70 σχεδόν χρόνια (Αύγουστος 1954) από την πρώτη πτήση του αρχικού πρωτοτύπου YC-130 και 27 (Απρίλιος 1996) από την παρθενική πτήση του -J, το τετρακινητήριο στροβιλοελικοφόρο εξακολουθεί να είναι το πολυπληθέστερο στρατιωτικό μεταφορικό αεροπλάνο στον κόσμο. Μέχρι την ένταξη του C-130 σε υπηρεσία, το 1956, η τακτική αερομεταφορά είχε άλλη μορφή, αυτήν που ουσιαστικά είχε και κατά τη διάρκεια του Β΄ Π.Π. Ο Ηρακλής της Lockheed επέβαλλε νέα στάνταρντ, που εξακολουθούν να αποτελούν σημείο αναφοράς μέχρι τις ημέρες μας. Το DP είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί την εντυπωσιακή γραμμή παραγωγής στη Μαριέττα της Ατλάντα, στην Πολιτεία Τζόρτζια των ΗΠΑ, χωρίς να ξεχάσουμε ότι στην εφοδιαστική αλυσίδα συμμετέχει και η ελληνική ΕΑΒ με επιτυχία…
Η πληρότητα της γραμμής παραγωγής αντανακλά την επιτυχία του αεροσκάφους που κατασκευάζεται εκεί. Παρότι πρόκειται για μια σχεδιαστική σύλληψη της αρχής του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα, το σημερινό C-130 είναι ένα ολοκαίνουργιο αεροσκάφος που ενσωματώνει την αιχμή της τεχνολογίας και δικαίως έχει ταυτιστεί με της έννοιες της ασφάλειας και της σιγουριάς. Η κατασκευή του έχει τόσο μεγάλη λεπτομέρεια, που έχει ληφθεί μέριμνα συγκολλήσεων πολλών περισσοτέρων τμημάτων της ατράκτου, με στόχο τον άμεσο εντοπισμό και περιορισμό ενδεχόμενων ρωγμών λόγω καταπόνησης. Παρόλο που αυτό συνεπάγεται αύξηση του κόστους αγοράς, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί με ασφάλεια, ότι το αποσβένει και στο οικονομικό και στο ψυχολογικό επίπεδο.
Πλέον, έχει ήδη ενσωματωθεί και σύστημα λέιζερ για την αντιμετώπιση πολλαπλών απειλών. Προφανώς δεν θα είναι άμεσα αποδεσμεύσιμη ως τεχνολογία, ενώ είναι και ακριβό. Ωστόσο, αυτή η προσθήκη αποδεικνύει ότι το στιβαρό αυτό αεροσκάφος θα παίξει ρόλο παγκόσμια για τις δεκαετίες που έρχονται. Μπορεί αυτή η τεχνολογικά φουτουριστική προσθήκη να εντυπωσιάζει, όμως όπως θα αναφερθεί στη συνέχεια, υπάρχουν πολυάριθμες βελτιώσεις σε όλα τα επίπεδα, ενώ η γραμμή παραγωγής δουλεύει με εντυπωσιακή οργάνωση και σύστημα, επιταχύνοντας την παραγωγή, παρόλο που συνολικά όλη «ατμόσφαιρα» αποπνέει ηρεμία!
Η δεκαετία του ’80 πέρασε με τη γραμμή παραγωγής ακόμη ανοιχτή για το C-130 και ουσιαστικά όλα έδειχναν ότι η ολοκλήρωση της κατασκευής όλων των υπό παραγγελία -Η θα σήμαινε την αρχή του τέλους για τον σαραντάχρονο πλέον (τότε) “Ηρακλή”. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν έτσι. Με δεδομένη τη σταδιακή απόσυρση των παλαιότερων εκδόσεων του αεροσκάφους, η Lockheed αποφάσισε να προχωρήσει στην ανάπτυξη μιας νέας, εξασφαλίζοντας έτσι μια νέα “πρόσβαση” τόσο στις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ όσο και στις ανά τον κόσμο αεροπορίες που χρησιμοποιούν C-130.
