Ανησυχία επικρατεί σε Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Μπαχρέιν σχετικά με τον σημαντικό ρόλο που δόθηκε στο Κατάρ στο σχέδιο του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την ανασυγκρότηση της Μέσης Ανατολής.
Ανώτερος Σαουδάραβας αξιωματούχος δήλωσε στην εφημερίδα Israel Hayom ότι «η υπέρμετρη συμμετοχή του Κατάρ θα οδηγήσει στην κατάρρευση του σχεδίου».
Τον τελευταίο μήνα, αρκετά βασικά μετριοπαθή κράτη του Κόλπου -η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν- βρέθηκαν στο περιθώριο.
Ενώ υποστηρίζουν την πρωτοβουλία Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου, είναι δυσαρεστημένα με τις σημαντικές παραχωρήσεις που έγιναν στο Κατάρ, το οποίο παραμένει περιφερειακός αντίπαλος και υποστηρικτής της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, του ισλαμιστικού κινήματος που υπονομεύει τα αραβικά καθεστώτα.
Επίσης, εκφράζουν δυσφορία για τις επεκτεινόμενες αμυντικές συμφωνίες της Ουάσιγκτον με τη Ντόχα.
Τα κράτη αυτά αναμένεται να συμμετάσχουν στην ανασυγκρότηση της Γάζας, ευθυγραμμιζόμενα σε μεγάλο βαθμό με τη θέση του Ισραήλ.
Υποστηρίζουν τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς και επιμένουν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να επιστρέψει στη Γάζα μόνο μετά από σαρωτικές μεταρρυθμίσεις και μια διαδικασία απορριζοσπαστικοποίησης.
Έχουν ήδη εμπλακεί σε εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών σπουδών, και προωθούν μια αλλαγή στον διάλογο των Μέσων Ενημέρωσης προς το Ισραήλ και τους Εβραίους.
Ωστόσο, ζητούν επίσης από το Ισραήλ να προωθήσει μια πολιτική διαδικασία προς τη λύση των δύο κρατών.
«Μακρύς ο δρόμος προς την ομαλοποίηση»
Διπλωματική πηγή της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε στην Israel Hayom ότι η ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ παραμένει στο τραπέζι, αλλά «δεν θα συμβεί εντός μηνών.
»Είναι ένας μακρύς δρόμος που απαιτεί να δούμε την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων του Ισραήλ προς την Παλαιστινιακή Αρχή και σοβαρών διαπραγματεύσεων για τη λύση των δύο κρατών.
»Θα διασφαλίσουμε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, αλλά το Ισραήλ, ανεξάρτητα από τον συνασπισμό του, πρέπει να τηρήσει όσα συμφώνησε ο Νετανιάχου».
Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι ο σημερινός ισραηλινός συνασπισμός θα προωθήσει μια μακροπρόθεσμη διευθέτηση με τους Παλαιστινίους, ο αξιωματούχος απάντησε:
«Όλοι ακούσαμε τους εξτρεμιστές υπουργούς σε αυτή την κυβέρνηση. Ο Νετανιάχου, ή η επόμενη κυβέρνηση, θα πρέπει να αποφασίσει αν υποστηρίζει ακραία μέτρα όπως η προσάρτηση ή αν επιθυμεί πραγματικά μια πραγματική λύση που τελικά θα φέρει ηρεμία».
Όσον αφορά το Κατάρ, η Σαουδική πηγή ήταν απόλυτη: «Είναι λάθος να βασιζόμαστε στο Κατάρ, το οποίο υποστηρίζει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα».
Και προειδοποίησε: «Η υπέρμετρη συμμετοχή του Κατάρ στα επόμενα στάδια του σχεδίου και στην ανασυγκρότηση της Γάζας θα προκαλέσει την κατάρρευση του σχεδίου Τραμπ.
»Τα συμφέροντα του Κατάρ είναι διαφορετικά, θα υπονομεύσει τις προσπάθειες απορριζοσπαστικοποίησης και θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι η Χαμάς θα παραμείνει στο προσκήνιο και θα επιστρέψει στην εξουσία στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον».
Δυσπιστία για τον αφοπλισμό της Χαμάς
Υποθέτοντας ότι η απελευθέρωση των ομήρων θα κυλήσει ομαλά, το Ισραήλ εισέρχεται στην επόμενη φάση χωρίς μεγάλη αισιοδοξία.
Πολλοί εμπλεκόμενοι πιστεύουν ότι η Χαμάς θα αρνηθεί να παραδώσει τα όπλα της, τον έλεγχο της Γάζας ή να σταματήσει την τρομοκρατία κατά του Ισραήλ.
