Πρόγραμμα ειδικής διατροφής για γυναίκες, βρέφη και παιδιά στις ΗΠΑ πετυχαίνει σημαντική βελτίωση σε δείκτες περιγεννητικής φροντίδας, ενώ στοχεύει και στην εξοικονόμηση πόρων από το σύστημα υγείας
Μικρότερο κίνδυνο τουλάχιστον κατά 10% για πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης και βρεφική θνησιμότητα πετυχαίνει το ειδικό πρόγραμμα Συμπληρωματικής Διατροφής για γυναίκες, βρέφη και παιδιά που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ. Το πρόγραμμα καθιερώθηκε το 1974 και άλλαξε το 2009 για να ευθυγραμμιστεί με τις συστάσεις των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής με στόχο τη μείωση των χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή.
Με στόχο την προστασία γυναικών με χαμηλό εισόδημα, το πρόγραμμα παρέχει συμπληρωματικές τροφές, διατροφική εκπαίδευση και υποστήριξη θηλασμού, υποστήριξη για εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου, έλεγχο και παραπομπές σε ιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες για τις μητέρες και τα παιδιά μέχρι 5 ετών.
Το 2012, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ δημοσίευσε μια έκθεση (2002 έως 2010) που συνέθεσε ποιοτικά αποτελέσματα από μελέτες σχετικά με τα αποτελέσματα πριν από την αλλαγή του πακέτου τροφίμων το 2009. Η έκθεση βρήκε ότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα συσχετίστηκε με βελτιωμένα αποτελέσματα τοκετού (για παράδειγμα, πρόωρο τοκετό) και χρήση προληπτικής φροντίδας για τα παιδιά, αλλά δεν μπορούσε να εξάγει συμπεράσματα για άλλες επιδράσεις στην υγεία της μητέρας και του παιδιού.
Με το δεδομένο αυτό, επιστήμονες του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και της Σχολής Δημόσιας Υγείας Bloomberg του ίδιου Πανεπιστημίου, πραγματοποίησαν μια ευρεία ανασκόπηση όλων των μελετών που έχουν εκπονηθεί βάσει του Ειδικού Προγράμματος Συμπληρωματικής Διατροφής. Η συστηματική ανασκόπηση περιγράφει τα ευρήματα που σχετίζονται με τη συσχέτιση των αποτελεσμάτων υγείας της μητέρας, της νεογνικής γέννησης και του βρέφους-παιδιού με τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, περιλαμβάνοντας και τις αλλαγές που έγιναν στο πακέτο τροφίμων το 2009, αλλά και τις διαφορές που προκύπτουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων ή τη διάρκεια εγγραφής στο πρόγραμμα.
Η σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου Johns Hopkins που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Internal Medicine διαπιστώνει πως τα αποτελέσματα του Προγράμματος είναι μεν θετικά, αλλά πιο μετριοπαθή, και υποστηρίζει ότι η συνέχισή του μπορεί να μειώσει το κόστος περίθαλψης που σχετίζεται με το χαμηλό βάρος γέννησης των νεογνών και τον πρόωρο τοκετό.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, «αυτή η συστηματική ανασκόπηση όχι μόνο συνέθεσε πρόσφατα στοιχεία που υποστηρίζουν την επίδραση του προγράμματος στα αποτελέσματα της υγείας της μητέρας, της νεογνικής γέννησης και του βρέφους-παιδιού, αλλά τόνισε επίσης σημαντικά κενά στη γνώση μας.
Η συμμετοχή στο πρόγραμμα θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβάλει στη χαμηλότερη νοσηρότητα και θνησιμότητα για μητέρες και βρέφη και να μειώσει τις οικονομικές, φυλετικές ή εθνοτικές ανισότητες σε δυσμενή αποτελέσματα, μέσω των υπηρεσιών του οι οποίες αφορούν τη διατροφική κατάσταση και την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς και τις παραπομπές του που διευκολύνουν τη λήψη προληπτικής περίθαλψης και άλλων κοινωνικών υπηρεσιών.
