Ικανοποίηση στην Αθήνα – Τα βλέμματα στο σημερινό τετ α τετ του Τούρκου προέδρου με τον Μπάιντεν – Οι επαφές Μητσοτάκη – Η νέα ΝΑΤΟϊκή στρατηγική και η προοπτική για επταπλασιασμό των στρατιωτικών δυνάμεων
Η διπλή απουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τόσο από την «οικογενειακή» φωτογραφία, που θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από το μάκρος στο οποίο οδηγήθηκε η τριμερής συνάντηση με τους ηγέτες της Φινλανδίας και της Σουηδίας, όσο, πολύ περισσότερο, από το δείπνο το οποίο παρέθεσε στους ηγέτες των χωρών μελών του ΝΑΤΟ ο Ισπανός βασιλιάς, εκτιμάται ως επιβεβαίωση της απόλυτης «κωλοτούμπας» που έκανε για μια ακόμη φορά η Άγκυρα αίροντας το βέτο για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που γειτονεύουν με τη Ρωσία.
Τα «ανταλλάγματα» της φραστικής καταδίκης από τις δύο βορειοευρωπαϊκές χώρες της -υποτιθέμενης ή μη- «τρομοκρατικής» δράσης κουρδικών οργανώσεων, όπως το PKK και το YPG ή το κίνημα FETO των «γκιουλενιστών», καθώς και η άρσης του εμπάργκο στην πώληση όπλων προς την Άγκυρα, δεν θεωρούνται ως σημαντικά «κέρδη» για τον Ερντογάν, παρά το γεγονός ότι η τουρκική προεδρία έσπευσε να… πανηγυρίσει, επειδή, όωπς επισημαίνεται, δεν μπορούσε να δικαιολογήσει αλλιώς το γεγονός ότι για πολλοστή φορά το τελευταίο διάστημα ανοίγει μέτωπα που στη συνέχεια σπεύδει να κλείσει.
Δεν πέρασε απαρατήρητο εξάλλου το γεγονός ότι, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν τέθηκε επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας που συναντήθηκε με τους Φινλανδούς και Σουηδούς ιθύνοντες, το τελικό κείμενο -Μνημόνιο (memorandum)- συμφωνίας στην οποία, με τη μεσολάβηση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στολτενμπέργκ, κατέληξαν οι τρεις χώρες, δεν φέρει την υπογραφή του Τούρκου Προέδρου, αλλά του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Η Αθήνα εκφράζει ικανοποίηση για την άρση του τουρκικού βέτο καθώς από την πρώτη στιγμή είχε ταχθεί υπέρ της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με την ένταξη σε αυτό δύο ακόμη χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που πιστεύεται ότι μπορεί να συμβάλει αποφασιστικότερα στην προώθηση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας και της εκδήλωσης αλληλεγγύης σε χώρες που δέχονται απειλές από γείτονες που ρέπουν προς τον αναθεωρητισμό.
Το θα βγάλει η συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν;
Με δεδομένο, ωστόσο, ότι καθοριστικές για την τουρκική υποχώρηση ήταν οι αμερικανικές πιέσεις, όλα τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στο σημερινό τετ α τετ που αναμένεται να έχουν σήμερα Τετάρτη στη Μαδρίτη ο Τζο Μπάιντεν και ο Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι έδινε «γην και ύδωρ» για μια συνάντηση με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Η πρόσφατη παρουσία, μάλιστα, του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο, όπως και η ομιλία του στο Κογκρέσο, είχε προκαλέσει τη μήνη της ηγεσίας της Άγκυρας.
Είναι άλλωστε παγκοίνως γνωστό ότι η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα κατασκευής των αμερικανικών αεροσκαφών F-35, όπως και το εμπάργκο στην αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16 που διαθέτει η γειτονική μας χώρα, δύο αποφάσεις της Ουάσιγκτον που ήρθαν ως συνέπεια της προμήθειας ρωσικών αντιαεροπορικών S-400, είχε σοβαρό διπλωματικό και όχι μόνον κόστος για την εντοργανική εξουσία.
Το ερώτημα που απασχολεί ορισμένους ελληνικούς διπλωματικούς κύκλους, όπως και κάποιους κυβερνητικούς αξιωματούχους, είναι κατά πόσο η υποχώρηση Ερντογάν στο ζήτημα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, η οποία πανηγυρίστηκε από τις ΗΠΑ, μπορεί να συνοδεύεται από υπόγειες υποσχέσεις της Ουάσιγκτον για ικανοποίηση κάποιων από τα αιτήματα της Άγκυρας και ειδικά εκείνα που άπτονται των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η επίσημη κυβερνητική θέση, όπως τη μετέφερε στο «protothema.gr» στέλεχος του κυβερνητικού επιτελείου που βρίσκεται στη Μαδρίτη, είναι ότι η ελληνική πλευρά δεν έχει κανέναν λόγο να ανησυχεί, καθώς στην κυβερνητική ηγεσία εκτιμάται ότι η συμφωνία Ερντογάν με τον πρόεδρο της Φιλανδίας και την πρωθυπουργό της Σουηδίας «δεν ακουμπά τα θέματα της Ελλάδος και των σχέσεων με την Άγκυρα». Το ίδιο πιστεύουν και για την συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν.
