Οι κερδισμένοι, οι χαμένοι και οι αδικημένοι στη φετινή «μάχη» του ΕΝΦΙΑ

Ενώ η κοινωνία βρίσκεται στα όριά της έρχονται τώρα και τα εκκαθαριστικά του φόρου ακινήτων, που αναμένονται λίγες δεκάδες ευρώ «ελαφρύτερα» για 5.000.000 ιδιοκτήτες

Ακόμα πιο «βαρύς» θα γίνει ο οικογενειακός προϋπολογισμός, καθώς οι ιδιοκτήτες ακινήτων λαμβάνουν τα εκκαθαριστικά σημειώματα του νέου ΕΝΦΙΑ. Ο φόρος των ακινήτων αναμένεται να πληρωθεί από τον Μάιο έως και τον Φεβρουάριο του 2022.

Ωστόσο, ο φετινός ΕΝΦΙΑ, παρότι είναι ελαφρώς μειωμένος σε σχέση με πέρυσι, έρχεται να προστεθεί στις «φουσκωμένες» υποχρεώσεις εκατομμυρίων φορολογουμένων, που καλούνται να αντιμετωπίσουν το ισχυρό κύμα ακρίβειας. Πέρα από τους λογαριασμούς ρεύματος που προκαλούν «ηλεκτροσόκ», τα προϊόντα στα ράφια του σούπερ μάρκετ που θα ανατιμηθούν εκ νέου μέσα στον Μάιο και τις τιμές στη βενζίνη που παραμένουν πάνω από τα 2 ευρώ το λίτρο, θα κληθούν να πληρώσουν και τις δόσεις του ΕΝΦΙΑ.

Τα εκκαθαριστικά

Το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ μπορούν να το βρουν οι φορολογούμενοι στην ψηφιακή πύλη «myAADE» της ΑΑΔΕ με τη χρήση των κωδικών του ΤAXISnet. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να ακολουθήσουν τα εξής βήματα:

1. Μπαίνετε στην αρχική σελίδα του myAADE.
2. Κάνετε κλικ στο παράθυρο «Εφαρμογές».
3. Κάνετε κλικ στην επιλογή «Πολίτες».
4. Κατεβαίνετε στο γράμμα Δ, στην επιλογή «Δήλωση Ε9/ΕΝΦΙΑ».
5. Θα ανοίξει η σελίδα με τον ΕΝΦΙΑ και το Ε9. Βάζετε τους κωδικούς TAXISnet και μπαίνετε στην εφαρμογή.
6. Επιλέγετε το έτος 2022 και βλέπετε το εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ 2022.

Ποιοι επιβαρύνονται

«Φουσκωμένα» εκκαθαριστικά θα λάβουν περισσότεροι από 380.000 ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς είτε διαθέτουν ακίνητα σε ακριβές περιοχές με υψηλή τιμή ζώνης είτε βρίσκονται στις 3.500 περιοχές της χώρας που έως το τέλος του 2021 δεν είχαν ενταχθεί στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών και στην πράξη υποφορολογούνταν.

Σημειώνεται πως, έως και τις αρχές του 2022, υπήρχαν δεκάδες περιοχές εκτός αντικειμενικού συστήματος ακόμα και στην περιοχή της Αττικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτός του συστήματος βρίσκονταν τα Τουρκοβούνια, το Ψυχικό, η περιοχή του Σισμανογλείου, ο Παράδεισος Αμαρουσίου, το Πολύδροσο Χαλανδρίου – Αμαρουσίου, η περιοχή Μπαλάνα στον Γέρακα και κομμάτι της Νέας Μάκρης.

Πρόκειται για περιοχές «φιλέτα» που πλήρωναν χαμηλότερους φόρους απ’ αυτούς που τους αναλογούσαν και, πλέον, οι ιδιοκτήτες τους θα κληθούν να πληρώσουν υψηλότερο ΕΝΦΙΑ. Στην πράξη, ένα μέρος των μειώσεων στον ΕΝΦΙΑ που θα εμφανιστούν στα φετινά εκκαθαριστικά χρηματοδοτείται από τις αυξήσεις στις περιοχές που εντάσσονται για πρώτη φορά στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού.

