Ο Νίκος Τσάφος είναι το νέο πουλέν στο υπουργικό συμβούλιο των αρίστων του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο μέχρι την υφυπουργοποίησή του σύμβουλος του πρωθυπουργού σε ενεργειακά θέματα προκάλεσε θόρυβο με δηλώσεις που είχε κάνει παλαιότερα για το ψευδοκράτος της Κύπρου, αλλά η εποχή που ήταν ένας… ανέμελος τεχνοκράτης αναλυτής και ενδιαφερόταν για σχέδια και εταιρείες αλλά όχι για εθνικά συμφέροντα έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Το ερώτημα για πολλούς –κυρίως εντός της «γαλάζιας» παράταξης– είναι γιατί προτιμήθηκε στο κυβερνητικό σχήμα από τη στιγμή που συμμερίζεται τις τουρκικές απόψεις και στο Αιγαίο η κατάσταση είναι τεταμένη για ένα… καλώδιο. Μπορεί ο Κυρ. Μητσοτάκης να έχει αναφερθεί σε «θαλάσσια ύδατα» και να αρμενίζει στην πολιτική των «ήρεμων νερών» με την Τουρκία, ωστόσο η ενεργειακή πολιτική περνά αναγκαστικά μέσα από τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Στο Μαξίμου υποστηρίζουν ότι «δεν υπάρχει κανένα θέμα με τον κ. Τσάφο» και ότι οι εξηγήσεις του ήταν «επαρκείς» αποδίδοντας τις δηλώσεις του περί της ύπαρξης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», που είναι απολύτως ασύμβατες κόντρα στην εθνική γραμμή που ακολουθείται εδώ και δεκαετίες στο κυπριακό, στην εποχή που ήταν… πολίτης. Στην πραγματικότητα όμως η «γαλάζια» παράταξη και η κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος είναι στα κάγκελα με αυτή την επιλογή του άριστου τεχνοκράτη, ειδικά γι’ αυτές τις παλαιότερες δηλώσεις του. Καθόλου τυχαία άλλωστε δεν είναι και η αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά όταν μιλώντας σε κοινοβουλευτικούς συντάκτες την περασμένη Πέμπτη στηλίτευσε τις δηλώσεις που είχε κάνει ο νέος υφυπουργός Ενέργειας ως «αδιανόητα, πρωτόγνωρα και απαράδεκτα πράγματα».
Ο Ν. Τσάφος φαίνεται ότι τα προηγούμενα χρόνια ήταν «βαθιά δικτυωμένος» στο σύστημα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, καθώς έχει συμμετάσχει σε εκδηλώσεις που έπαιζαν σημαντικό ρόλο στον τομέα της ενέργειας. Είναι κάτοχος της έδρας «Τζέιμς Σλέσινγκερ» για την ενέργεια και τη γεωπολιτική στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) της Ουάσινγκτον, μια δεξαμενή σκέψης συντηρητικής κατεύθυνσης, ενώ εργάστηκε επί επτάμισι χρόνια στην PFC Energy, με αρμοδιότητα την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου, ενώ ήταν επικεφαλής και του τμήματος ερευνών για θέματα παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου της ίδιας εταιρείας. Πολύ στενές ήταν οι σχέσεις του με τον Αμος Χοκστάιν, πρώην υφυπουργό και σύμβουλο του μέχρι πρότινος Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος πρωταγωνιστούσε σε παρασκηνιακές ζυμώσεις για ενεργειακές συμφωνίες ανάμεσα σε Κύπρο και Τουρκία.
Οπως φαίνεται, την εποχή που ο Κυρ. Μητσοτάκης πήγε για να εισπράξει χειροκρότημα στο αμερικανικό Κογκρέσο φαίνεται να παζάρευε ενεργειακές συμφωνίες, καθώς εκείνη την περίοδο (Μάιος 2022) ο Ν. Τσάφος έγινε ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού και, όπως είχε επισημανθεί, θα είχε «άμεση συνεργασία με τον επικεφαλής σύμβουλο του Αμερικανού προέδρου για θέματα και ενεργειακής ασφάλειας Amos Hochstein».
Επίσης, ο νέος υφυπουργός Ενέργειας είχε στενή σχέση και με τον Ντέιβιντ Μ. Τουρκ, ο οποίος υπηρέτησε ως αναπληρωτής γραμματέας του υπουργείου Ενέργειας στην κυβέρνηση Μπάιντεν από το 2021 έως το 2025. Μάλιστα, την 1η Ιουλίου 2021 ο Ν. Τσάφος είχε προλογίσει τον Ντέιβιντ Τουρκ σε εκδήλωση του CSIS καθώς θα μιλούσε για το πώς μπορεί να επιταχυνθεί η καινοτομία στο ενεργειακό σύστημα. Εντονη κριτική έχει ασκηθεί τις τελευταίες μέρες και για το άρθρο που είχε γράψει στο csis.org το 2018, στο οποίο είχε αναφέρει ότι ο αγωγός «TurkStream προσφέρει την ευκαιρία να αποπολιτικοποιηθεί το φυσικό αέριο και να δείξει ότι οι νέες υποδομές μπορούν να είναι κερδοφόροι για τη Ρωσία και την Ευρώπη». Κατά πολλούς μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε σχέση «ενεργειακής εξάρτησης» της χώρας από την Τουρκία, ειδικά σε μια εποχή που επικρατεί ο ιστορικός αναθεωρητισμός.
