Οργιάζει το εξοπλιστικό παρασκήνιο που αφορά στη συνεργασία με την Ιταλία. Μια χώρα που η Ελλάδα θα επιθυμούσε να αποτελέσει έναν ακόμα εταίρο, δίπλα στη Γαλλία, στην υλοποίηση της επιδίωξης για μια άτυπη “συμμαχία του ευρωπαϊκού νότου” απέναντι στα ολοένα και πιο αποκλίνοντα συμφέροντα με τον ευρωπαϊκό βορρά. Παράλληλα, οι προκλήσεις ασφαλείας στην περιοχή της Μεσογείου, δίνουν επιπρόσθετη νομιμοποίηση στην ελληνική επιδίωξη. Αυτό είναι όμως το στρατηγικό επίπεδο. Στο τακτικό τα προβλήματα δεν λείπουν και έχουν αποτρέψει, μέχρι στιγμής,την πολυπόθητη στην Αθήνα υπογραφή συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης ελληνογαλλικής. Κι εδώ όμως, η “διπλωματία των εξοπλισμών” μοιάζει να παίζει τον δικό της ρόλο.
Το μεσημέρι της Τρίτης φθάνει στην Αθήνα ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας. Πρόκειται για ένα πρόσωπο με ιδιαίτερο προσωπικό ενδιαφέρον για τη βιομηχανική εμπλοκή της Ιταλίας στην άμυνα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τις προηγούμενες ημέρες ζήτησε και είχε αναλυτική ενημέρωση για τα θέματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα από τους ίδιους τους εμπλεκόμενους. Πέραν λοιπόν της γνωστής ιταλικής υποψηφιότητας για το πρόγραμμα κορβετών, αξιόπιστες πληροφορίες του DP αναφέρουν, ότι θα συζητηθούν επίσης οι προθέσεις των Ιταλών να εμπλακούν τόσο στην προσπάθεια αποκατάστασης του στόλου των μεταφορικών αεροσκαφών, όσο και στην κάλυψη της ανάγκης για νέα ελικόπτερα.
Ταυτόχρονα, προκύπτει ότι η ελληνική πλευρά παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις στο εκπαιδευτικό / ελαφρύ μαχητικό M-346 Master, καθώς φαίνεται να υπάρχει συζήτηση για ενδεχόμενη επέκταση του ρόλου του αεροσκάφους στην ελληνική αεράμυνα, με τις υποψίες ασφαλώς να πηγαίνουν στην αντιμετώπιση της απειλής που συνιστά ο τεράστιος τουρκικός στόλος μη επανδρωμένων αεροχημάτων. Αυτό συνιστά έναν τέταρτο τομέα ενδιαφέροντος, ο οποίος όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί τόσο “ώριμος” προς υλοποίηση όσο οι άλλοι τρεις τομείς. Κορβέτες και μεταφορικά αεροσκάφη έχουν πλέον τον χαρακτήρα του επείγοντος, τα ελικόπτερα έχουν περιθώριο μικρού ετεροχρονισμού, ενώ οι σκέψεις για τα M-346 μένει να αποτυπωθούν οριστικά -εάν δεν έχουν ήδη- σε επιτελική μελέτη, για να πάρουν τον δρόμο της προτεραιοποίησης και υλοποίησης.
Το πρόγραμμα των κορβετών, σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων, οδεύει προς απόφαση. Ο ανταγωνισμός Γάλλων (Group Naval / Gowind) και Ιταλών (Fincantieri / FCX-30 Doha) έχει οδηγήσει σε ολοένα και πιο βελτιωμένες προτάσεις, κάτι το οποίο χρησιμοποιείται και ως δικαιολογία από την κυβέρνηση για την καθυστέρηση, που οφείλεται στην οικονομική στενότητα και την ολοένα και μεγαλύτερη δυσφορία του υπουργείου Οικονομικών να χρηματοδοτήσει εξοπλιστικά προγράμματα. Ωστόσο, η ναυπήγηση των δύο από τα τρία πλοία σε ελληνικά ναυπηγεία -που δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση- σε συνδυασμό με την επιθυμία συμπερίληψης στην ιταλική πρόταση του Συστήματος Μάχης TACTICOS για λόγους ομοιοτυπίας με τις MEKO 200HN (θα εκσυγχρονιστούν επιτέλους;) και των πυραύλων επιφανείας-αέρος ESSM Block II (λόγω εμπλοκής ελληνικής εταιρίας), θα κρίνουν εν πολλοίς την τύχη των Ιταλών.
