*Του Κώστα Σαρικά-onalert
Αυτοψία των Στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού αναμένεται να πραγματοποιηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες του OnAlert.gr, στη φρεγάτα Virginio Fasan κλάσης FREMM, την επόμενη εβδομάδα, πιθανότατα τη Δευτέρα, κατά πανομοιότυπο τρόπο με την πρώτη επιθεώρηση που έγινε στη Carlo Bergamini.
Το πλοίο αναμένεται να καταπλεύσει στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, όπου θα επιβιβαστεί το ελληνικό κλιμάκιο για εν πλω έλεγχο κρίσιμων συστημάτων και γενικής κατάστασης.
Την ίδια ώρα, οι διαπραγματεύσεις με την ιταλική πλευρά προχωρούν με ταχύ ρυθμό και με την Αθήνα να πιέζει για παραδόσεις εντός του 2028. Το χρονοδιάγραμμα παραμένει συνάρτηση του πότε το Marina Militare θα παραλάβει την πρώτη FREMM EVO, ώστε να αποδεσμευτούν οι υφιστάμενες μονάδες χωρίς να μειωθεί η οροφή των δέκα φρεγατών στον Ιταλικό στόλο.
Το σχήμα της συμφωνίας είναι Government-to-Government (G-to-G), με την ιδιαιτερότητα ότι η τυπική μεταβίβαση των πλοίων προς την Ελλάδα θα γίνει μέσω της κατασκευάστριας Fincantieri, που θα λειτουργήσει ως εκτελεστικός βιομηχανικός ανάδοχος της ιταλικής πλευράς.
Η πορεία προς την απόκτηση δύο φρεγατών Bergamini έχει εισέλθει σε κρίσιμη φάση. Το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) που υπεγράφη ανάμεσα στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών & Επενδύσεων και την αρμόδια ιταλική υπηρεσία άνοιξε επίσημα τον δρόμο για την παραχώρηση δύο πλοίων, περιλαμβάνοντας ταυτόχρονα option για δύο επιπλέον. Με άλλα λόγια, ενεργοποιείται μια λύση «2+2» που επιτρέπει στην Αθήνα να χτίσει ομοιοτυπία και μακροχρόνια υποστήριξη, χωρίς αποσπασματικές κινήσεις.
Η ιταλική αποδοχή του «πακέτου» τεσσάρων φρεγατών αντανακλά μια στρατηγική πρόθεση συνεργασίας και όχι μια μεμονωμένη αγοραπωλησία. Η Ιταλία έχει ήδη δρομολογήσει το πρόγραμμα FREMM EVO και συνεπώς οι παλαιότερες Bergamini μπορούν να αποδεσμευτούν ομαλά, ενώ η Fincantieri αντιλαμβάνεται πως μια τέτοια συμφωνία δημιουργεί κύκλο εργασιών σε συντήρηση, υποστήριξη και αναβαθμίσεις σε βάθος εικοσαετίας.
Τι σημαίνει η επικείμενη αυτοψία στη «Fasan»
Η Virginio Fasan είναι η δεύτερη υπό παραχώρηση φρεγάτα, διαμόρφωσης ASW (ανθυποβρυχιακού πολέμου). Η επικείμενη ελληνική αυτοψία θα εστιάσει:
- Στη γενική μηχανολογική κατάσταση του πλοίου και στο σύστημα πρόωσης CODLAG (συνδυασμός αεριοστροβίλου GE LM2500 και ηλεκτροκινητήρων), για έλεγχο δονήσεων/θορύβου και ετοιμότητας.
- Στα συστήματα αισθητήρων: ραντάρ KRONOS Grand Naval (AESA), σύστημα μάχης ATHENA, καθώς και τα ASW πακέτα (σόναρ κύτους, VDS – συρόμενο σόναρ μεταβλητού βάθους, και towed array).
- Στη ναυτοπλοΐα και ζήτηση ισχύος σε προφίλ χαμηλού ακουστικού ίχνους, που αποτελεί πυρήνα της ASW φιλοσοφίας.
- Στη διαβίωση και εργονομία πληρώματος, σε συνδυασμό με τα ναυπηγικά χαρακτηριστικά που θα επηρεάσουν την ένταξη στον Στόλο.
Η διαδικασία θα καθρεφτίσει όσα έγιναν στην Carlo Bergamini, όπου ελληνικό κλιμάκιο 15 αξιωματικών πραγματοποίησε πολύωρο πλου στον Σαρωνικό και εξονυχιστικούς ελέγχους. Η εικόνα που αποκομίστηκε τότε ήταν εξαιρετική. Παρά τα χρόνια υπηρεσίας, το πλοίο έδειχνε καινούργιο, καθώς έφερε σφραγίδα υποδειγματικής συντήρησης και περιορισμένων επιχειρησιακών καταπονήσεων.
