Γράφει ο Λάζαρος Καμπουρίδης*
Το τελευταίο διάστημα έχει προκληθεί μία ενδιαφέρουσα συζήτηση στην Τουρκία με αφορμή τη δημοσίευση τον περασμένο μήνα 2 άρθρων του σχολιαστή Φ. Ουγούρ της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Türkiye, σχετικά με νέο πιθανό πραξικόπημα. Ειδικότερα αυτός έγραψε: «στις τουρκικές φυλακές θα προστεθούν και άλλοι δυτικότροποι στρατιωτικοί. Οι ποντικοί ξέφυγαν την 15η Ιουλίου (απόπειρα πραξικοπήματος), όμως αυτή τη φορά οι παγίδες που στήθηκαν είναι γεμάτες με δώρα. Το Κράτος είναι περισσότερο έτοιμο από τις παραμονές της 15ης Ιουλίου για ένα πιθανό χάος, εσωτερική αναταραχή ή για απόπειρα πραξικοπήματος».
Το θέμα αποκτά μεγαλύτερη σημασία καθώς ο Φ. Ουγούρ, θεωρείται άνθρωπος πολύ κοντά στον Τούρκο Πρόεδρο και ήταν αυτός που είχε προμηνύσει για στρατιωτικό κίνημα με άρθρο του 3 μήνες πριν από την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου 2016.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, με αφορμή τα δημοσιεύματα αυτά δεν κινητοποιήθηκαν οι δικαστικοί μηχανισμοί και κανένας δεν κλήθηκε να καταθέσει αφού προαναγγέλλεται ένα νέο πραξικόπημα με εμπλοκή αξιωματικών του τουρκικού στρατεύματος με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης.
Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι, η είδηση αυτή δεν έχει σχέση με πραγματικούς σχεδιασμούς ανατροπής της κυβέρνησης από το στράτευμα, αλλά με τη δημιουργία «στημένου κλίματος ταραχής» το οποίο θα επηρεάσει τους Τούρκους ψηφοφόρους ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Όπως έχει δείξει η εμπειρία τις τελευταίες δεκαετίες, κάθε κατάσταση χάους και πόλωσης στην Τουρκία επηρεάζει και τα εθνικά μας θέματα, αφού η στρατιωτικοποίηση της κατάστασης και η δημιουργία κλίματος έντασης επηρεάζει τις προτιμήσεις της εθνικιστικής δεξαμενής ψηφοφόρων στη γειτονική χώρα.
Οι περισσότερες αποφάσεις του Τούρκου Προέδρου τους τελευταίους μήνες, έχουν να κάνουν με τις πολύ κρίσιμες εκλογές του 2023 και την αναχαίτιση της πτώσης των ποσοστών του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) με αποδέκτες διάφορους ιδεολογικούς χώρους και τάσεις του εκλογικού σώματος. Αναλυτικότερα, στο εξωτερικό πεδίο έχει γίνει άνοιγμα σε χώρες της Ε.Ε. με αφορμή τα αμυντικά προγράμματα (Γαλλία, Ιταλία) αλλά και τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ (Σουηδία – Φιλανδία), προσπάθεια μείωσης – ακύρωσης των κυρώσεων από τις ΗΠΑ (ένταξη Σουηδίας και Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ, πρόγραμμα προμήθειας-αναβάθμισης αεροσκαφών F-16, αναβολή πραγματοποίησης στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία, διαμεσολαβητικός ρόλος στο θέμα εξαγωγής των σιτηρών από την Ουκρανία), αποκατάσταση των σχέσεων με αραβικές χώρες (ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία) αλλά και με το Ισραήλ, έναρξη συζητήσεων με το συριακό καθεστώς κατόπιν ρωσοϊρανικής «επιθυμίας», συντήρηση κλίματος έντασης με Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία.
Στα θέματα εσωτερικής πολιτικής, οι αποφάσεις είναι στο ίδιο προεκλογικό – ψηφοθηρικό πλαίσιο, για δημιουργία κατάστασης φόβου και πόλωσης στην κοινωνία με διασπορά ειδήσεων για νέα απόπειρα πραξικοπήματος, συνέχιση της ίδιας επιθετικής πολιτικής στο Κουρδικό, λήψη μέτρων στο προσφυγικό για επιστροφή του 60-70 % των Σύριων προσφύγων στην πατρίδα τους, εκμετάλλευση της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων με σκοπό τη χρησιμοποίηση των θρησκευτικών λειτουργών υπέρ του ΑΚΡ και τέλος, δημιουργία εικόνας επιτυχίας στον ενεργειακό τομέα με ενεργοποίηση του συνόλου του στόλου των πλοίων σεισμικών ερευνών και γεωτρήσεων.