Ξεκινώντας το 1988, η εταιρεία προτείνει στην USAF την αντικατάσταση των C-130E και -Η που διέθετε με το νέο C-130J Hercules II. Η προσπάθεια δεν ευδοκίμησε όμως, κι έτσι η Lockheed αποφασίζει το Δεκέμβριο του 1991 να χρηματοδοτήσει η ίδια το πρόγραμμα ανάπτυξης του “Ηρακλή” δεύτερης γενιάς. Στις 5 Απριλίου του 1996 η απόφαση και οι προσπάθειές της δικαιώνονται, όταν το πρώτο C-130J-30 (επιμηκυμένη έκδοση του -J που προορίζεται για τη RAF) πραγματοποιεί την παρθενική του πτήση. Στις 30 του ίδιου μήνα ακολουθεί το πρώτο C-130J της USAF.
Το -J εξωτερικά διαφέρει ελάχιστα από τις προγενέστερες εκδόσεις του C-130, είναι όμως ένα εντελώς διαφορετικό αεροσκάφος. Εξοπλισμένος με ένα εντελώς νέο και πλήρες πακέτο ηλεκτρονικών και με νέους κινητήρες, ο “Ηρακλής” δεύτερης γενιάς δεν έχει μόνο καλύτερες επιδόσεις σε σύγκριση με τους προκατόχους του, αλλά προσφέρει και καλύτερη και οικονομικότερη επιχειρησιακή ευελιξία. Ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός του περιλαμβάνει δύο υπολογιστές διαχείρισης δεδομένων για την εκτέλεση διάφορων αποστολών (mission computers), δέκα ψηφιακές (MIL-STD-1773) αρτηρίες δεδομένων, ψηφιακό σύστημα διάγνωσης βλαβών, σύστημα διαχείρισης πτήσης (FMS) και διπλό σύστημα ναυτιλίας INS/GPS.
Ο πίνακας οργάνων του θαλάμου διακυβέρνησης καταλαμβάνεται από τέσσερις έγχρωμες οθόνες απεικόνισης στοιχείων πολλαπλών λειτουργιών, τεχνολογίας υγρών κρυστάλλων (LCD) διαστάσεων 150 x 200 χιλιοστών. Πέρα από όλες τις άλλες τους λειτουργίες, οι οθόνες αυτές μπορούν να συνδεθούν και με το σύστημα απεικόνισης του εξωτερικού περιβάλλοντος NVIS (Night Vision Imaging System), επιτρέποντας τη διεξαγωγή πτήσεων σε μικρά ύψη κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Διατίθεται επίσης το σύστημα προειδοποίησης (επερχόμενης απώλειας στήριξης, μικρού ύψους, εφαρμογής των κατάλληλων στοιχείων και πραγματοποίησης των ορθών ενεργειών για τη διεξαγωγή συγκεκριμένων φάσεων της πτήσης) ACAWS (Advisory, Caution & Warning System), σύστημα αποφυγής πρόσκρουσης στο έδαφος (Ground Collision Avoidance System – GCAS), κι άλλα κρίσιμης σημασίας βοηθητικά συστήματα, όπως τα Traffic Collision and Avoidance System (TCAS), Terrain Awareness and Warning System (TAWS) και Communications, Navigation, Surveillance/Air Traffic Management (CNS/ATM), καθώς και δύο μεγάλα HUD με εύρος οπτικού πεδίου 24 x 30 μοιρών. Τέλος, το νέο ραντάρ του αεροσκάφους παρέχει πληροφορίες (μέσω των έγχρωμων οθονών) για τον επερχόμενο καιρό κατά τη διάρκεια της πτήσης, αλλά και διαμορφώσεις χαρτογράφησης του εδάφους.
Περνάμε στο νέο κινητήρα, τον AE21000D3 της Allison, η επιλογή του οποίου είχε ως συνέπεια και τις σημαντικά βελτιωμένες επιδόσεις του -J. Ο κινητήρας αυτός αποδίδει μέγιστη ισχύ 4.591 ίππων, είναι κατά 15% οικονομικότερος όσον αφορά την κατανάλωση καυσίμου σε σύγκριση με τον Τ56-Α-15 του -Η και κατά 18% ελαφρύτερος, ενώ είναι εφοδιασμένος με ψηφιακό σύστημα ελέγχου της λειτουργίας του (FADEC) και νέο κιβώτιο υποπολλαπλασιασμού των στροφών.