Ο Ν. Τσάφος εμφανίζεται μετανοημένος για τις δηλώσεις του και αμύνεται λέγοντας ότι θα κριθεί από το έργο του, αλλά οι αντιδράσεις συνεχίζονται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και την Κύπρο. Πριν από λίγες μέρες ο βουλευτής του ΔΗΚΟ και κοσμήτορας της κυπριακής Βουλής των Αντιπροσώπων Χρίστος Ορφανίδης έστειλε επιστολή προς τον Κυρ. Μητσοτάκη, αναφέροντας ανάμεσα σε άλλα για τον Ν. Τσάφο ότι η εκ των υστέρων δήλωσή του για «αστοχία και λάθος δεν δικαιολογεί την παραμονή του στο υφυπουργείο». Το Documento απευθύνθηκε, εκτός από τον συγγραφέα της επιστολής Χρ. Ορφανίδη, και σε άλλους δύο πολιτικούς από τη μεγαλόνησο. Τη βαθιά ενόχλησή τους για τις απόψεις Τσάφου εξέφρασαν και ο Χρίστος Χριστοφίδης, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΑΚΕΛ, και ο Μαρίνος Σιζόπουλος, πρόεδρος του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών – ΕΔΕΚ.
«Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης είναι αυτονόητη»
Ενδεικτικά των αντιδράσεων στην Κύπρο είναι όσα δήλωσε στο Documento ο Χρ. Χριστοφίδης, ο οποίος σημείωσε ότι «η θέση του κ. Τσάφου είναι παντελώς απαράδεκτη. Δεν υπάρχει το επιχείρημα ότι ήταν πολίτης όταν έκανε αυτήν τη δήλωση, διότι κάθε πολίτης έχει πολιτικό ρόλο και αλίμονο εάν κάθε πολίτης στην Ελλάδα δικαιούται να λέει ότι μπορούμε να παραδώσουμε τη μισή Ελλάδα στην Τουρκία επειδή είναι πολίτης».
Το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ πρόσθεσε ότι «μάλιστα, αυτή η πολιτική θέση ελήφθη σε μία περίοδο που εντείνεται η εκστρατεία των Τούρκων για δύο κράτη στην Κύπρο, αλλά και δυστυχώς κάποιες φωνές στο εσωτερικό της Κύπρου υποστηρίζουν ότι πρέπει να συμβιβαστούμε με την κατοχή και τη διχοτόμηση. Εμείς δεν μπορούμε να υποδείξουμε στην ελληνική κυβέρνηση τι θα πράξει με τα μέλη της, αλλά η ανάληψη πολιτικής ευθύνης για μια τέτοια πολιτική θέση που βλάπτει τόσο πολύ την Κύπρο και την Ελλάδα είναι κατά την άποψή μου αυτονόητη».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Χρ. Ορφανίδης, ο οποίος τόνισε εξαρχής ότι «προσωπικά μού είναι αδιανόητο κάποιος που ονόμασε το κατεχόμενο μέρος της πατρίδας μου με την ονομασία που χρησιμοποιεί η παράνομη αποσχιστική οντότητά της, ως “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”, που η μόνη χώρα που το αναγνωρίζει είναι η χώρα που εισέβαλε παράνομα και κατέκτησε μέσω αυτής, να διορίζεται υφυπουργός ελληνικής κυβέρνησης με χαρτοφυλάκιο που θα διαχειρίζεται την ενέργεια».
Μάλιστα, ο βουλευτής του ΔΗΚΟ που είχε ζητήσει την αποπομπή του νέου υφυπουργού Ενέργειας με επιστολή του προς τον Ελληνα πρωθυπουργό αναρωτιέται για τον Ν. Τσάφο «πώς αντιλαμβάνεται και θα προασπίζει τα ελληνικά και κυπριακά γεωστρατηγικά συμφέροντα και την ΑΟΖ της Ελλάδας από μια χώρα η οποία δεν σέβεται το διεθνές δίκαιο και προκαλεί με τη στάση και τη συμπεριφορά της στην ανατολική Μεσόγειο».
«Είναι αδιανόητο και απαράδεκτο»
Οι αντιδράσεις στην Κύπρο έχουν διακομματικό χαρακτήρα καθώς, όπως ανέφερε στο Documento ο Μ. Σιζόπουλος για τις δηλώσεις Τσάφου, «είναι αδιανότητο και απαράδεκτο να αναφέρει κάποιος για“Τουρκική Δημοκρατία στη Βόρεια Κύπρο”, όταν η συγκεκριμένη περιοχή κατέχεται από την Τουρκία, ως αποτέλεσμα της εισβολής του 1974» προσθέτοντας: «Πολύ δε περισσότερο όταν η αναφορά αυτή γίνεται από Ελληνες ή Κύπριους πολιτικούς ή ακόμη χειρότερα από κρατικούς αξιωματούχους».