Βρήκαμε ότι η μητρική συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι πιθανό να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος γέννησης και βρεφική θνησιμότητα. Για χαμηλό βάρος γέννησης και πρόωρο τοκετό, αν και τα ευρήματα ήταν συνεπή με προηγούμενες ανασκοπήσεις, το μέγεθος των μειώσεων κινδύνου (11- 24% για χαμηλό βάρος γέννησης και 10- 15% για πρόωρο τοκετό) είναι πιο μέτριο από εκείνα που αναφέρθηκαν προηγουμένως (10 – 40% μείωση του χαμηλού βάρους γέννησης σε προηγούμενες ανασκοπήσεις).
Παρά τις διαφορές στις εκτιμήσεις, τα στοιχεία υποστηρίζουν σταθερά μια θετική συσχέτιση του προγράμματος με τη γέννηση και τα νεογνικά αποτελέσματα, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία του ατόμου και του πληθυσμού, δεδομένων των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων δυσμενών επιπτώσεων του πρόωρου τοκετού και του χαμηλού βάρους γέννησης σε βρέφη και παιδιά υγεία».
Νέα δεδομένα
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης νέα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η μητρική συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι πιθανό να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για βρεφική θνησιμότητα. Το μέγεθος της μείωσης του κινδύνου διέφερε, ανάλογα με τους χρόνους και τους πληθυσμούς που μελετήθηκαν ξεκινώντας με μείωση κινδύνου της τάξης του 14% σε μια εθνική μελέτη γεννήσεων του Medicaid από το 2011 έως το 2017 έναντι μείωσης 40% του κινδύνου σε μια παλαιότερη μελέτη από το Πουέρτο Ρίκο από το 1994 έως το 1995. Αυτά τα ευρήματα εξακολουθούν να υπογραμμίζουν τη σημασία του προγράμματος ως μέρος της υποδομής δημόσιας υγείας της χώρας.
Κενά του συστήματος
Εκτός από τα παραπάνω σημαντικά ευρήματα, οι ερευνητές εντόπισαν και τα κενά του προγράμματος, σε ότι αφορά την πορεία της υγείας της μητέρας και του νεογνού πριν και μετά τη γέννα, καθώς δεν βρέθηκαν μελέτες που να αναφέρουν τη συσχέτιση της συμμετοχής στο πρόγραμμα με τη μητρική θνησιμότητα και καμία μελέτη με άμεσες ενδείξεις που να αναφέρουν τη μητρική νοσηρότητα.
Τα δεδομένα δεν ήταν ισχυρά στη συσχέτιση με χαμηλότερη πιθανότητα ανεπαρκούς αύξησης βάρους κατά την κύηση. Απαιτούνται περισσότερα στοιχεία για να αξιολογηθεί εάν η συμμετοχή στο πρόγραμμα μπορεί να προσφέρει διαφορετικά οφέλη ανά φυλή και εθνικότητα. Όπως τόνισαν, «αυτό είναι σημαντικό, καθώς η μητρική θνησιμότητα, η νοσηρότητα και τα αποτελέσματα γέννησης και νεογνών είναι πιεστικά ζητήματα δημόσιας υγείας που χαρακτηρίζονται από σημαντικές εισοδηματικές, φυλετικές και εθνοτικές ανισότητες».
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης πως τα στοιχεία για τα αποτελέσματα της υγείας των βρεφών και των παιδιών ήταν ελάχιστα, όπως επίσης και τα δεδομένα για την εκτιμώμενη αυξημένη εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών. Οι παραπομπές παιδιών για παροχή περίθαλψης πρόληψης, εντάσσονται στο πρόγραμμα, με στόχο την αύξηση των εμβολιασμών, όμως οι συγγραφείς της ανασκόπησης επισημαίνουν ότι στο συγκεκριμένο πρόγραμμα – «δίχτυ ασφαλείας», όσοι επιλέγουν να εγγραφούν είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν άλλες υπηρεσίες περίθαλψης ή κοινωνικές.