Οι ανησυχίες Κύπρου-Ελλάδας για τη στάση του νεοεκλεγέντος Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται σε μια πρώτη ανάγνωση να αντισταθμίζονται μερικώς από τις επιλογές του για τον επικεφαλής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας και Υπουργό Εξωτερικών.
Οι αντιτουρκικές θέσεις του νέου αμερικανού ΥΠΕΞ και της επικεφαλής της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας – Τι δήλωσαν για Κυπριακό
Γράφει ο Μάριος Πούλλαδος, Σημερινή
Η Γκάμπαρντ έχει εκφραστεί υπέρ της Ελλάδας και έχει επικρίνει τη στάση του Ερντογάν
Η πιθανότητα έντασης σχετικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ στο YPG στη Συρία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες τριβής, καθώς και η αντιμετώπιση της τουρκικής οικονομικής αστάθειας, που μπορεί να οδηγήσει σε πιέσεις από πλευράς των ΗΠΑ.
Οι θέσεις Γκάμπαρντ
Ο Τραμπ επέλεξε τον γερουσιαστή της Φλόριντα Μάρκο Ρούμπιο ως Υπουργό Εξωτερικών, γνωστό για τη σκληρή στάση του απέναντι στην Τουρκία, και την Τάλσι Γκάμπαρντ, πρώην βουλευτή και βετεράνο στρατιωτικό, ως διευθύντρια της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας. Η Γκάμπαρντ έχει εκφραστεί υπέρ της Ελλάδας και έχει επικρίνει τη στάση του Ερντογάν, ειδικά μετά την πρόθεση του Μπάιντεν να παράσχει στην Τουρκία περισσότερα F-16.
Οι επιλογές αυτές αναμένεται να περάσουν από τη Γερουσία, όπου οι Ρεπουμπλικάνοι κυριαρχούν και στηρίζουν τον Τραμπ. Η Γκάμπαρντ ειδικά έχει αναγνωριστεί από ελληνικές οργανώσεις για τη στάση της σε θέματα που αφορούν την ελληνοαμερικανική κοινότητα, ενώ έχει αντιταχθεί στην τουρκική κατοχή της Κύπρου και στη στήριξη της Τουρκίας στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν, μάλιστα, ότι οι αντι-τουρκικές θέσεις του νέου Αμερικανού ΥΠΕΞ Ρούμπιο και του συμβούλου ασφαλείας Μάικλ Βολτζ ενδέχεται να δυσκολέψουν τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, παρά τη φαινομενική συμπάθεια του Τραμπ προς τον Ερντογάν.
Η ανησυχία για Ρούμπιο
Η επιλογή του Τραμπ να διορίσει τον Μάρκο Ρούμπιο ως Υπουργό Εξωτερικών δεν έτυχε θετικής ανάγνωσης από την Άγκυρα.
Οι Τούρκοι προβληματίζονται για το γεγονός ότι ο Ρούμπιο διατηρεί τακτικές επαφές με υποστηρικτές του Γκιουλέν, όπως τον Ενές Καντέρ Ο Ρούμπιο έχει επικρίνει την Τουρκία για τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία και τη στάση της απέναντι στους Κούρδους του SDF, ενώ στήριξε το ψήφισμα του Κογκρέσου το 2019 για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Εναντιώθηκε στην αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία και ανησυχεί για την αύξηση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή.
Σύστημα S-400 και Κυπριακό
Ο Ρούμπιο είχε σημαντική συμβολή στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για την αγορά του ρωσικού συστήματος S-400. Επίσης, επικρίνει την Τουρκία για το άνοιγμα των Βαρωσίων στην κατεχόμενη Κύπρο και τάσσεται υπέρ της συνεργασίας των ΗΠΑ με την ΕΕ για το Κυπριακό.
Έχει επικρίνει τις σχέσεις Τουρκίας-Βενεζουέλας, κατηγορώντας τις δύο χώρες για παράνομη συνεργασία στον τομέα του εμπορίου χρυσού. Επιπλέον, εκφράζει ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία και ζητά από τις ΗΠΑ να πιέσουν την κυβέρνηση Ερντογάν για βελτίωση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας.
Παρότι είναι συχνά επικριτικός, έχει εκφράσει θετική άποψη για την Τουρκία όσον αφορά τη στήριξή της στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής drones Bayraktar, που βοήθησαν στην άμυνα κατά της ρωσικής επιθετικότητας.
Επαφές Κεμαλιστών με Τραμπ
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία, Özgür Özel, ανακοίνωσε ότι το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) θα στείλει αντιπροσωπία για επικοινωνία με τη νέα διοίκηση του Τραμπ το 2025. Κατά τη διάρκεια συνομιλίας με δημοσιογράφους, ο Özel ανέφερε ότι το CHP είναι ένα κόμμα που φιλοδοξεί να κυβερνήσει, καθώς ήρθε πρώτο στις τελευταίες εκλογές και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Εκτίμησε ότι ο Τραμπ θα συνεργαστεί με τον Ερντογάν για 1-1,5 χρόνο το πολύ, προβλέποντας πρόωρες εκλογές.
Ο Özel τόνισε την ανάγκη να δοθεί έμφαση στις θεσμικές και όχι προσωπικές σχέσεις, υπογραμμίζοντας την εμπειρία των διπλωματών του κόμματος στην εξωτερική πολιτική. Ειδική αναφορά έκανε στον Namık Tan, πρώην πρέσβη στις ΗΠΑ, ως κατάλληλο άτομο για την επικοινωνία με τη διοίκηση Τραμπ, τονίζοντας τη σημασία της ισχυρής διπλωματικής ομάδας για τη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ.
Μεσολάβηση για Ουκρανία – Γάζα
Ο γνωστός οικονομολόγος Jeffrey Sachs υποστηρίζει ότι η διπλωματική αριστεία της Τουρκίας μπορεί να βοηθήσει τις ΗΠΑ στην επίτευξη ειρήνης σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Ο Sachs τονίζει πως η δημιουργία κράτους της Παλαιστίνης είναι απαραίτητη για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, κάτι που μπορεί να εξηγήσουν οι Τούρκοι διπλωμάτες στις ΗΠΑ. Ωστόσο, εκφράζει ανησυχίες για την υποστήριξη του Τραμπ στο Ισραήλ, σημειώνοντας ότι αυτή μπορεί να εμποδίσει την εξισορροπημένη προσέγγιση στην περιοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο πρακτικός και επιχειρηματικός τρόπος άσκησης πολιτικής του Τραμπ μπορεί να ευνοήσει τη συνεργασία με την Τουρκία, αν και ορισμένα ζητήματα, όπως η πολιτική του Τραμπ απέναντι στο Ιράν, τη Συρία και το Ισραήλ, προκαλούν ανησυχία.
Η Deutsche Bank, μέσω του τμήματος ερευνών της για τη συναλλαγματική πολιτική, διεξήγαγε μελέτη για τις επιπτώσεις πιθανών νέων εμπορικών πολέμων στην παγκόσμια οικονομία κατά την εποχή του Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με την ανάλυση, οι αυξημένοι δασμοί που σχεδιάζουν οι ΗΠΑ δεν θα επηρεάσουν άμεσα την Κίνα, αλλά οι δευτερογενείς επιπτώσεις τους, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην κινεζική οικονομία. Παράλληλα, χώρες όπως η Τουρκία παρουσιάζουν χαμηλότερη ευπάθεια απέναντι στους δασμούς.