Σε εξέλιξη είναι η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο «Λευκό Παλάτι» στην Άγκυρα.
Το ραντεβού αναμένεται να διαρκέσει περίπου 1,5 ώρα, πριν οι ηγέτες περάσουν στις διευρυμένες συζητήσεις με το σύνολο των αντιπροσωπειών, ενώ θα ακολουθήσουν δηλώσεις και δείπνο, με τον κ. Μητσοτάκη να αναχωρεί ως τις 21:00 από την Τουρκία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου είναι παρόντες οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν και οι δύο διπλωματικοί σύμβουλοι, Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.
Το ραντεβού αναμένεται να διαρκέσει περίπου 1,5 ώρα, πριν οι ηγέτες περάσουν στις διευρυμένες συζητήσεις με το σύνολο των αντιπροσωπειών, ενώ θα ακολουθήσουν δηλώσεις και δείπνο, με τον κ. Μητσοτάκη να αναχωρεί ως τις 21:00 από την Τουρκία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου είναι παρόντες οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν και οι δύο διπλωματικοί σύμβουλοι, Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.
Στην Άγκυρα προσγειώθηκε λίγο πριν τις 15:00 ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψής του στην Τουρκία.
Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται εντός της ώρας να έχει συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο «Λευκό Παλάτι». Είχαν προηγηθεί τρεις συναντήσεις στο Βίλνιους, τη Νέα Υόρκη και την Αθήνα με την επίσκεψη να είναι η ανταπόδοση της πρώτης επίσκεψης Ερντογάν μετά από χρόνια έντασης στην Ελλάδα.
Ένα βασικό στοιχείο που θα προκύψει από το ραντεβού της Άγκυρας είναι ο οδικός χάρτης των επόμενων ραντεβού. Μητσοτάκης και Ερντογάν αναμένεται να συναντηθούν στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ενώ θα συμπέσουν και στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο. Πέραν αυτών, όμως, εκκρεμούν και οι συναντήσεις σε χαμηλότερο επίπεδο, οι οποίες πρέπει να μπουν σε έναν νέο κύκλο, με την αντικατάσταση του υφυπουργού Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ, ο οποίος μετακομίζει στον ΟΗΕ τους επόμενους μήνες, και αφήνει προς ώρας χωρίς συνομιλητή για τον πολιτικό διάλογο και τη θετική ατζέντα τους Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Κώστα Φραγκογιάννη.
Το πρόγραμμα της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη:
15:30 – Yποδοχή Πρωθυπουργού από τον Τούρκο Πρόεδρο στο Προεδρικό Μέγαρο
15:45-16:30: Συνάντηση περιορισμένης σύνθεσης Πρωθυπουργού με Τούρκο Πρόεδρο (1+2)
16:30-17:15: Διευρυμένες συνομιλίες (1+10)
17:15-17:45: Δηλώσεις στον Τύπο
18:00-19:15: Επίσημο Δείπνο
19:45: Αναχώρηση Πρωθυπουργού από Άγκυρα
Χαμόγελα και αγκάθια
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος προσέρχονται σε αυτή τη συνάντηση με την αμφίπλευρη βούληση το καθεστώς νηνεμίας στη «μεγάλη εικόνα» των ελληνοτουρκικών να διατηρηθεί. Άλλωστε, στην Αθήνα εκτιμούν την μακρά απουσία εναέριων και θαλασσίων προκλήσεων, ενώ η γείτονας έχει κόψει «μαχαίρι» και τη ρητορική για την κυριαρχία των ελληνικών νησιών, τα οποία έχουν μετατραπεί σε…κέντρο Τούρκων διερχομένων με την επταήμερη τουριστική βίζα που έχει γίνει «ανάρπαστη» για τα 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Υπό αυτό το πρίσμα, η υποδοχή του κ. Μητσοτάκη σήμερα νωρίς το μεσημέρι (15:30) αναμένεται να είναι θερμή. Ο πρωθυπουργός και ο Τούρκος ηγέτης θα συνομιλήσουν κατ’ ιδίαν, μαζί με τέσσερις συνεργάτες τους. Ο κ. Μητσοτάκης θα συνοδεύεται από τον Γιώργο Γεραπετρίτη και τη διπλωματική του σύμβουλο Άννα Μαρία Μπούρα, ο Ταγίπ Ερντογάν από τον Χακάν Φιντάν και τον Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Το ραντεβού αναμένεται να διαρκέσει περίπου 1,5 ώρα, πριν οι ηγέτες περάσουν στις διευρυμένες συζητήσεις με το σύνολο των αντιπροσωπειών, ενώ θα ακολουθήσουν δηλώσεις και δείπνο, με τον κ. Μητσοτάκη να αναχωρεί ως τις 21:00 από την Τουρκία.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τις τελευταίες πληροφορίες παρών στο δείπνο θα είναι και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο οποίος έκανε δεκτή την πρόσκληση που του απηύθυνε o πρόεδρος Ερντογάν με το βλέμμα στραμμένο στις θρησκευτικές ελευθερίες. Συνολικά από ελληνικής πλευράς στο δείπνο θα είναι παρόντες Κυριάκος Μητσοτάκης, Γιώργος Γεραπετρίτης, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Κώστας Φραγκογιάννης, Άννα Μαρία Μπούρα, ο Έλληνας πρέσβης Θεόδωρος Μπιζάκης, Θεμιστοκλής Δεμίρης, Θάνος Ντόκος, Αριστοτελία Πελώνη, Κύρα Κάπη και ο εκτελών χρέη διερμηνέα πρέσβης Μύρων Νικολαϊδης.
