Χαρακτηρίστηκε η πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο και ήταν η αδιαμφισβήτητη αρχηγός της ΕΕ. Ο λόγος για την Άνγκελα Μέρκελ, που αν και παρέμεινε σιωπηλή μετά την αποχώρησή της από την καγκελαρία, επανέρχεται στο προσκήνιο, ενόψει της κυκλοφορίας των απομνημονευμάτων της, που στα ελληνικά θα έχει τίτλο «Ελευθερία».
Η μαρτυρία της άλλωστε έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού κατά τη διάρκεια της 16ετούς θητείας της ήρθε αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση στην ευρωζώνη, τη μεταναστευτική κρίση του 2015 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2014. Με ενδιαφέρον αναμένονται και τα όσα έχει να πει για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον Ντόναλντ Τραμπ αλλά και τον Αλέξη Τσίπρα.
«Η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία θα είχε ξεκινήσει νωρίτερα»
Η Άνγκελα Μέρκελ, σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις της στο BBC, υπερασπίζεται σθεναρά τη θητεία της. Όπως λέει, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είχε ξεκινήσει νωρίτερα και πιθανότατα θα ήταν χειρότερος, αν το Κίεβο είχε ξεκινήσει τις διαδικασίες για ένταξη στο ΝΑΤΟ το 2008.
«Θα είχαμε δει στρατιωτική σύγκρουση ακόμη νωρίτερα. Ήταν απολύτως σαφές σε μένα ότι ο πρόεδρος Πούτιν δεν θα έμενε άπραγος και θα παρακολουθούσε την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ», τόνισε, προσθέτοντας ότι τότε «η Ουκρανία ως χώρα δεν θα ήταν τόσο προετοιμασμένη όσο ήταν τον Φεβρουάριο του 2022», οπότε και ξεκίνησε η ρωσική εισβολή.
Για τις απειλές του Βλαντίμιρ Πούτιν για πυρηνικά όπλα
Η πρώην καγκελάριος εκφράζει ανησυχία για τις νέες απειλές του Βλαντίμιρ Πούτιν για τη χρήση πυρηνικών όπλων.
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε τη χρήση πυρηνικών όπλων», λέει, σημειώνοντας ότι δεν θα πρέπει να υπάρξουν παραλυτικά φαινόμενα λόγω φόβου.
«Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη, ή μαζί με τις ΗΠΑ, μία από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο» παραδέχεται.
Η Άνγκελα Μέρκελ λέει ότι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι τις για να εξασφαλίσει ειρηνικά μέσα συνεργασίας με τη Ρωσία.
Κλείσιμο
Με βάση τα γεγονότα, ο Πούτιν ξεκίνησε τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία μόλις λίγους μήνες αφότου αποχώρησε εκείνη από την καγκελαρία.
Η εισβολή προκάλεσε στην Ευρώπη την επανεξέταση των ενεργειακών πολιτικών, της διπλωματίας με τη Ρωσία αλλά και τις μεταναστευτικές πολιτικές που είχαν εφαρμοστεί από τη Μέρκελ.
Οι δύο αγωγοί φυσικού αερίου μεταξύ Γερμανίας – Ρωσίας
Κατά τη θητεία της Μέρκελ, η Γερμανία και οι ενεργοβόρες μεγάλες βιομηχανίες της έγιναν εξαρτημένες από τη Μόσχα. Το Βερολίνο κατασκεύασε δύο αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέονται απευθείας με τη Ρωσία.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε πει ότι το φθηνό φυσικό αέριο ήταν γεωπολιτικό εργαλείο του Κρεμλίνου.
Η Μέρκελ υπεραμύνεται της απόφασης για τους αγωγούς. Όπως είπε, τα κίνητρά της ήταν δύο, τα γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα αλλά και η διατήρηση ειρηνικών δεσμών με τη Ρωσία.
Έντονη διαφωνία είχαν εκφράσει τα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που βρίσκονται στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Μέρκελ επιμένει ότι προσπάθησε να περιορίσει τις ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία με τη διπλωματία και τις διαπραγματεύσεις. Πάντως, παραδέχεται ότι οι μέθοδοι απέτυχαν.
Την ίδια ώρα, η γερμανική βιομηχανία έχει πληγεί από τις κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια και αγοράζει ακριβό LNG, αυξάνοντας δραματικά το κόστος για τις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την πρώην καγκελάριο, μια νέα εποχή στις σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία ξεκίνησε «δυστυχώς» μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία.