Οι ωφελημένοι

Παρά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών για το 60% των ζωνών που ήταν ενταγμένες στο αντικειμενικό σύστημα, θα υπάρξει μείωση στον ΕΝΦΙΑ που θα πληρώσουν τα φυσικά πρόσωπα.

«Ελαφρύτερα» είναι τα εκκαθαριστικά σημειώματα για σχεδόν 5.000.000 ιδιοκτήτες, καθώς οι νέοι συντελεστές του βασικού φόρου είναι μειωμένοι για τις τιμές ζώνης έως τα 4.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές με χαμηλές και μεσαίες τιμές ζώνης θα έχουν ελαφρύνσεις στον φετινό ΕΝΦΙΑ, ακόμα και αν αυξήθηκαν οι αντικειμενικές αξίες στην περιοχή τους.

Ωφελημένοι αναμένεται να είναι και οι κάτοχοι πολλών ακινήτων, υπό την προϋπόθεση όμως ότι κανένα από αυτά δεν διαθέτει αντικειμενική αξία (καθένα ξεχωριστά) άνω των 400.000 ευρώ, καθώς απαλλάσσονται από τον συμπληρωματικό φόρο που πλήρωναν έως και πέρυσι. Οι ιδιοκτήτες της μεσαίας τάξης με ακίνητα αξίας 200.000 ευρώ θα έχουν οφέλη από το νέο καθεστώς υπολογισμού του φόρου, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτά θα είναι μικρά, με τις ελαφρύνσεις να είναι λίγων δεκάδων ευρώ.

Μάλιστα, σε περίπτωση που η συνολική περιουσία δεν υπερβαίνει τα 300.000 ευρώ, δεν θα κληθεί να καταβάλει ούτε πρόσθετο φόρο. Σε αντίθετη περίπτωση και εφόσον το σύνολο της περιουσίας ξεπερνά τα 300.000 ευρώ, θα επιβάλλεται έξτρα φόρος με ειδική κλίμακα και συντελεστές που κυμαίνονται από 0,2% έως 1%.

Στους «αδικημένους» εντοπίζονται 980.000 φορολογούμενοι με ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 80.000 ευρώ, οι οποίοι δεν θα έχουν καμιά έκπτωση στον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ (βλ. πίνακα με παραδείγματα).

Πώς υπολογίζεται ο νέος φόρος

Από τα φετινά εκκαθαριστικά καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος για τα φυσικά πρόσωπα, που επιβαλλόταν στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας ύψους άνω των 250.000 ευρώ και, πλέον, ο καθορισμός του φόρου αφορά κάθε ακίνητο ξεχωριστά.

Ο συμπληρωματικός φόρος αντικαθίσταται από ειδική προσαύξηση του κύριου φόρου με συντελεστές 0,20% έως και 1% επί της συνολικής αξίας του ακινήτου ανά εμπράγματο δικαίωμα, εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη των 400.000 ευρώ και ο φορολογούμενος κατέχει ακίνητη περιουσία εντός σχεδίου, συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 300.000 ευρώ. Ετσι, για κάθε ακίνητο με αντικειμενική αξία άνω των 400.000 ευρώ, στο οποίο υπάρχει συνιδιοκτησία, ο επιπλέον φόρος θα υπολογίζεται στο 100% της αξίας της πλήρους κυριότητας του ακινήτου και εν συνεχεία θα επιμερίζεται στο κάθε πρόσωπο, ανάλογα με το ποσοστό της αξίας που κατέχει.

Για παράδειγμα, αν κάποιος φορολογούμενος διαθέτει δύο ακίνητα αξίας έως 250.000 ευρώ, για καθένα δεν θα πληρώσει πρόσθετο φόρο, καθώς η αξία κάθε ακινήτου δεν ξεπερνά τα 400.000 ευρώ. Αν όμως η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του είναι 500.000 ευρώ και το ένα ακίνητο έχει αξία 420.000 ευρώ, για αυτό το ακίνητο θα καταβάλει πρόσθετο φόρο. Ακόμα και στην περίπτωση που στο ακίνητο των 450.000 ευρώ δεν έχει την πλήρη κυριότητα, αλλά ποσοστό συνιδιοκτησίας, θα κληθεί να καταβάλει το ποσό από τον συνολικό φόρο που αναλογεί στο ποσοστό το οποίο κατέχει.