Στις κατεπείγουσες διαδικασίες για τη θεραπεία των χρόνιων προβλημάτων στον μεταφορικό στόλο, η Ιταλία έχει καταθέσει πρόταση αγοράς μεταχειρισμένων C-130J από την Ιταλική Αεροπορία. Παράλληλα, “τρέχουν” κυριολεκτικά οι εργασίες αποκατάστασης της επιχειρησιακής διαθεσιμότητας των δικινητήριων C-27J Spartan, με το πρόγραμμα να βρίσκεται μπροστά από το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων, από τη στιγμή που επιλύθηκε το ζήτημα υπογραφής συμφωνίας για την υποστήριξη του στόλου των εν λόγω υπέρ-πολύτιμων αεροσκαφών. Γενικά στον τομέα της υποστήριξης των συστημάτων οι ελληνικές “επιδόσεις” είναι από προβληματικές έως άθλιες…
Μαζί για το Παιδί – Πρόγραμμα σίτισης
Το τρίτο πρόγραμμα ενδιαφέροντος της ελληνικής πλευράς αφορά τον τομέα των ελικοπτέρων, όπου το ιταλικό ενδιαφέρον εστιάζεται τόσο στην πρόθεση ανανέωσης του στόλου της Αεροπορίας Στρατού προς αντικατάσταση των Huey, όσο και στα ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης (SAR: Search and Rescue) της Πολεμικής Αεροπορίας. Προτείνουν στην τα Agusta Westland AW-139 και AW-149 της Leonardo. Παρότι το αμερικανικό Black Hawk εμφανίζεται από δημοσιεύματα ως η επιλογή των ελληνικών χερσαίων δυνάμεων, αφενός στην Πολεμική Αεροπορία υπάρχουν διαφορετικές σκέψεις σε σχέση πάντα με τις επιχειρησιακές αποστολές που θέλουν να καλύψουν και αφετέρου το ενδιαφέρον έχει κινήσει το σύστημα υποστήριξης που προτείνεται.
Ή αποτελεσματικότητά του έχει διαπιστωθεί από την Αεροπορία στην πράξη, καθώς μεγάλο μέρος της ευθύνης διασφάλισης πολύ υψηλού ποσοστού διαθεσιμότητας περνάει στην κατασκευάστρια εταιρία, με εξαιρετικά σκληρούς όρους. Το πραγματικό ζητούμενο είναι η σταδιακή απεξάρτηση της ελληνικής πλευράς από τη “γεωπολιτική προσέγγιση” και την ολική επαναφορά διαγωνιστικών διαδικασιών που οδηγούν σε πραγματική σύγκρουση μεταξύ υποψήφιων προμηθευτών. Εάν μάλιστα εξασφαλιστεί ότι οι προδιαγραφές (specifications) από κάθε χρήστη θα είναι και ξεκάθαρες και δημοσιοποιημένες, τότε οι προσφορές κάθε πλευράς δεν θα επιδέχονται εύκολα αμφισβήτησης.
Η “ιδιαίτερη” προσωπικότητα του Γκουίντο Κροσέτο
Ο Γκουίντο Κροσέτο δεν κατέχει πολύ καιρό το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι. Έχει όμως προλάβει να κάνει τους διεθνείς διπλωματικούς κύκλους να συζητούν το όνομά του… Τον γνωρίσαμε για πρώτη φορά ως υφυπουργό Άμυνας της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι την περίοδο 2008-2011. Σήμερα, το όνομα του Κροσέτο συζητήθηκε έντονα, μετά την πρόσφατη δημοσίευση άρθρων που αφορούν στη φερόμενη ως προσφορά του Ρώσου πρώην προέδρου και από τις αρχές του 2020 αναπληρωτή προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, του ποσού των 15 εκατ. δολαρίων στην παραστρατιωτική – μισθοφορική οργάνωση Wagner, για τη δολοφονία του! “Κατηγορείται” στη Μόσχα ότι υπονόμευσε τις ρωσοϊταλικές σχέσεις, επιδεικνύοντας αχαριστία απέναντι στην “ειδική σχέση” που υπήρχε.
Ο Κροσέτο κατηγόρησε τη Wagner ότι συνέβαλε στη μεταναστευτική κρίση της ΕΕ, παίζοντας ρόλο στην οργάνωση οργανώνοντας της ροής μεταναστών από την Αφρική προς την Ευρώπη! Οι πληροφορίες μυστικών υπηρεσιών πολύ πέρα από αυτές της Ιταλίας έχουν εντοπίσει αυτό το ζήτημα. Αυτό που έχει πλέον ενδιαφέρον όμως, είναι εάν αυτή η ιταλική προδιάθεση για απομάκρυνση από παραδοσιακές “ειδικές σχέσεις”, εκτός από τη Ρωσία μπορεί να συμπεριλάβει και την Τουρκία… Η ιταλική διπλωματία είναι πολύ προσεκτική. Μπορεί να κάνει εμφανών επανεξέταση της στρατηγικής που ακολουθούσε μέχρι σήμερα, ιδίως απέναντι στη Ρωσία. Ούτε όμως η Τουρκία έχει εξαιρεθεί από αυτή τη διαδικασία.
