρυγας του Παναμά και με τις εμπλοκές στον Βόσπορο και σε άλλα στρατηγικά σημεία αποχέτευσης, η ΕΕ εισέρχεται σε «μια περίοδο απίστευτης αστάθειας και αβεβαιότητας στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού» δήλωσε.