Πίσω από τα χαμόγελα, βεβαίως κρύβονται δυσκολίες στο εγχείρημα της επαναπροσέγγισης. Η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί λίγες μέρες πριν την έλευση του Κυριάκου Μητσοτάκη ενόχλησε ιδιαίτερα και έκανε ορισμένους να αναρωτιούνται, για ποιον λόγο πηγαίνει ο πρωθυπουργός στο τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο. Η απάντηση του κ. Μητσοτάκη είναι ότι, παρά τις δυσκολίες και τις διαφωνίες, είναι καλύτερο να συνομιλούμε από το να μην μιλάμε. Από τουρκικής μεριάς, τίθεται ως «αγκάθι» το ζήτημα των θαλασσίων πάρκων, με την Αθήνα να απαντά ότι η χωροθέτηση γίνεται με περιβαλλοντικά κριτήρια και πάντα σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου και διεθνούς δικαίου της θάλασσας.
Οι δηλώσεις και η υφαλοκρηπίδα
Μια κρίσιμη στιγμή στη συνάντηση που θα δώσει και το «πρόσημο» της όλης επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού θα είναι οι κοινές δηλώσεις, γύρω στις 18:00. Στο Μέγαρο Μαξίμου, πρώτος μίλησε ο κ. Μητσοτάκης και δεύτερος ο κ. Ερντογάν, ο οποίος έκανε αναφορά σε «ομοεθνείς» του, αναφερόμενος στους μουσουλμάνους της Θράκης. Μετά το τέλος της ομιλίας του, ο κ. Μητσοτάκης «έσπασε το πρωτόκολλο», απαντώντας στον ισχυρισμό του κ. Ερντογάν. Όλοι περίμεναν να τελειώσει η μετάφραση στο αυτί του Τούρκου προέδρου και όταν αυτό συνέβη, αυτός χειροκρότησε και επέτρεψε την ανακούφιση αρκετών εκ των παρισταμένων που δεν ήθελαν τη μετατροπή του ραντεβού σε ροντέο.
Με δεδομένη την εξέλιξη στη Μονή, αλλά και το θέμα των θαλάσσιων πάρκων, και με την πάγια εκκρεμότητα της υπόθεσης της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, όλοι περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθούν οι σημερινές δηλώσεις, στις οποίες ο κ. Ερντογάν μιλά πρώτος και ο κ. Μητσοτάκης δεύτερος. Θα απαντήσει ο κ. Ερντογάν στον πρωθυπουργό, ο οποίος σκοπεύει να κάνει κάποιες αναφορές με αιχμές; Θα φανεί!
Όλοι, πάντως, παραδέχονται ότι το κλίμα μπορεί να είναι καλύτερο, αλλά ο δρόμος για ουσιαστική συζήτηση αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ είναι μακρύς. Οι δύο χώρες «γυρίζουν» γύρω από το θέμα, αλλά ακόμα δεν το έχουν «ακουμπήσει». Δεν είναι μόνο ότι απουσιάζει η πολιτική εντολή, είναι ότι τα πράγματα δεν είναι ώριμα. Διότι, μπορεί το κλίμα να έχει βελτιωθεί άρδην, η εμπιστοσύνη, όμως, δεν είναι απόλυτη. Ούτε η συνθήκη απόλυτα ευνοϊκή.