Απασφάλισαν και βουλευτές της ΝΔ
Ομως οι αντιδράσεις δεν πυκνώνουν μόνο στην Κύπρο ή από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως υποστηρίζει το Μαξίμου, καθώς αναβρασμός επικρατεί και στο εσωτερικό του «γαλάζιου» κόμματος και στην κοινοβουλευτική ομάδα του. Αλλωστε η παρέμβαση του Αντ. Σαμαρά περί «αδιανόητων και πρωτόγνωρων δηλώσεων» αποτυπώνει μια βαθύτερη ενόχληση που επικρατεί σε μεγάλη μερίδα της ΝΔ. Εξάλλου και πριν από τη δήλωση του πρώην πρωθυπουργού τον προβληματισμό τους είχε εκφράσει μία σειρά από στελέχη και βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος.
Ανάρτηση στο Χ (πρώην Twitter) για τις δηλώσεις Τσάφου έκανε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ Θάνος Πλεύρης, ο οποίος σημείωσε ότι η «αναφορά στα κατεχόμενα ως δήθεν “τουρκική δημοκρατία βορείου Κύπρου” είναι προσβλητική για την Πατρίδα μας, τον ελληνισμό, τους νεκρούς μας και τους αγνοούμενους και μας πληγώνει. Οι εξηγήσεις που κρίθηκαν επαρκείς ως καλοπροαίρετος εύχομαι να είναι και ειλικρινείς». Οι δηλώσεις Πλεύρη έγιναν και υπό τη σκιά του ανασχηματισμού καθώς ακουγόταν μέχρι τελευταία στιγμή το όνομά του για υπουργική θέση, όμως δεν αξιοποιήθηκε τελικά από τον Κυρ. Μητσοτάκη.
Αίσθηση προκάλεσαν και οι δηλώσεις του βουλευτή Β΄ Θεσσαλονίκης Θεόδωρου Καράογλου,ο οποίος σε τηλεοπτική συνέντευξή του (Attica) είπε: «Τον κ. Τσάφο δεν τον ήξερα ούτε τον είχα ακούσει ποτέ, αλλά διάβασα ένα πολύ καλό βιογραφικό. Αλλά οι δηλώσεις του δεν θέλω να πω ότι είναι πολιτική βλακεία, αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος είναι άσχετος από πολιτική και δεν ξέρει τα στοιχειώδη». Αναφορικά με τις δηλώσεις του περί «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» τόνισε: «Κοιτάξτε, ο κ. Τσάφος είναι τυχερός γιατί προηγήθηκε η απομάκρυνση Δοξιάδη, οπότε δεύτερη απομάκρυνση πάει πολύ. Εγώ θεωρώ ότι υπάρχει πολιτικό ζήτημα».
Πυρά κατά του Ν. Τσάφου εξαπέλυσε και ο βουλευτής Αχαΐας Ανδρέας Κατσανιώτης σε τηλεοπτική συνέντευξη (Αnt1) αναφορικά με τις δηλώσεις του περί «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου»: «Είναι μια ανιστόρητη δήλωση αυτή που έκανε ο κ. Τσάφος. Eδωσε τις διευκρινίσεις. Ελπίζω να διαβάζει Ιστορία». Απαντώντας σε ερώτηση εάν ο ίδιος πείστηκε από τις διευκρινίσεις, τόνισε: «Σας είπα ότι ήταν ανιστόρητη η δήλωση και ελπίζω να διαβάζει Ιστορία. Φαίνεται να είναι καλός στα ενεργειακά, η Ιστορία όμως πάντα μας βοηθά».
Για «συντονισμένη επίθεση» μιλάει ο Τσάφος
O Ν. Τσάφος, ενώ τις προηγούμενες μέρες μιλούσε για «σοβαρό λάθος» όσον αφορά τις δηλώσεις του, στην τελευταία του ανάρτηση (18/3) αναφέρθηκε σε «συντονισμένη επίθεση» από την αντιπολίτευση. Μάλιστα, αφού είπε ότι «ζητάω να κριθώ από το έργο μου», σημείωσε ότι πρέπει να «σταματήσει αυτή η απόπειρα ανθρωποφαγίας με μεθόδους κοπτοραπτικής». Ομως τα επιχειρήματα του Ν. Τσάφου προκαλούν κατά την αντιπολίτευση μεγαλύτερα ερωτήματα, καθώς, όταν στις 9
Ιανουαρίου 2023 είχε μιλήσει για «αστοχία και λάθος», είχε προσθέσει χαρακτηριστικά ότι αυτές τις απόψεις τις εξέφραζε «σε μια περίοδο που εργαζόμουν ως αναλυτής στις ΗΠΑ και δεν είχα καμία επαγγελματική σχέση με την ελληνική κυβέρνηση». Η συγκεκριμένη ανάρτηση αποτυπώνει τις βαθύτερες απόψεις του Ν. Τσάφου, οι οποίες –σύμφωνα με τις αντιδράσεις σε Ελλάδα και Κύπρο– πάνε κόντρα στην εθνική γραμμή των τελευταίων δεκαετιών.