Πυκνές επαφές Μητσοτάκη
Η ελληνική αντιπροσωπεία άλλωστε, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, ξεκίνησε στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ σειρά επαφών με πολλούς ξένους ηγέτες.
Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συζήτηση με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σχετικά με την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον και εκφράστηκε εκατέρωθεν ικανοποίηση για την επιτυχία της, καθώς και για το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων των δυο χωρών.
Ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε επίσης με το ομόλογο του, του Ηνωμενου Βασιλείου Μπορις Τζόνσον, με τον οποίο θα έχει και διμερή συνάντηση αύριο Τετάρτη, καθώς και με τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας με τους οποίους συζήτησε θέματα ενδιαφέροντος του ελληνικού στοιχείου στις χώρες αυτές. Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας τον προσκάλεσε να επισκεφθεί τη χώρα του.
Ολιγόλεπτη συζήτηση με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμάνουελ Μακρόν για τα θέματα της ατζέντας της συνόδου. Ενώ, τέλος, είχε τετ α τετ με τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, όπου εκφράστηκε το ενδιαφέρον τους για περαιτέρω βελτίωση κυρίως των οικονομικών σχέσεων.
Η νέα ΝΑΤΟϊκή στρατηγική
Τον πρωθυπουργό συνοδεύουν στη Μαδρίτη οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, η Διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Πρέσβης Άννα-Μαρία Μπούρα και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Θάνος Ντόκος.
Η τακτική Σύνοδος Κορυφής του NATO στη Μαδρίτη, όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, πραγματοποιείται σε μία κρίσιμη συγκυρία για την ασφάλεια του ευρωατλαντικού χώρου, υπό τη σκιά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία έθεσε τέλος σε μία μακρά περίοδο ειρήνης στη Γηραιά Ήπειρο.
Στο επίκεντρο της Συνόδου βρίσκονται ιδιαίτερα σημαντικές στρατηγικές επιλογές για το μέλλον της Συμμαχίας και τη διάθεση δυνάμεων για την άμεση προστασία των κρατών-μελών της στην ανατολική Ευρώπη.
Ειδικότερα, οι ηγέτες καλούνται να αξιολογήσουν τις νεότερες εξελίξεις στην Ουκρανία και να εγκρίνουν τη νεότερη έκδοση της Στρατηγικής Αντίληψης (Strategic Concept) του NATO. Πέραν της ιδρυτικής συνθήκης της Συμμαχίας η Στρατηγική Αντίληψη είναι το σημαντικότερο έγγραφο του Βορειοατλαντικού Συμφώνου και ουσιαστικά αποτελεί τον οδικό χάρτη της Συμμαχίας, ο οποίος επανεξετάζεται και ανανεώνεται περίπου ανά δεκαετία.
Επταπλασιασμός στρατιωτικών δυνάμεων
Η νέα έκδοση της Στρατηγικής Αντίληψης αναμένεται να επικαιροποιήσει τους στόχους του NATO όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες αποτρεπτικές δυνατότητές του.
Αναμένεται να περιληφθεί για πρώτη φορά συγκεκριμένη αναφορά στην Κίνα και στις δραστηριότητές της, ενώ επίσης για πρώτη φορά έχουν προσκληθεί σε Σύνοδο του NATO οι ηγέτες της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Θα εξεταστούν μάλιστα και άλλες προκλήσεις που απορρέουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως τα προβλήματα στον ενεργειακό και τον επισιτιστικό εφοδιασμό.
Στην ατζέντα της Συνόδου θα βρεθούν επίσης η επικύρωση της σύστασης ενός νέου Ταμείου Καινοτομίας του NATO, για επενδύσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες που έχουν πολιτική και στρατιωτική χρήση και η οριζόντια ενσωμάτωση μίας πράσινης πολιτικής σε όλες τις δράσεις της Συμμαχίας, με στόχο την μείωση των εκπομπών ρύπων από NATOϊκές δραστηριότητες.
Οι ηγέτες θα συζητήσουν τον υπερεπταπλασιασμό της δύναμης ταχείας αντίδρασης (NATO Response Force – NRF), η οποία σε αυτή την περίπτωση θα ανέλθει από περίπου 40.000 ένστολους που αριθμεί σήμερα σε 300.000. Μελετάται παράλληλα η ενίσχυση των συλλογικών αμυντικών δυνατοτήτων στην ανατολική Ευρώπη, μεταξύ άλλων εγκαθιστώντας βαρύ εξοπλισμό, αποθηκεύοντας πολεμοφόδια και τοποθετώντας εκεί αυξημένες δυνατότητες αεράμυνας και διοίκησης. Η Συμμαχία έχει, άλλωστε, ήδη ανακοινώσει τη δημιουργία τεσσάρων νέων battlegroups στη νοτιοανατολική Ευρώπη, σε συνέχεια των τεσσάρων που ήδη υπηρετούν στις τρεις Βαλτικές χώρες και στην Πολωνία.