Οι Ιταλοί πιθανόν να έχουν συνειδητοποιήσει, ότι στη μεταβατική περίοδο που διανύει από γεωστρατηγικής απόψεως ο πλανήτης και όλως ιδιαιτέρως η δική μας γεωγραφική περιοχή, θα χαράξει εκ νέου τον γεωπολιτικό χάρτη. Η στάση της Τουρκίας απέναντι στη Ρωσία, η νέα προσέγγιση των ΗΠΑ απέναντι στην Ελλάδα και οι γενικότερες περιφερειακές εξελίξεις, επηρεάζουν το ιταλικό εθνικό συμφέρον και τις δυνατότητες εξυπηρέτησής του σε σύγκριση με το παρελθόν. Ως αποτέλεσμα, η Ρώμη προβαίνει σε “προσαρμογές” της οπτικής και της πολιτικής της.
Σε αυτό τον γεωστρατηγικό καμβά εξελίσσονται και οι σχέσεις της Ελλάδας με την Ιταλία. Η Αθήνα έχει διακρίνει τις αλλαγές στην ιταλική στρατηγική και σπεύδει να προωθήσει τη “συμμαχία του ευρωπαϊκού νότου“. Η σύγκρουση συμφερόντων της Γαλλίας με την Ιταλία σε θέματα όπως αυτό της Λιβύης, προκαλεί προβληματισμό, αλλά δεν ακυρώνει την απόπειρα συνεννόησης και όσο το δυνατόν ευθυγράμμισης με τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Η πολύ μεγάλη λίστα αναγκών των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αφήνει περιθώριο συνεργασίας με την ιταλική αμυντική βιομηχανία που διαθέτει ιδιαιτέρως ανταγωνιστικά τεχνολογικώς αμυντικά προϊόντα.
Τούτων λεχθέντων, δεν εκπλήσσει η επιστροφή νωρίτερα του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Παναγιωτόπουλου, από τις Βρυξέλλες όπου βρέθηκε, μαζί με τον Κροσέτο, για να υποδεχθεί τον Ιταλό ομόλογό του. Μια πρώτη συζήτηση θα γίνει στο πλαίσιο γεύματος εργασίας που θα έχουν οι δυο υπουργοί. Το πιο ενδιαφέρον σημείο και ενδεικτικό της ειδικής σημασίας που έχει η επίσημη επίσκεψη, οι δυο υπουργοί Άμυνας θα περάσουν αργά το απόγευμα το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου όπου τον Ιταλό υπουργό Άμυνας θα καλωσορίσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Στη συζήτηση, εκτός από μια γενικότερη επισκόπηση των ελληνοϊταλικών σχέσεων, τα εξοπλιστικά προγράμματα θα τεθούν στο μικροσκόπιο. Δεδομένης μάλιστα της ιδιαίτερης στάθμισης του “γεωπολιτικού παράγοντα” από τη σημερινή κυβέρνηση, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο, ότι αυτό έχει επισημανθεί και από ιταλικής πλευράς. Η παρουσία του Κροσέτο στο ιταλικό χαρτοφυλάκιο της Άμυνας έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον για τα ελληνικά εξοπλιστικά λόγω της θητείας και των σχέσεων με την ιταλική αμυντική βιομηχανία και η ιδιαίτερη φήμη που τον συνοδεύει…
Το 2014 βρέθηκε στο τιμόνι της AIAD (Aziende Italiane per l’Aerospazio, la Difesa e la Sicurezza) της ιταλικής Ένωσης Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού που περιλαμβάνει τους τομείς αεροδιαστημικής, άμυνας και ασφάλειας. Στο πλαίσιο της εμπλοκής του στην αμυντική βιομηχανία, ο Κροσέτο δεν δίστασε το 2017 να αντιπαρατεθεί με τον αμερικανικό κολοσσό της αμυντικής βιομηχανίας, Lockheed Martin, κατηγορώντας τον ότι αθέτησε τα συμφωνηθέντα αναφορικά με την ιταλική συμμετοχή στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 Lightning II.
Ακολούθησε μεγάλη πολιτική αναταραχή και συζήτηση στην Ιταλία με απειλές για περικοπή του αριθμού των 90 αεροσκαφών (60 F-35A και F-35B κάθετης αποπροσγείωσης / αποπροσνήωσης). Η σκληρή ρητορική στα της αμυντικής βιομηχανίας συνεχίστηκε. Το 2019 αποκάλεσε “προσβολή για την Ιταλία” τα σχέδια Γερμανίας και Γαλλίας να προχωρήσουν μόνες τους στην ανάπτυξη μαχητικού έκτης γενιάς (FCAS: Future Combat System). Εν αναμονή της διαπίστωσης της στάσης απέναντι στις ελληνικές ανάγκες και επιθυμίες λοιπόν…