Το Πακιστάν και η Κίνα, που εδώ και καιρό θεωρούνται «σύμμαχοι παντός καιρού», βιώνουν σημαντική ένταση στις διπλωματικές τους σχέσεις. Η αυξανόμενη απογοήτευση του Πεκίνου για την αδυναμία του Ισλαμαμπάντ να διασφαλίσει την ασφάλεια των Κινέζων υπηκόων και των έργων εντός του Πακιστάν έχει έρθει στο προσκήνιο.
Αυτή η ένταση, που χαρακτηρίζεται από μια ασυνήθιστα δημόσια διπλωματική αντιπαράθεση, αντικατοπτρίζει βαθύτερα ζητήματα στη συνεργασία μεταξύ αυτών των δύο εθνών, τα οποία ιστορικά υπερηφανεύονταν για τη στρατηγική και οικονομική τους ευθυγράμμιση.
«Σαν να μην ήταν αρκετή η πίεση στην κυβέρνηση του Πακιστάν – με χιλιάδες διαδηλωτές στους δρόμους και την πρωτεύουσα Ισλαμαμπάντ σε καραντίνα εν μέσω εκκλήσεων για απελευθέρωση του πρώην πρωθυπουργού Ιμράν Χαν – οι σχέσεις με την γειτονική Κίνα πηγαίνουν επίσης από το κακό στο χειρότερο», σύμφωνα με το The Interpreter, ένα έγκριτο forum ενημέρωσης της Αυστραλίας.
Πρόσφατα, μια σπάνια διπλωματική διαμάχη έχει αναδείξει την αυξανόμενη απογοήτευση του Πεκίνου σχετικά με την ασφάλεια των πολιτών του στο Πακιστάν. «Είναι απαράδεκτο για εμάς να δεχόμαστε επιθέσεις δύο φορές σε μόλις έξι μήνες», δήλωσε ο πρέσβης της Κίνας στο Ισλαμαμπάντ, Τζιανγκ Ζαϊντόνγκ, σε μια ιδιαίτερα ειλικρινή αντίδραση στις δηλώσεις ενός ανώτερου Πακιστανού πολιτικού που θεωρήθηκε ότι υποβάθμισε την απειλή. «Ο πρόεδρος Σι [Τζινπίνγκ] νοιάζεται για την ασφάλεια του κινεζικού λαού και βάζει τις ζωές των ανθρώπων πρώτα», πρόσθεσε ο Τζιανγκ. «Ειδικά νοιάζεται για την ασφάλεια των Κινέζων στην Πακιστάν.»
Η Κίνα και το Πακιστάν μοιράζονται μια σχέση που βασίζεται σε αμοιβαία συμφέροντα, στρατηγική αναγκαιότητα και οικονομική συνεργασία. «Η γλώσσα της φιλίας δεν είναι λόγια, αλλά νοήματα», λέει ο Henry David Thoreau και εμείς αυτό ακριβώς θα κάνουμε τώρα ,θα αναλύσουμε τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τα λόγια στις σχέσεις Κίνας Πακιστάν.
Από τη δεκαετία του 1960, οι δύο χώρες έχουν καλλιεργήσει σχέσεις σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής συνεργασίας, της ανάπτυξης υποδομών και της αντιμετώπισης περιφερειακών αντιπάλων, κυρίως της Ινδίας. Ο Οικονομικός Διάδρομος Κίνας-Πακιστάν (CPEC), ο οποίος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της φιλόδοξης Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) της Κίνας, ενσαρκώνει τη συνεργασία αυτή.
Ξεκινώντας το 2015, το CPEC έχει δει επενδύσεις που ξεπερνούν τα 62 δισεκατομμύρια δολάρια, υποσχόμενο ανάπτυξη υποδομών, ενεργειακά έργα και εμπορική συνδεσιμότητα.
Αντίθετα, η Κίνα έχει αποκτήσει πρόσβαση σε στρατηγικά λιμάνια όπως το Γουάνταρ και έναν οικονομικό διάδρομο προς την Αραβική Θάλασσα.
Ωστόσο, η συνεργασία έχει δοκιμαστεί ολοένα και περισσότερο, ειδικά καθώς οι απειλές ασφαλείας στο Πακιστάν έχουν κλιμακωθεί, επηρεάζοντας άμεσα τα κινεζικά συμφέροντα.
Η οργή του Πεκίνου προέρχεται κυρίως από επαναλαμβανόμενες επιθέσεις που στοχεύουν Κινέζους πολίτες και έργα στην Πακιστάν, ιδιαίτερα στην ασταθή επαρχία του Μπαλουχιστάν.