FREMM Bergamini: Χαρακτηριστικά πλατφόρμας
Οι ιταλικές FREMM Bergamini αποτελούν ένα από τα πιο ώριμα και εξελιγμένα ευρωπαϊκά σχέδια της τελευταίας δεκαετίας:
- Μήκος: 144 μ. – Εκτόπισμα: ~6.700 τόνοι
- Πρόωση: CODLAG (GE LM2500 + ηλεκτροκινητήρες)
- Ταχύτητα: >27 κόμβοι – Αυτονομία: ~6.000 ν.μ.
- Πλήρωμα: ~145 άτομα
- Ραντάρ: KRONOS Grand Naval (AESA)
- Σύστημα μάχης: ATHENA
- Κάθετοι εκτοξευτές: Sylver A50 για Aster 15/30
- Αντιπλοϊκοί πύραυλοι: Teseo (με δυνατότητες μελλοντικής αντικατάστασης/αναβάθμισης)
- Πυροβολικό: OTO 127/64 Vulcano + δύο OTO 76/62
- Τορπίλες: MU90
- Ελικόπτερα: δυνατότητα φιλοξενίας έως δύο NH90 ή MH-60R
Το συνδυαστικό προφίλ τους (αεράμυνα περιοχής, AAW, ανθυποβρυχιακός αγώνας, ASW, επιφανειακός αγώνας, ASuW, και κρούση ξηράς) τις καθιστά πολλαπλού ρόλου πλατφόρμες με στρατηγικό αποτύπωμα.
Η «Fasan» ως «κυνηγός υποβρυχίων»
Η ASW ταυτότητα της Virginio Fasan ξεχωρίζει:
- Σόναρ κύτους μεγάλης εμβέλειας για αρχική ανίχνευση.
- VDS (Variable Depth Sonar) για πολυστρωματική ανίχνευση σε διαφορετικά θερμοκλινή.
- Towed array για παθητική επιτήρηση αθόρυβων υποβρυχίων σε μεγάλες αποστάσεις.
- Ενισχυμένη ακουστική μόνωση και ελεγχόμενα προφίλ πρόωσης που μειώνουν δραστικά το ακουστικό ίχνος.
- Συνεργασία σε real-time με MH-60R του ΠΝ (καθοδήγηση, στοχοποίηση, ρίψη τορπιλών/ηχοσημαντήρων), πολλαπλασιάζοντας τον ανθυποβρυχιακό φραγμό.
Στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό επενδύει στα Type-214 και σε βελτιωμένες τακτικές σιωπηλής πολλαπλής παρουσίας, η Virginio Fasan προσφέρει την αιχμή του δόρατος στον υποθαλάσσιο πόλεμο. Με την Carlo Bergamini να λειτουργεί ως γενικής χρήσης (GP) μονάδα και τη Fasan ως ASW πλατφόρμα, το δίδυμο καλύπτει όλο το φάσμα αποστολών.
Ελληνικές προσαρμογές και οπλισμός
Η Αθήνα δεν αντιμετωπίζει τις Bergamini ως «μεταβατική» λύση. Ο σχεδιασμός διαμόρφωσης εξετάζει:
- Ενσωμάτωση στρατηγικών όπλων, για ομοιοτυπία με τις FDI Belharra και δημιουργία στόλου με stand-off ικανότητες μεγάλης ακτίνας.
- Αξιοποίηση υπαρχόντων Harpoon από τις Kortenaer, ώστε να επιταχυνθεί η επιχειρησιακή ετοιμότητα.
- Μελλοντική προοπτική Exocet, ανάλογα με διαθεσιμότητες/συντήρηση/κόστος.
- Πλήρη διασύνδεση με τα MH-60R (ζεύξεις δεδομένων, Link-16, τακτική εικόνα), καθώς και διαλειτουργία με FDI/MEKO και με αεροπορικά μέσα (Rafale/F-16V) στο πλαίσιο δικτυοκεντρικού πολέμου.
Κόστος, πακέτο και «value for money»
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στόχος του Πολεμικού Ναυτικού είναι το κόστος για τις δύο πρώτες Bergamini, χωρίς πλήρη φόρτο οπλισμού, να διαμορφωθεί κάτω από τα 800 εκατ. ευρώ. Στο πακέτο συμπεριλαμβάνονται:
- Εκπαίδευση πληρωμάτων και αρχική επιχειρησιακή υποστήριξη.
- Αναλώσιμα και τεχνική υποστήριξη για περίπου τρία έτη.
- Επιχειρησιακές προσαρμογές/διαμόρφωση σύμφωνα με τα ελληνικά standards.
Σε σχέση με νέα ναυπήγηση, η λύση προσφέρει άμεσες επιχειρησιακές δυνατότητες με συγκρατημένο κόστος και ορατό ορίζοντα 20+ ετών ενεργού υπηρεσίας, ιδίως όταν συνδυαστεί με στοχευμένες αναβαθμίσεις.
Χρονοδιάγραμμα: πίεση για το 2028 – εξαρτήσεις από FREMM EVO
Το Πολεμικό Ναυτικό στοχεύει σε παραδόσεις εντός του 2028. Η επιτυχία του στόχου εξαρτάται από:
- Το πρόγραμμα FREMM EVO και το πότε το ιταλικό Ναυτικό θα παραλάβει τις πρώτες EVO, ώστε να αποδεσμεύσει τις Bergamini.