Κάθε ένας από τους τέσσερις κινητήρες του -J δίνει κίνηση σε μια εξάφυλλη έλικα μεταβλητού βήματος τύπου R391 της Dowty Rotol κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από σύνθετα υλικά. Οι νέες έλικες είναι κατά 15% ελαφρύτερες από τις προγενέστερες της Hamilton Standard, ενώ αποτελούνται και από τα μισά σχεδόν εξαρτήματα. Ο συνδυασμός κινητήρα-έλικας στο -J εξασφαλίζει κορυφαίες επιδόσεις παρέχοντας 31% περισσότερη ώση σε σύγκριση με τον αντίστοιχο συνδυασμό του -Η.
Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι η οροφή του -J με φορτίο 18.143 κιλών (40.000 λιβρών) ανέρχεται στα 28.000 πόδια τη στιγμή που η αντίστοιχη του -Η φτάνει στα 23.000 πόδια. Σε σύγκριση με το -Η (με το ίδιο φορτίο) πάντα, ο βαθμός ανόδου είναι κατά 36% μεγαλύτερος, η ακτίνα και η μέγιστη ταχύτητα πλεύσης κατά 46% και 13% αντίστοιχα αυξημένες, ενώ η διαδρομή απογείωσης έχει περιοριστεί κατά 15%. Τέλος η έκδοση -J έχει εφοδιαστεί με νέο ηλεκτρονικό σύστημα αποτροπής μπλοκαρίσματος των τροχών κατά την προσγείωση, νέο ηλεκτρικό σύστημα, απλοποιημένο και πιο αξιόπιστο σύστημα τροφοδοσίας καυσίμου, βελτιωμένο σύστημα περιβαλλοντολογικού ελέγχου (συμπίεση και κλιματισμός καμπίνας και θαλάμου διακυβέρνησης) καθώς και με μία νέα εφεδρική μονάδα παροχής ισχύος (A.P.U.).
Η ήδη μακρόχρονη καριέρα του C-130 αναμένεται λοιπόν ότι θα συνεχιστεί με την ίδια επιτυχία και μετά το 2030, καθώς ο «Ηρακλής» δεύτερης γενιάς ενσωματώνει όλη την τεχνολογία και την σχεδιαστική και λειτουργική φιλοσοφία των σύγχρονων μεταφορικών αεροσκαφών. Στον χώρο του θαλάμου διακυβέρνησης το τετραμελές πλήρωμα έγινε πλέον διμελές με την κατάργηση του ιπταμένου μηχανικού και του ραδιοναυτίλου και με την παράλληλη μείωση του φόρτου εργασίας κυβερνήτη και συγκυβερνήτη με τη συνδρομή των ηλεκτρονικών συστημάτων.
Από την άλλη πλευρά οι καλύτερες επιδόσεις του σε συνδυασμό με τον περιορισμό της κατανάλωσης καυσίμου και την μεγαλύτερη αξιοπιστία των κινητήρων και των ζωτικών του συστημάτων αποτελούν μία ελκυστική και ήδη «χειροπιαστή» λύση για κάθε ένοπλη -και μη- δύναμη στο άμεσο μέλλον. Το κατά πόσο το C-130J θα γνωρίσει την εμπορική επιτυχία των προκατόχων του θα εξαρτηθεί πλέον από τον διεθνή ανταγωνισμό που έχει τη μορφή του βραζιλιάνικου C-390, δεδομένου ότι το ευρωπαϊκό Α-400Μ μπορεί να θεωρηθεί -και είναι- αεροσκάφος μεγαλύτερης κατηγορίας.
Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται στη διαδικασία αποκατάστασης της επιχειρησιακής διαθεσιμότητας του αεροπορικού μεταφορικού στόλου. Το C-130J προφανώς θα αποτελούσε το «πετράδι στο στέμμα», για μια χώρα του μεγέθους και των δυνατοτήτων της Ελλάδας. Το βέλτιστο μείγμα του στόλου ώστε να διασφαλίζεται η εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών και η μέγιστη διαθεσιμότητα, πρέπει αν τύχει προσεκτικής μελέτης. Το πόσα μεταφορικά αεροσκάφη, με ποιους όρους και πότε θα αγοραστούν, πρέπει να τύχει ενδελεχούς μελέτης. Όλα δείχνουν όμως, ότι η πορεία των αειθαλών C-130 θα συνεχιστεί.