Προσαυξήσεις για μεγάλες περιουσίες, άνω των 400.000 ευρώ

Ο υπολογισμός του επιπλέον ΕΝΦΙΑ θα γίνεται με βάση μια νέα κλίμακα, στην οποία τα πρώτα 400.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας κάθε ακινήτου θα είναι αφορολόγητα. Πάνω από το όριο αξίας των 400.000 ευρώ θα εφαρμόζονται κλιμακωτά, ανά 100.000 ευρώ αξίας και μέχρι το όριο αξίας του 1.000.000 ευρώ, συντελεστές φόρου κυμαινόμενοι από 0,2% έως 0,7%.

Πάνω από το επίπεδο αξίας του 1.000.000 ευρώ και μέχρι τα 2.000.000 ευρώ θα εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 0,9%, ενώ πάνω από το επίπεδο αξίας των 2.000.000 ευρώ θα εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 1%. Ετσι, για παράδειγμα, ο επιπλέον φόρος για ακίνητο αξίας 500.000 ευρώ ανέρχεται σε 200 ευρώ, ενώ για ακίνητο αξίας 2.000.000 ευρώ θα είναι 9.700 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως η φορολογική διοίκηση θα πρέπει να ξεχωρίσει κάθε ακίνητο, για να διαπιστώσει αν διαθέτει αντικειμενική αξία έως 400.000 ευρώ.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως έως πέρυσι ο νόμος προέβλεπε κλιμακωτές εκπτώσεις φόρου έως και σε μεγάλες περιουσίες, με τους συντελεστές να φθίνουν όσο ανέβαινε η αξία των ακινήτων που διέθετε κάθε φορολογούμενος. Πλέον, όσα ακίνητα έχουν αξία άνω των 400.000 ευρώ όχι μόνο δεν θα έχουν κλιμακωτή μείωση φόρου, αλλά θα υπάρχουν «επιβαρυντικοί» συντελεστές σε περίπτωση που το σύνολο της περιουσίας ξεπερνά αυτό το όριο.

Πέραν του ειδικού πρόσθετου φόρου για όσους διαθέτουν ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας, ο ΕΝΦΙΑ προσαυξάνεται με συντελεστές που ξεκινούν από το 5% και φθάνουν στο 20% για όσους έχουν στην κατοχή τους πολύ μεγάλη περιουσία.

Αναλυτικά, η προσαύξηση διαμορφώνεται ανάλογα με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας ως εξής:

• για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 650.000 ευρώ, κατά ποσοστό 5%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 800.000 ευρώ, κατά ποσοστό 10%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας έως και 1.000.000 ευρώ, κατά ποσοστό 15%,
• για αξία ακίνητης περιουσίας από 1.000.000,01 ευρώ και άνω, κατά ποσοστό 20%.

Παραδείγματα

Ιδιοκτήτης ακινήτου που διαθέτει ακίνητη περιουσία 550.000 ευρώ και ο ΕΝΦΙΑ που του έχει υπολογιστεί ανέρχεται στα 1.000 ευρώ θα πληρώσει επιπλέον 50 ευρώ με συντελεστή προσαύξησης 5% επί του αρχικού φόρου των 1.000 ευρώ.

Ιδιοκτήτης με σύνολο περιουσίας 700.000 ευρώ που καλείται να πληρώσει ΕΝΦΙΑ π.χ. 2.000 ευρώ θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον ποσό της τάξης των 200 ευρώ (συντελεστής επιβάρυνσης 10%).

Μεγάλοι «χαμένοι» του νέου ΕΝΦΙΑ είναι τα νομικά πρόσωπα, καθώς σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν καταργείται ο συμπληρωματικός φόρος.

Μειώνονται οι συντελεστές, ελαφρύνσεις στα οικόπεδα

Με το νέο πλαίσιο διαφοροποιούνται οι τιμές του βασικού φόρου ανά φορολογική ζώνη, καθώς και οι οικείοι συντελεστές. Οι συντελεστές του βασικού φόρου κτισμάτων, από 12 πέρυσι, έχουν μειωθεί στους 9, καθώς έχουν ενοποιηθεί αρκετές φορολογικές ζώνες.

Ενδεικτικά:

• Μέχρι σήμερα υπήρχαν δύο ξεχωριστές φορολογικές ζώνες έως 500 ευρώ/τ.μ. και από 501-750 ευρώ. Πλέον, αυτές έχουν ενοποιηθεί, με τον νέο συντελεστή να είναι ενιαίος στα 2 ευρώ/τ.μ.
• Το ίδιο έχει συμβεί και με τις προηγούμενες κλίμακες από 751-1.050 ευρώ και των 1.051-1.500 ευρώ. Πλέον, υπάρχει ένας συντελεστής από 751-1.500 ευρώ/τ.μ., που έχει οριστεί στα 2,80 ευρώ/τ.μ., έναντι των 2,9 ευρώ και 3,7 ευρώ/τ.μ.
• Επίσης, έχει ενοποιηθεί και η 5η φορολογική ζώνη των 1.501-2.000 ευρώ με την 6η από 2.001-2.500 ευρώ/τ.μ. σε μια νέα ζώνη φόρου, που φέρει μειωμένο συντελεστή στα 3,7 ευρώ/τ.μ., έναντι των 4,5 ευρώ και 6 ευρώ αντίστοιχα που ίσχυε έως σήμερα.
• Για τιμή ζώνης από 2.501 έως 3.000 ευρώ, ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 4,50 ευρώ/τ.μ., αντί 7,60/τ.μ. που ισχύει σήμερα.
• Για τιμή ζώνης από 3.001-3.500 ευρώ/τ.μ., ο νέος συντελεστής διαμορφώνεται στα 7,6 ευρώ/τ.μ., από τα 9,2 ευρώ σήμερα.
• Για τιμή από 3.501-4.000 ευρώ/τ.μ., ο συντελεστής μειώνεται στα 9,2 ευρώ, από τα 9,5 ευρώ.
• Στην επόμενη κλίμακα, με τιμή ζώνης από 4.001-4.500 ευρώ/τ.μ., ο συντελεστής παραμένει ίδιος, στα 11,1 ευρώ/τ.μ., ενώ για υψηλότερες τιμές ζώνης προκύπτει αύξηση των συντελεστών.
• Για ακίνητα με τιμή ζώνης από 4.501-5.000 ευρώ/τ.μ., ο νέος συντελεστής αυξάνεται στα 13,4 ευρώ/τ.μ., από τα 11,3 ευρώ/τ.μ. που ισχύει σήμερα, ενώ για τιμές ζώνης άνω των 5.001 ευρώ/τ.μ. ο συντελεστής εκτοξεύεται στα 16,2 ευρώ/τ.μ., από τα 13 ευρώ/τ.μ. σήμερα (βλ. πίνακα 2).

Σημαντικές θα είναι οι μειώσεις του φόρου στα οικόπεδα. Ενδεικτικά, για αξία οικοπέδου από 75 έως 100 ευρώ ανά τ.μ., ο συντελεστής διαμορφώνεται σε 0,0375, αντί για 0,1850, δηλαδή μειώνεται κατά 80%. Μετά τις αλλαγές στους συντελεστές του βασικού φόρου οικοπέδων, το 91% των παλαιών ζωνών έχει μείωση, το 7% μένει σταθερό και στο 2% προκύπτει αύξηση. Το 91% των φορολογουμένων με οικόπεδα θα έχει μείωση του ΕΝΦΙΑ.

Εκπτώσεις για ευπαθείς ομάδες

Διατηρούνται οι εκπτώσεις 50% και 100% στον ΕΝΦΙΑ για τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Συγκεκριμένα, για να έχει ο φορολογούμενος την έκπτωση 50% θα πρέπει να πληροί σωρευτικά τις παρακάτω προϋποθέσεις:

• Το συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους να μην έχει υπερβεί τα 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
• Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχουν ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του να μην υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
• Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του να μην υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ, αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ, αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά, και τα 200.000 ευρώ, αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.

100% απαλλαγή

Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τους τριτέκνους, τους πολυτέκνους και τα άτομα με βαριά αναπηρία άνω του 80%, με βάση όσα ισχύουν σήμερα, δικαιούνται 100% απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, σε περίπτωση που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

• Το συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τα 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
• Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων, στα οποία κατέχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.