- Την επιτάχυνση τυπικών βημάτων (τεχνική διαμόρφωση, συμβασιοποίηση, πιστοποιήσεις, logistics)
Το πλαίσιο της συμφωνίας: G-to-G με βιομηχανική εκτέλεση από Fincantieri
Η G-to-G συμφωνία εξασφαλίζει διακρατικές εγγυήσεις, χρονική πειθαρχία και διαφάνεια. Η Fincantieri αναλαμβάνει ως βιομηχανικός διαχειριστής:
- Την εκτελεστική σύμβαση,
- Τον τεχνικό συντονισμό εργασιών/διαμόρφωσης,
- Την υποστήριξη μετά την παράδοση,
- Την εφοδιαστική αλυσίδα, σε συνεργασία με ελληνικούς φορείς/ναυπηγεία όπου αυτό είναι εφικτό.
Η διαφαινόμενη συμφωνία αναβαθμίζει την ελληνοϊταλική στρατηγική σύμπλευση στη Μεσόγειο, σε μια περίοδο όπου η ασφάλεια θαλασσίων οδών, οι ασύμμετρες απειλές και η αποτροπή αποκτούν καίριο ρόλο.
Η συμμετοχή της ιταλικής βιομηχανίας σε υποστήριξη/αναβαθμίσεις μπορεί να συνδυαστεί με ελληνική προστιθέμενη αξία, ανοίγοντας παράθυρο για συνεργασίες με εγχώρια ναυπηγεία και εταιρείες Η/Μ συστημάτων, C4ISR και οπλικών.
Στόλος «Νέας Εποχής» με ομοιοτυπία και βάθος
Με ορίζοντα το 2030, η επιχειρησιακή αρχιτεκτονική του ΠΝ διαμορφώνεται ως εξής:
- 4 FDI Belharra Standard 2++, με ανώτερες δυνατότητες AAW και στρατηγικό πλήγμα.
- 2 + 2 FREMM Bergamini, με GP + ASW προφίλ και ισχυρό πυροβολικό.
- 4 εκσυγχρονισμένες MEKO 200HN, που παραμένουν ραχοκοκαλιά με νέα αισθητήρια/συστήματα μάχης.
Ο συνδυασμός αυτός προσφέρει αεράμυνα περιοχής, ανθυποβρυχιακή κάλυψη, επιφανειακό αγώνα και stand-off κρούση, με δικτυοκεντρική ενοποίηση σε θάλασσα–αέρα–ξηρά. Η ενσωμάτωση Στρατηγικών όπλων και η διασύνδεση με Rafale / F-16V δημιουργούν αποτροπή, ικανή να κλειδώσει κρίσιμους θαλάσσιους διαύλους και να επιβάλει κόστος σε κάθε αναθεωρητική κίνηση.
Η αυτοψία στην Carlo Bergamini
Η πρώτη αυτοψία στη Carlo Bergamini όπως αναφέρουν οι πληροφορίες έδειξε:
- Άψογη λειτουργία του CODLAG και σταθερά προφίλ θορύβου.
- Ταχεία απόκριση του KRONOS και του ATHENA, με καθαρή τακτική εικόνα.
- Άρτια συντήρηση χώρων και υποσυστημάτων, με ελάχιστες διορθωτικές απαιτήσεις.
Το «μήνυμα» προς το ΠΝ ήταν σαφές: οι Bergamini μπορούν να ενταχθούν γρήγορα σε πλήρη επιχειρησιακό ρόλο, με λογιστική εφικτότητα και διαθεσιμότητες που ταιριάζουν στο ελληνικό επιχειρησιακό προφίλ.
Ρεαλισμός στις παραδόσεις με φιλοδοξία στην απόδοση
Η συγκυρία στην Ανατολική Μεσόγειο απαιτεί ενίσχυση θαλάσσιας ισχύος με ταχύτητα. Η ομπρέλα των FDI, η βάθος ASW των Bergamini και η αναβάθμιση των MEKO δίνουν στο Πολεμικό Ναυτικό έναν συνδυασμό που μπορεί να απορροφήσει κραδασμούς, να διατηρήσει πρωτοβουλία κινήσεων και να προσφέρει στρατηγικό μοχλό στην αποτροπή.
Η Carlo Bergamini και η Virginio Fasan συνιστούν ένα συμπληρωματικό δίδυμο GP + ASW που σφραγίζει την πολυχωρική ισχύ του Πολεμικού Ναυτικού. Μαζί με τις τέσσερις FDI και τις εκσυγχρονισμένες MEKO, ανασχηματίζουν την ελληνική ναυτική ισορροπία σε αεράμυνα, ASW, επιφανειακό αγώνα και στρατηγικό πλήγμα. Εφόσον υλοποιηθούν οι ελληνικές προσαρμογές και διατηρηθεί ο ρυθμός στη διαδικασία, οι Bergamini μπορούν να αποτελέσουν τον τρίτο πυλώνα της νέας εποχής του Στόλου με ορίζοντα το 2030 και με την Ανατολική Μεσόγειο στο επίκεντρο.