Γιατί τώρα αυτές οι φήμες για πραξικόπημα;
Φαίνεται ότι ο Τούρκος Πρόεδρος είναι πολύ προβληματισμένος αφού τα ποσοστά συνεχίζουν σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις να παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα ενόψει των πολύ κρίσιμων εκλογών του 2023. Ειδικότερα, στην τελευταία έρευνα – γκάλοπ που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 7.450 ατόμων σε 41 από τους συνολικά 81 νομούς της Τουρκίας από την εταιρία ALF Araştırma, γίνεται πλήρης ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών, καθώς το Ρεπουμπλικανικό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) λαμβάνει ποσοστό 28,1 %, το κυβερνόν κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ακολουθεί με 27,7 %, το Καλό Κόμμα (ΙΥΙ) έρχεται τρίτο με 19 %, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) σημειώνει 8,7 % και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) της κυβερνητικής συμμαχίας πέφτει στο 7,1 %. Σε απάντηση τούτου, το κυβερνόν κόμμα (ΑΚΡ) μέσω φιλοκυβερνητικών εφημερίδων (Yeni Şafak / 23 Αυγούστου), διέρρευσε στοιχεία αδημοσίευτων «εμπιστευτικών» δημοσκοπήσεων των οποίων η γνησιότητα αμφισβητείται, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινωνίας μειώνοντας την επίδραση της οικονομικής κατάστασης της χώρας στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι, ο Τούρκος Πρόεδρος αντιλαμβανόμενος την αδυναμία αύξησης των ποσοστών του ενόψει των πιο κρίσιμων εκλογών στην πολιτική του καριέρα, γίνεται ακόμη περισσότερο αδίστακτος και παίζει το χαρτί του «εσωτερικού εχθρού» προκαλώντας φόβο αλλά και πόλωση της κοινωνίας με σκοπό να την συσπειρώσει στον ισχυρό πόλο του κυβερνόντος κόμματος, επιδιώκει με κάθε μέσο την κινητοποίηση των ψηφοφόρων του και ειδικότερα των αμφισβητιών της οικονομικής πολιτικής του, στέλνει μήνυμα αποφασιστικότητας και εκφοβισμού προς τα 2 μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολιτευόμενης Συμμαχίας (CHP και ΙΥΙ) τα ποσοστά των οποίων βαίνουν αυξανόμενα, ενώ ταυτόχρονα συντηρεί την εικόνα του «εξωτερικού εχθρού» με τη Χώρα μας και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Πως επηρεάζεται η Χώρα μας – Κυπριακή Δημοκρατία;
Αποτελεί σημείο προβληματισμού, το κλείσιμο όλων των μετώπων που υπήρχαν με άλλες χώρες και η διατήρηση της έντασης μόνο με τη Χώρα μας και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Κάθε κατάσταση εσωτερικής πόλωσης, κοινωνικής ταραχής και πολιτικής κρίσης στη γειτονική χώρα, επηρεάζει τα εθνικά μας θέματα και εμπλέκει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο τη Χώρα μας, αφού οι πολιτικές δυνάμεις στην Τουρκία χρησιμοποιούν το χαρτί του «εξωτερικού εχθρού-Ελλάδα» με σκοπό να κινητοποιήσουν και να ενεργοποιήσουν ψηφοθηρικά τα εθνικά αισθήματα των πολιτών. Αυτό γίνεται περισσότερο επικίνδυνο ειδικότερα παραμονές των εκλογών από έναν αδίστακτο και σε αδιέξοδο Ερντογάν.
Η προαναφερόμενη φράση του άρθρου του Φ. Ουγούρ, «Το Κράτος είναι περισσότερο έτοιμο από τις παραμονές της 15ης Ιουλίου για ένα πιθανό χάος, εσωτερική αναταραχή ή για απόπειρα πραξικοπήματος», δείχνει ότι τουρκικοί κρατικοί μηχανισμοί και δυνάμεις ασφάλειας και άμυνας είναι απασχολημένοι για αντιμετώπιση μιας πιθανής εσωτερικής αναταραχής, επηρεάζοντας θετικά υπέρ της Χώρας μας το θέμα της διάθεσης στρατιωτικών δυνάμεων στον Έβρο αλλά και στο Αιγαίο.
Η πολιτική ζωή της Τουρκίας έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα επινόησης «εξωτερικών εχθρών» στο βωμό της πολιτικής σκακιέρας. Το ανησυχητικό είναι ότι τις περισσότερες φορές το ρόλο αυτό πολιτικοί της γειτονικής χώρας επέλεξαν να τον «αναθέσουν» στη Χώρα μας αφού ευκολότερα κινητοποιείς τον Τούρκο ψηφοφόρο επικαλούμενος την «ελληνική απειλή». Η εκμετάλλευση του δήθεν «εξωτερικού εχθρού» έχει και μία άλλη διάσταση σε αντίστοιχες περιπτώσεις, αυτή της προβοκάτσιας με θύμα την Ελλάδα, όπως προέβλεπε και το Σχέδιο «Βαριοπούλα» με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης ΑΚΡ από τους στρατιωτικούς (2003).
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017.