Τι λέει για το μεταναστευτικό
Η Άνγκελα Μέρκελ υπερασπίζεται την πολιτική κληρονομιά της μετά από μια σειρά αποφάσεων. Το 2015, στο ζενίθ της μεταναστευτικής κρίσης η Γερμανία άνοιξε τις πόρτες της σε πάνω από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο. Οι αποφάσεις της θεωρήθηκαν καθοριστικές. Κάποιοι τη μίσησαν και κάποιοι την επαίνεσαν.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα τη χαρακτήρισε θαρραλέα και ηθική ηγέτιδα, ενώ οι επικριτές της την κατηγόρησαν ότι έδωσε ζωή στο ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), που πλέον βρίσκεται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων.
Η Άνγκελα Μέρκελ παραδέχεται ότι το AfD σημείωσε μεγάλα κέρδη, αλλά δεν απολογείται για τις πολιτικές της αποφάσεις. Επίσης, σχολιάζοντας την κριτική ότι οι πολιτικές της το 2015 συνέβαλαν στην τροφοδότηση αντιμεταναστευτικών και ακροδεξιών κομμάτων και σε άλλες χώρες, λόγω των ποσοστώσεων στις χώρες της Ευρώπης, η Μέρκελ επισημαίνει ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για όλη την Ευρώπη.
Ο μόνος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ακροδεξιά είναι να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση, τονίζει και κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να επενδύσουν περισσότερο στις χώρες της Αφρικής, προκειμένου να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο και να μειωθούν οι άνθρωποι που θα μπουν στον πειρασμό να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Για την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ
Υπό την ηγεσία της Άνγκελα Μέρκελ, η Γερμανία εξαρτήθηκε από τη Ρωσία στο ζήτημα της ενέργειας και από την Κίνα και τις ΗΠΑ για το εμπόριο.
Ωστόσο, η γερμανική οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα, λόγω του ενεργειακού κόστους, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί με τιμωρητικούς δασμούς στις εισαγωγές όταν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.
Άλλωστε η πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ σημαδεύτηκε από την οργή προς την Ευρώπη, ιδίως προς τη Γερμανία, για τις χαμηλές αμυντικές δαπάνες και τα εμπορικά ελλείμματα.
Οι θέσεις του δεν έχουν αλλάξει, ενώ απειλεί με δασμούς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές και κυρίως στα γερμανικά αυτοκίνητα.
«Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποιες είναι οι προτεραιότητές σας, να τις παρουσιάζετε με σαφήνεια και να μην φοβάστε, επειδή ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι πολύ ειλικρινής», λέει η Άνγκελα Μέρκελ.
Και προσθέτει: «Εκφράζεται πολύ ξεκάθαρα. Και αν το κάνεις αυτό, υπάρχει ένας συγκεκριμένος αμοιβαίος σεβασμός. Αυτή ήταν τουλάχιστον η δική μου εμπειρία».
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούν πολύ περισσότερο απ’ ότι επί περιόδου Άνγκελα Μέρκελ, καθώς αντιμετωπίζουν τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία, σε μια περίοδο που οι οικονομίες είναι υποτονικές, οι ψηφοφόροι δυσαρεστημένη και υπάρχει η πίεση της ακροδεξιάς.
Παράλληλα, υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και στη Μέση Ανατολή και ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι ενδιαφέρεται λιγότερο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Αυτές τις ημέρες, η Άνγκελα Μέρκελ, όπως λέει, ανταποκρίνεται ευχαρίστως στους παγκόσμιους ηγέτες που τη γνωρίζουν καλά όταν ζητούν συμβουλές.
Όμως η ίδια δεν σκοπεύει να επανέλθει στην ενεργό πολιτική. Όταν η δημοσιογράφος του BBC τη ρωτάει αν της λείπει η εξουσία και η πολιτική, η ίδια απαντά γρήγορα: «Όχι, καθόλου».
Ο Τσίπρας και η ψαροταβέρνα στην Καστέλλα
Η πρώην καγκελάριος μιλά και για το ελληνικό ζήτημα, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Αν και μιλά για τους Αντώνη Σαμαρά, Γιώργο Παπανδρέου και Αλέξη Τσίπρα, η μεγαλύτερη σε έκταση αναφορά γίνεται προς τον τελευταίο.
Η Μέρκελ μιλά με θετικό πρόσημο για τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και δείχνει συμπάθεια στο πρόσωπό του.
Σε προδημοσιεύσεις του βιβλίου που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, η Μέρκελ περιγράφει την πρώτη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο το 2015. Η ίδια λέει ότι ανυπομονούσε να τον συναντήσει.
Στην περιγραφή της παρομοιάζει τον Αλέξη Τσίπρα με έναν σταρ, που οι φωτογράφοι περίμεναν. Έκπληξη αποτέλεσε για την ίδια η στάση του πρώην πρωθυπουργού το 2015, όταν της αποκάλυψε ότι στο δημοψήφισμα θα στήριζε το «όχι».
Τέλος, αναφέρεται και στην τελευταία συνάντηση που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα το 2019 σε μία ψαροταβέρνα.