Η απαισιοδοξία τροφοδοτείται και από τις μαχητικές δηλώσεις των ηγετών της Χαμάς, οι οποίοι προσπαθούν να διασώσουν την εικόνα τους στον αραβικό και παλαιστινιακό κόσμο μετά την καταστροφική ζημιά που προκάλεσε ο πόλεμος στη Γάζα.
Οι ενέργειες της Χαμάς επί του πεδίου, όπως η σφαγή της οικογένειας Ντουρμούς (Durmush), οι ένοπλες επιδείξεις δύναμης στους δρόμους και οι εκτελέσεις φερόμενων ως συνεργατών, ενισχύουν αυτή την ανησυχία.
Πηγές ασφαλείας επιβεβαιώνουν ότι σε ορισμένες περιοχές υπό ή κοντά στον έλεγχο των IDF (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις), οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν παρέμβει για να αποτρέψουν αντίποινα της Χαμάς, και αρκετοί τρομοκράτες σκοτώθηκαν σε τέτοια επεισόδια.
Η Σύνοδος Κορυφής του Σαρμ ελ Σέιχ και η ανησυχία της Ιερουσαλήμ
Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ προετοιμάζεται για παραβιάσεις από τη Χαμάς και την πιθανότητα να επιμείνει να παραμείνει οπλισμένη, παρά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση.
Αξιωματούχοι στην Ιερουσαλήμ φοβούνται ότι δεν θα είναι εύκολο να πειστεί η Ουάσιγκτον για την ανάγκη επανέναρξης των μαχών κατά της Χαμάς, παρόλο που οι Αμερικανοί μέχρι στιγμής έχουν στενό συντονισμό με το Ισραήλ.
Αυτή η ανησυχία εντάθηκε μετά την εκδήλωση του Αιγύπτιου Προέδρου Αμπντέλ-Φατάχ ελ-Σίσι (Abdel-Fattah el-Sissi) στο Σαρμ ελ-Σέιχ με τον Πρόεδρο Τραμπ, μια συγκέντρωση που θεωρήθηκε ως η επίσημη λήξη του πολέμου.
Η Ουάσινγκτον προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία της Συνόδου Κορυφής του Σαρμ, στην οποία το Ισραήλ δεν προσκλήθηκε.
Σε συζητήσεις μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Γραφείου του Πρωθυπουργού, με τη συμμετοχή και του Στιβ Ουίτκοφ (Steve Witkoff), Αμερικανοί αξιωματούχοι διαβεβαίωσαν το Ισραήλ ότι η εκδήλωση ήταν απλώς μια τελετουργική υπογραφή της πρώτης φάσης του σχεδίου Τραμπ, που χρησιμεύει ως βάση για την επόμενη φάση.
Παρασκηνιακά, η Ιερουσαλήμ ζήτησε διευκρινίσεις τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από το Κάιρο και έλαβε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ληφθούν ουσιαστικές αποφάσεις στην εκδήλωση.
Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχθηκαν ότι η εκδήλωση σήμανε ουσιαστικά τη λήξη του πολέμου.
Η Σύνοδος Κορυφής επηρέασε αρνητικά τις σχέσεις Ισραήλ-Αιγύπτου, μετά την έντονη κριτική στο Ισραήλ για την εμπλοκή της Αιγύπτου στη λαθραία διακίνηση όπλων προς τη Χαμάς.
Παρ’ όλα αυτά, το μήνυμα που προέκυψε από το Σαρμ ελ-Σέιχ απευθύνθηκε και στη Χαμάς: ο χρόνος της τελείωσε, και η ανασυγκρότηση της Γάζας ως μέρος ενός ευρύτερου περιφερειακού μετασχηματισμού δεν θα την περιλαμβάνει.
Αισιόδοξοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η Χαμάς τελικά δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να υποχωρήσει, καθώς η αποχώρηση του Ισραήλ και η ανασυγκρότηση βάσει του σχεδίου Τραμπ δεν θα προχωρήσουν αν δεν παραδώσει τα όπλα και τον έλεγχο.
Εν τω μεταξύ, η πολυεθνική δύναμη που αναμένεται να αναλάβει την ευθύνη για τη Γάζα και ο διεθνής φορέας που προορίζεται να επιβλέπει την περιοχή, μαζί με μια μεταρρυθμισμένη Παλαιστινιακή διοίκηση, δεν έχουν ακόμη συγκροτηθεί.
Τόσο ισραηλινές όσο και αμερικανικές πηγές αναφέρουν ότι η επόμενη φάση θα διαρκέσει πολλούς μήνες και εξέφρασαν ανησυχία ότι στο μεσοδιάστημα, στρατιωτικά επεισόδια θα μπορούσαν να αναζωπυρωθούν και να εξελιχθούν σε μια νέα σύγκρουση.
Πηγή: Israel Hayom