Στο Φιδονήσι, το περασμένο Σαββατοκύριακο σημειώθηκαν σφοδρές στρατιωτικές επιχειρήσεις: μεταξύ άλλων, ένας βομβαρδισμός από ουκρανικά μαχητικά και μπαράζ χτυπημάτων από μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, που είχα ως αποτέλεσμα να βυθίσουν δύο περιπολικά σκάφη και ένα αποβατικό που μετέφερε πυραύλους εδάφους-αέρος. Επιπλέον, τα Bayraktar TB2 εξουδετέρωσαν ένα ελικόπτερο Mi-8, ενώ μετέφερε Ρώσους στρατιώτες στο νησί. Ωστόσο, τη Ρωσία μπορεί να την ανησυχεί περισσότερο ένας αριθμός που φάνηκε στο βίντεο που τράβηξε ένα από τα drone: ένας αριθμός καταχώρισης που δείχνει ότι επρόκειτο για ένα ολοκαίνουργιο drone που βρέθηκε κατευθείαν από τη γραμμή παραγωγής στην Ουκρανία.
Το τουρκικής κατασκευής Bayraktar TB2 είναι το πιο πολυσυζητημένο drone της εποχής. Μολονότι ο τίτλος του περιοδικού New Yorker τη Δευτέρα, “Το τουρκικό drone που άλλαξε τη φύση του πολέμου”, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ωστόσο οι προηγούμενες επιτυχίες του σε Λιβύη, Συρία και κυρίως στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπου διέλυσε εκατοντάδες τεθωρακισμένα οχήματα της Αρμενίας, που της τα είχε προμηθεύσει η Ρωσία, έδειξαν ότι το Bayraktar θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην άμυνα της Ουκρανίας. Πολλοί ειδικοί (ανάμεσά τους κι εγώ) αμφέβαλλαν ότι το Bayraktar θα μπορούσε να επικρατήσει έναντι της ρωσικής υπεροπλίας στον αέρα και των πυραυλικών συστημάτων εδάφους-αέρος που διαθέτει η Μόσχα. Όμως, σύντομα αποδείχθηκε ότι κάναμε λάθος: στις 28 Φεβρουαρίου, τόνιζα πως η αδυναμία της Ρωσίας να μπλοκάρει τα Bayraktar θα σηματοδοτούσε μεγαλύτερα προβλήματα για τη στρατιωτική της μηχανή.
Σίγουρα, η Ρωσία απεχθάνεται τα εκ Τουρκίας μη επανδρωμένα αεροσκάφη και “φουσκώνει” τον αριθμό των Bayraktar που έχει καταρρίψει∙ παραποιεί και τους αριθμούς νεκρών “πειράζοντας” εικόνες με κατεστραμμένα drones που τα μεταμορφώνει σε καινούργια.
Όμως, ορισμένα Bayraktar όντως καταρρίπτονται, και ο αρχικός στόλος της Ουκρανίας που ανερχόταν σε 36 μη επανδρωμένα αεροσκάφη λιγοστεύει σταθερά, έχοντας τουλάχιστον επτά απώλειες, σύμφωνα με τον τελικό απολογισμό του Oryx. Η Τουρκία εξακολουθεί να δηλώνει ουδέτερη σε αυτήν τη σύγκρουση, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο και το σιτάρι, και έχει θέσει εαυτόν ως μεσολαβητή, ενώ η κυβέρνηση (σε αντίθεση με πολλά άλλα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ) δεν στέλνει όπλα στην Ουκρανία. Η Άγκυρα έχει αρνηθεί να σχολιάσει εάν επιτρέπει τις ιδιωτικές πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία. Επομένως εξάχθηκε το συμπέρασμα πως δεν θα παραδίδονταν άλλα Bayraktar. Εξ ου και η πρόταση των ΗΠΑ να προμηθεύσει την Ουκρανία με MQ-9 Reapers ή με άλλου τύπου drones προκειμένου να ενισχύσει τον στόλο της.
Όμως, ένας αναλυτής με τον λογαριασμό στο Twitter @ameliaairheart ανέφερε για τα χτυπήματα στο Φιδονήσι το εξής ενδιαφέρον: το video feed του Bayraktar, που κανονικά “καθαρίζεται” για να εξαφανιστούν οι ψηφιακές πληροφορίες αναγνώρισης, παρέμεινε άθικτο. Αυτό σημαίνει ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε από τον Σταθμό Ελέγχου Εδάφους 13, που χειριζόταν ένα Bayraktar με αριθμό εγγραφής T253.