Τα τελευταία χρόνια, αποσχιστικές ομάδες όπως ο Στρατός Απελευθέρωσης του Μπαλουχιστάν (BLA) έχουν αναλάβει την ευθύνη για επιθέσεις σε Κινέζους μηχανικούς, εργάτες και υποδομές. Αυτές οι ομάδες θεωρούν τις επενδύσεις της Κίνας στην περιοχή εκμεταλλευτικές, κατηγορώντας την ότι παραμελεί τις τοπικές κοινότητες ενώ κερδίζει από τους πόρους της επαρχίας.
Η υπομονή της Κίνας φαίνεται να εξαντλείται. Η έλλειψη προόδου στην καταστολή πακιστανικών επιθέσεων κατά των πολιτών και των υποδομών του έχει οδηγήσει σε ασυνήθιστα αιχμηρά σχόλια από το Πεκίνο. Τους τελευταίους μήνες, η κινεζική κυβέρνηση έχει εκφράσει ρητά ανησυχίες σχετικά με την αδυναμία του Πακιστάν να παρέχει επαρκή προστασία.
Σε μια σπάνια δημόσια επίπληξη, Κινέζοι διπλωμάτες επέκριναν την διαχείριση των μέτρων ασφαλείας από το Πακιστάν. Αυτό έρχεται εν μέσω αναφορών ότι το Πεκίνο έχει εξετάσει το ενδεχόμενο να κρατήσει πίσω περαιτέρω επενδύσεις στο CPEC μέχρι να γίνουν ουσιαστικές βελτιώσεις. Μια τέτοια στάση είναι χωρίς προηγούμενο, δεδομένης της ιστορικά προσεκτικής προσέγγισης της Κίνας στο να αντιμετωπίζει με βελούδινη εξωτερική πολιτική ζητήματα με τους συμμάχους της.
Η ασφάλεια των πολιτών της χώρας έχει γίνει κορυφαία προτεραιότητα για το Πεκίνο. Αναφορές φέρνουν στο φως ότι η Κίνα έχει κατορθώσει μεγαλύτερη εμπλοκή στα εσωτερικά μέτρα ασφαλείας του Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης κινεζικών ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας για την προστασία των περιουσιακών της στοιχείων και πολιτών. Από την άλλη το Πακιστάν έχει επιτρέψει κάποιο βαθμό εξωτερικής παρουσίας ασφαλείας. Τέτοια μέτρα συχνά συναντούν εσωτερική αντίσταση, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση.
Πέρα από την ασφάλεια όμως , έχουν προκύψει και οικονομικές εντάσεις. Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση του Πακιστάν έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ικανότητά του να αποπληρώσει τα κινεζικά δάνεια στο πλαίσιο του CPEC. Το Πεκίνο, αντιμετωπίζοντας τις δικές του οικονομικές προκλήσεις μετά τον Covid-19, φαίνεται απρόθυμο να παρέχει άνευ όρων διάσωση. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια πιο συναλλακτική δυναμική στη σχέση τους, αντικαθιστώντας την προηγούμενη φιλία με τον πραγματισμό. Το Μπαλουχιστάν παραμένει ένα σημείο ανάφλεξης στη σχέση Πακιστάν-Κίνας. Ενώ η περιοχή είναι κρίσιμη για το CPEC, οι κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις της -που κυμαίνονται από αυτονομιστική εξέγερση μέχρι τοπική δυσαρέσκεια- θέτουν σημαντικά εμπόδια.
Η αδυναμία του Πακιστάν να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα υπονομεύει την αξιοπιστία του ως εταίρος, προκαλώντας έλλειψη εμπιστοσύνης από πλευράς της Κίνας. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Κίνας για την εξισορρόπηση των περιφερειακών της συνεργασιών έχει επίσης συμβάλει στην εξελισσόμενη δυναμική. Ενώ το Πακιστάν παραμένει σημαντικό στην κινέζικη ατζέντα η Κίνα έχει αρχίσει πλέον να αναζητά στενότερους δεσμούς με την Ινδία, ιδιαίτερα στο εμπόριο και την τεχνολογία καθώς είναι μία χώρα που προσπαθεί να επιτύχει ένα πάντρεμα του κομμουνισμού με την τεχνολογική εξέλιξη. Επομένως σε ένα παγκόσμιο χάρτη που οι διπλωματικές ισορροπίες των κρατών περνούν από τρικυμίες, τα κράτη που μένουν πιστά στις εθνικές τους αξίες χωρίς να προδώσουν τους συμμάχους τους είναι αυτά που θα βγουν στη στεριά.