Ελληνοτουρκικές business
Αν κάποιοι έχουν πιάσει το νόημα, πάντως, αυτοί είναι οι άνθρωποι του επιχειρείν, των οποίων η συνεργασία έχει προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες τα τελευταία δύο χρόνια. Οι Τούρκοι έχουν αρχίσει να διεισδύουν στο ελληνικό λιανεμπόριο, ενώ στα νησιά του Αιγαίου «τρίβουν» τα χέρια τους με την απόβαση των Τούρκων τουριστών σε off-season εποχή. Τώρα, η σχέση θα «θεσμοποιηθεί» με το Ελληνοτουρκικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο, του οποία θα ηγούνται ο εφοπλιστής Γιώργος Προκοπίου και ο Τούρκος μεγάλο-εργολάβος Αντνάν Πολάτ. Από ελληνικής μεριάς έχει «κλειδώσει» και η συμμετοχή του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου του ομίλου ΤΕΜΕΣ. Η σύνθεση του συμβουλίου θα είναι οκταμελής και θα προσφέρει ευκαιρίες απευθείας συνεννόησης σε κρίσιμους κλάδους για τη διμερή οικονομική και επιχειρηματική συνεργασία. Όπως, βεβαίως, θα λειτουργήσει ως «βήμα» για ανάπτυξη B2B συνεργειών, για τις οποίες λέγεται ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Οι νέες ελληνοτουρκικές συμφωνίες
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αναμένεται να ανακοινωθούν δύο νέες συμφωνίες: Συμφωνία συνεργασίας στην Διαχείριση Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών που θέτει σε πιο δομημένη βάση την συνδρομή μεταξύ των δύο χωρών σε επείγουσες καταστάσεις. Επίσης αναμένεται να υπογραφεί συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της Υγείας και των Ιατρικών Επιστημών.
Θα ανακοινωθεί ακόμα η ίδρυση του Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου που είχε συμφωνηθεί κατά την επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο.
Όπως μεταδίδει η ΕΡΤ, οι συνομιλίες θα πραγματοποιηθούν με βάση το γνωστό σχήμα 3 + 3 που συνηθίσαμε να βλέπουμε από την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Δίπλα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βρεθούν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, καθώς επίσης και οι διπλωματικοί τους σύμβουλοι Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.
“Κλειδί” η διατήρηση της νηνεμίας, αυτό που συνηθίσαμε να αποκαλούμε ήρεμα νερά στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Και όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά κυβερνητικά στελέχη, στόχος των διευρυμένων συνομιλιών είναι να διατηρούνται ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας στο ανώτατο επίπεδο, να υπάρξει επισκόπηση της προόδου που έχει υλοποιηθεί, καθώς και να τεθούν επί τάπητος η πρόοδος στους τομείς της συνεργασίας, όπου αυτά έχουν συμφωνηθεί.
Θα τεθούν επίσης επί τάπητος οι γεωπολιτικές εξελίξεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, οι εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας και εκείνες στη Μέση Ανατολή. Θα συζητήσουν επίσης για τα επόμενα βήματα στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, της θετικής ατζέντας, αλλά και των μέτρων οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ενώ αναμένεται να οριστεί και το επόμενο ραντεβού κορυφής. Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, θα λάβει χώρα στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Οι δύο ηγέτες θα δώσουν το παρών και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία είναι προγραμματισμένη για τον Ιούλιο στην Ουάσινγκτον.
Υπάρχουν όμως και “αγκάθια” στις σχέσεις των δύο χωρών και ένα από αυτά είναι η τελευταία απόφαση της τουρκικής ηγεσίας να μετατρέψει σε τζαμί την ιστορική Μονή της Χώρας. Επίσης έχουν προηγηθεί και έτερες παραφωνίες, όπως οι εμπρηστικές δηλώσεις των γειτόνων μας όσων αφορά στην πρόθεση της Αθήνας να δημιουργήσει θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Αιγαίο. Η Αθήνα πάντως είναι σαφής. Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, η Ελλάδα, σεβόμενη το διεθνές δίκαιο και κυρίως το Δίκαιο της Θάλασσας, προτάσσοντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, θα προχωρήσει στη δημιουργία εθνικών πάρκων επί τη βάσει περιβαλλοντικών κριτηρίων.
Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά από κυβερνητικούς αξιωματούχους, αυτό στο οποίο θα πρέπει να εστιάσει κανείς είναι στα θετικά βήματα που έχουν γίνει στη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Θετικά βήματα που έχουν οδηγήσει στη μείωση της παραβατικότητας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, στην καλύτερη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές όσον αφορά στη διαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού, αλλά και στην εφαρμογή της χορήγησης της βίζας εξπρές προς τους Τούρκους πολίτες για δέκα νησιά του βόρειου και ανατολικού Αιγαίου.
“Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε και δεν γίνονται βήματα προς την κατεύθυνση του καλύτερου κλίματος και την επένδυση στη θετική ατζέντα“, είναι το μήνυμα που εκπέμπεται από την Αθήνα, λίγες ώρες πριν το τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν.