Οι στρατιωτικοί που κατέλαβαν την εξουσία στον Νίγηρα στα τέλη Ιουλίου έκλεισαν χθες Κυριακή τον εναέριο χώρο μέχρι νεοτέρας, επικαλούμενοι «την απειλή επέμβασης» στρατών χωρών της περιοχής, καθώς το τελεσίγραφο περιφερειακού οργανισμού για την αποκατάσταση του ανατραπέντος προέδρου εξέπνευσε τα μεσάνυχτα (ώρα Νιαμέ· στις 02:00 ώρα Ελλάδας).
«Μπροστά στην απειλή επέμβασης που συγκεκριμενοποιείται από γειτονικές χώρες, ο εναέριος χώρος του Νίγηρα κλείνει από σήμερα (…) μέχρι νεοτέρας», ανέφερε ανακοίνωση της στρατιωτικής χούντας διαμηνύοντας πως «οποιαδήποτε απόπειρα παραβίασης του εναέριου χώρου» θα συναντήσει «ενεργητική και ακαριαία αντίδραση».
Η ανακοίνωση έγινε λίγο προτού εκπνεύσει το τελεσίγραφο που απηύθυνε την 30ή Ιουλίου η Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (CEDEAO στα γαλλικά, ECOWAS στα αγγλικά) στους πραξικοπηματίες στρατιωτικούς, αξιώνοντας να αποκαταστήσουν στα καθήκοντά του τον πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ και απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να προχωρήσει σε στρατιωτική επέμβαση.
Σε χωριστή ανακοίνωσή του, το Εθνικό Συμβούλιο για τη Σωτηρία της Πατρίδας (ΕΣΣΠ, η χούντα) ανέφερε πως κατέγραψε ότι έχει γίνει «προκαταρκτική ανάπτυξη» στρατευμάτων στο πλαίσιο «της προετοιμασίας της επέμβασης» σε «δυο χώρες της κεντρικής Αφρικής», χωρίς να ξεκαθαρίσει ποιες.
Ωστόσο, προειδοποίησε πως «κάθε κράτος που εμπλέκεται» στην προετοιμασία της επέμβασης θα θεωρεί «εμπόλεμο μέρος».
Τα χερσαία και αεροπορικά σύνορα του Νίγηρα με τις πέντε χώρες με τις οποίες γειτονεύει (Αλγερία, Μπουρκίνα Φάσο, Λιβύη, Μαλί και Τσαντ) είχαν ανοίξει ξανά τη 2η Αυγούστου, σχεδόν μια εβδομάδα μετά το κλείσιμό τους όταν έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα της 26ης Ιουλίου.
Χθες το απόγευμα, κάπου 30.000 οπαδοί των πραξικοπηματιών, πολλοί από τους οποίους ανέμιζαν σημαίες του Νίγηρα, της Μπουρκίνα Φάσο και της Ρωσίας, συμμετείχαν σε συγκέντρωση-επίδειξη δύναμης στο μεγαλύτερο στάδιο της χώρας, στην πρωτεύουσα Νιαμέ.
«Κάτω η Γαλλία!»
«Σήμερα είναι η ημέρα της αληθινής ανεξαρτησίας μας!», έλεγε νεαρός, ενώ το πλήθος γύρω του επαναλάμβανε «κάτω η Γαλλία! Κάτω η CEDEAO!».
Μέλη του ΕΣΣΠ κατέφθασαν θριαμβευτικά στο στάδιο, με οχηματοπομπή αποτελούμενη από ανοικτά ημιφορτηγά, επευφημούμενοι και πλαισιωμένοι από πλήθος ανθρώπων, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου.
Ο στρατηγός Μοαμέντ Τουμπά, τρίτος τη τάξει στο ΕΣΣΠ, πήρε τον λόγο για να καταγγείλει αυτούς που έχουν «κρυφτεί στο σκοτάδι» και «απεργάζονται την υπονόμευση» της «πορείας του Νίγηρα προς εμπρός». «Γνωρίζουμε το μακιαβελικό τους σχέδιο», είπε.