Στη συνέχεια, ο αναλυτής αντιπαρέβαλε την καταχώριση αυτή με δεδομένα πτήσεων από την Τουρκία, τα οποία έδειξαν ότι το TB2 T253 πραγματοποίησε δοκιμαστική πτήση νότια των εγκαταστάσεων από όπου πραγματοποιούνται οι δοκιμαστικές πτήσεις της Baykar κοντά στο Keşan της Τουρκίας, στις 21 Μαρτίου ─ μόλις πριν έξι εβδομάδες.
“Αυτό υποδηλώνει ότι η Ουκρανία παίρνει τα TB2 κατευθείαν από τη γραμμή παραγωγής”, καταλήγει ο αναλυτής.
Άλλος αναλυτής, ο @Intelassess, αναφέρει πως ένα Bayraktar με αριθμό νηολόγησης T261 έχει επίσης εντοπιστεί στην Ουκρανία και ότι τα T258-T262 πέρασαν από δοκιμές στο Keşan. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη παραδίδονται συνήθως σε παρτίδες των έξι∙ αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η Ουκρανία ενδεχομένως έχει λάβει τουλάχιστον δύο τέτοιες παρτίδες από την έναρξη του πολέμου. Άλλοι αναλυτές έχουν εντοπίσει πρόσφατες πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών που φαίνεται να προέρχονται από το εργοστάσιο της Baykar προς την Πολωνία.
Ασφαλώς, τα δεδομένα του βίντεο ενδέχεται να είναι ψευδή, ή η Ουκρανία μπορεί απλώς να τροποποιεί τους αριθμούς εγγραφής που εμφανίζονται προκειμένου να μπερδέψει τη Ρωσία σχετικά με το πόσα Bayraktar της έχουν απομείνει.
Ακόμη και πριν τον πόλεμο, αυτό ήταν ένα ευαίσθητο ζήτημα για την Τουρκία. Τον Οκτώβριο του 2021, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου ζήτησε από την Ουκρανία να μην αναφέρεται στην Τουρκία όσον αφορά τις εισαγωγές drones: “Εάν μια χώρα έχει αγοράσει ένα όπλο από εμάς ή από μία άλλη χώρα, τότε αυτό το όπλο δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως τουρκικό ή ρωσικό ή ουκρανικό”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η τουρκική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι οι πωλήσεις –προ του πολέμου– προς την Ουκρανία αποτελούσαν ιδιωτική συμφωνία και ότι η Άγκυρα δεν είχε καμία ανάμειξη.
“Πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες και για αγορές μη επανδρωμένων αεροσκαφών που είχαν γίνει πριν τον πόλεμο”, δήλωσε στο Reuters υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος.
Έως τώρα δεν είχαμε ενδείξεις ότι η Τουρκία εξακολούθησε να προμηθεύει με Bayraktar την Ουκρανία. Όμως, εάν οι νεότερες αναλύσεις είναι σωστές, τότε η Baykar στέλνει στο Κίεβο καινούργια μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία κατασκευάζει όσο πιο γρήγορα μπορεί, προφανώς με τη σιωπηρή έγκριση της Άγκυρας.
Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι τα Bayraktar, από μόνα τους, δεν παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην έκβαση των εχθροπραξιών και ότι οι πύραυλοι και το πυροβολικό είναι ζωτικής σημασίας. Παρόλα αυτά, τα drones είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα όταν τα μαχητικά της Ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας μπορούν να πραγματοποιήσουν ελάχιστες εξόδους ημερησίως.
Εάν η Ουκρανία έχει πράγματι παραλάβει 12 –ή περισσότερα– μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τότε μπορεί πλέον να διαθέτει περισσότερα Bayraktar από ό,τι όταν ξεκίνησαν οι συγκρούσεις. Πλέον, τα Bayraktar πυρπολούν αποθήκες πετρελαίου στη Ρωσία, στην άλλη πλευρά των συνόρων, γράφοντας ιστορία, καθώς είναι τα πρώτα οπλισμένα drones που βυθίζουν στρατιωτικά σκάφη, συμβάλλουν στο να βυθιστεί η ναυαρχίδα του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού στη Μαύρη Θάλασσα και καταστρέφουν τα συστήματα αεράμυνας που υποτίθεται θα τα κατέρριπταν.
Από ό,τι φαίνεται, το πρόβλημα της Ρωσίας με τα Bayraktar θα επιδεινωθεί.