Το πραξικόπημα καταδικάστηκε από το σύνολο των δυτικών και αφρικανών εταίρων του Νίγηρα, πάντως οι στρατιωτικοί έχουν την υποστήριξη των στρατιωτικών καθεστώτων στο Μαλί και στον Νίγηρα –όπου έγιναν πραξικοπήματα το 2020 και το 2022 αντίστοιχα και όπου επίσης η αιματηρή δράση τζιχαντιστών παραμένει ανοικτή πληγή–, που διατράνωσαν πως οποιαδήποτε επέμβαση στον Νίγηρα θα εκληφθεί ως «κήρυξη πολέμου» εναντίον τους.
Νικητές οι τζιχαντιστές;
Η προοπτική στρατιωτικής επέμβασης προκαλεί ανησυχίες και επικρίσεις.
Προχθές Σάββατο γερουσιαστές στη Νιγηρία, παράγοντα βαρέων βαρών στη CEDEAO, με τα 215 εκατομμύρια κατοίκων της και με σύνορα 1.500 χιλιομέτρων με τον Νίγηρα, κάλεσαν τον πρόεδρο Μπόλα Τινούμπου να προκρίνει «την πολιτική και διπλωματική επιλογή».
Η Αλγερία, άλλος γείτονας του Νίγηρα και επίσης μείζων παράγοντας στο Σαχέλ, εξέφρασε επίσης ξεκάθαρα τις έντονες επιφυλάξεις της. Ο αλγερινός πρόεδρος Αμπντελματζίντ Ταμπούν έκρινε προχθές πως η επέμβαση θα αποτελούσε «άμεση απειλή» για τη χώρα του, επισήμανε πως «δεν μπορεί να υπάρξει καμιά λύση χωρίς εμάς» και προειδοποίησε πως μπορεί να προκληθεί «ανάφλεξη σε όλο το Σαχέλ».
«Πρέπει να αποτραπεί το καταστροφικό σενάριο του πολέμου» προειδοποίησε από τη δική της πλευρά ομάδα ερευνητών ειδικευμένων στο Σαχέλ σε άρθρο της που δημοσιεύθηκε προχθές στη γαλλική εφημερίδα Libération.
Το ξέσπασμα πολέμου στο Σαχέλ «δεν θα είχε παρά μόνο έναν νικητή: τα τζιχαντιστικά κινήματα, τα οποία εδώ και χρόνια βασίζουν την εδαφική τους επέκταση στην αποτυχία των κρατών», επισημαίνεται στο κείμενο.
Πολλοί κάτοικοι της Νιαμέ –που αποτελεί οχυρό της αντιπολίτευσης στον ανατραπέντα πρόεδρο– εξέφραζαν την ελπίδα χθες πως δεν θα ζήσουν στρατιωτική επέμβαση.
«Αν επέμβει η CEDEAO, θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Όμως ο κόσμος είναι έτοιμος» και «θα υποστηρίξει τους νέους ηγέτες», διότι «θέλουμε αλλαγή», είπε ο Ζακού, έμπορος.
Η CEDEAO και δυτικές κυβερνήσεις απαιτούν την επάνοδο στη συνταγματική τάξη και την απελευθέρωση του προέδρου Μπαζούμ, που παραμένει κρατούμενος.
«Καταδικάζουμε την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος στον Νίγηρα, που αποτελεί σοβαρή απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή», ανέφερε χθες Κυριακή το βράδυ ο πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού, ο Αλασάν Ουαταρά.
Έκρινε πως είναι «κεφαλαιώδες» να «αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη» και να «επιτραπεί στον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Μπαζούμ να ασκήσει ελεύθερα τα καθήκοντά του».
Θέση ταυτόσημη με αυτή της Γαλλίας, της άλλοτε αποικιακής δύναμης στην περιοχή, οι σχέσεις της οποίας με τον Νίγηρα έχουν μπει σε τροχιά ραγδαίας επιδείνωσης μετά το πραξικόπημα.
Οι στρατιωτικοί κατήγγειλαν τις συμφωνίες συνεργασίας στα πεδία της ασφάλειας και της άμυνας με τη Γαλλία, που έχει αναπτύξει στο έδαφος του Νίγηρα πάνω από 1.500 στρατιωτικούς στο πλαίσιο του αντιτρομοκρατικού αγώνα, απόφαση που το Παρίσι επέλεξε να αγνοήσει.
Με πληροφορίες από AFP, Reuters μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