Σε μια υπολογισμένη κίνηση που αποκαλύπτει την αδυσώπητη εκστρατεία της κινεζικής κυβέρνησης για την καταστολή του πολιτισμού και της κληρονομιάς των Ουιγούρων, οι αρχές κατέστρεψαν πρόσφατα το εμπορικό κέντρο Rebiya Kadeer στο Urumqi της Xinjiang. Αυτή η πράξη αρχιτεκτονικής καταστροφής αντιπροσωπεύει πολύ περισσότερα από την απλή κατεδάφιση ενός κτιρίου. είναι μια σκόπιμη προσπάθεια να διαγραφεί η μνήμη της επιχειρηματικότητας των Ουιγούρων, των πνευματικών επιτευγμάτων και της αντίστασης. Το εμπορικό κέντρο, ένα εκτεταμένο επταώροφο συγκρότημα που χτίστηκε το 1990, ήταν κάποτε ένας ζωντανός κόμβος της οικονομικής και πολιτιστικής ζωής των Ουιγούρων. Το κτίριο εκτείνεται σε 30.000 τετραγωνικά μέτρα και στεγάζει πάνω από 600 καταστήματα, αίθουσες συνεδριάσεων και χώρους συνεδριάσεων, το κτίριο αποτελούσε απόδειξη της ανθεκτικότητας των Ουιγούρων και της οικονομικής ανδρείας. Ήταν κάτι περισσότερο από ένας απλός εμπορικός χώρος, ήταν σύμβολο της ταυτότητας των Ουιγούρων, ένας τόπος όπου συγκεντρώνονταν διανοούμενοι, εκπαιδεύονταν νέοι ερευνητές και άνθησαν οι επιχειρηματίες.
Το κέντρο που πήρε το όνομά του από τη Rebiya Kadeer, μια εξέχουσα επιχειρηματία και ακτιβίστρια Ουιγούρη που ζει τώρα εξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιπροσώπευε τις ελπίδες και τα όνειρα μιας κοινότητας που αγωνίζεται για τη διατήρηση της πολιτιστικής της ακεραιότητας. Η ίδια η Kadeer ανέβηκε από τη φτώχεια και έγινε εκατομμυριούχος, χτίζοντας μια πολυεθνική επιχειρηματική αυτοκρατορία που αμφισβήτησε την αφήγηση της περιθωριοποίησης που επέβαλε το κινεζικό κράτος. Η επιτυχία της ήταν μια ισχυρή επίπληξη σε όσους προσπαθούσαν να καταστείλουν το δυναμικό των Ουιγούρων. Η κατεδάφιση, που πραγματοποιήθηκε στις 29 Νοεμβρίου, ήταν μια σχολαστικά ενορχηστρωμένη επιχείρηση που καλύπτεται από μυστικότητα. Οι αρχές εφάρμοσαν αυστηρά μέτρα ασφαλείας, περιορίζοντας την πρόσβαση στην περιοχή και εμποδίζοντας οποιονδήποτε να τεκμηριώσει την καταστροφή. Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων της περιοχής έλαβαν οδηγίες να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους κλειστές και οι γύρω δρόμοι τέθηκαν υπό έντονη επιτήρηση. Αυτό το επίπεδο ελέγχου λέει πολλά για τον φόβο της κινεζικής κυβέρνησης για την ορατότητα των Ουιγούρων και τη συλλογική μνήμη.
Για τους Ουιγούρους ακτιβιστές, η καταστροφή του εμπορικού κέντρου είναι μέρος μιας συστηματικής εκστρατείας πολιτιστικής διαγραφής που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και χρόνια. Από το 2017, η Κίνα διαλύει συστηματικά πολιτιστικά και θρησκευτικά ορόσημα των Ουιγούρων, στοχεύοντας τζαμιά, παραδοσιακές γειτονιές και τώρα, εμβληματικούς εμπορικούς χώρους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι διεθνείς φορείς έχουν χαρακτηρίσει αυτές τις ενέργειες ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία – έναν χαρακτηρισμό που η κινεζική κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά. Η ιστορία αυτού του κτιρίου αντικατοπτρίζει την οδυνηρή τροχιά της αντίστασης των Ουιγούρων. Αφού ο Kadeer συνελήφθη το 1999 επειδή προσπάθησε να μοιραστεί πληροφορίες σχετικά με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με αντιπροσωπεία του Κογκρέσου των ΗΠΑ, το εμπορικό κέντρο έγινε σύμβολο ανθεκτικότητας. Μετά τις θανατηφόρες αναταραχές στο Urumqi το 2009, οι κινεζικές αρχές έκλεισαν οριστικά το κτίριο, κατηγορώντας την Kadeer για υποκίνηση βίας – παρά το γεγονός ότι δεν ήταν παρούσα εκείνη τη στιγμή.
Αυτή η τελευταία πράξη καταστροφής είναι ιδιαίτερα οδυνηρή για τον Kadeer, ο οποίος ζει τώρα στην εξορία. Θεωρεί την κατεδάφιση ως προσωπική επίθεση, μια υπολογισμένη κίνηση για να εξαφανίσει κάθε ίχνος της συνεισφοράς της στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη των Ουιγούρων. «Θέλουν να σβήσουν κάθε ανάμνηση της δουλειάς μου», είπε στους δημοσιογράφους, με τη φωνή της ένα μείγμα περιφρόνησης και θλίψης. Οι δικαιολογίες της κινεζικής κυβέρνησης είναι κούφιες. Ισχυρίζονται ότι οι ενέργειές τους είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού, αλλά τα στοιχεία λένε μια διαφορετική ιστορία. Η συστηματική καταστροφή πολιτιστικών ορόσημων, η μαζική κράτηση Ουιγούρων σε στρατόπεδα εγκλεισμού και η καταστολή θρησκευτικών και πολιτιστικών πρακτικών αποκαλύπτουν μια πολύ πιο απαίσια ατζέντα – την πλήρη αφομοίωση και διαγραφή της ταυτότητας των Ουιγούρων.
Η κατεδάφιση του εμπορικού κέντρου είναι μέρος ενός ευρύτερου μοτίβου πολιτιστικής καταστροφής. Οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει το κλείσιμο ή την αλλοίωση εκατοντάδων τζαμιών σε όλη την Κίνα, με το 65% των τζαμιών στο Xinjiang να έχουν καταστραφεί ή να έχουν υποστεί ζημιές από το 2017. Κάθε κατεδαφισμένο κτίριο, κάθε αλλαγμένος θρησκευτικός χώρος, αντιπροσωπεύει ένα άλλο πλήγμα σε μια κοινότητα που αγωνίζεται να διατηρήσει την πολιτιστική της ακεραιότητα . Για τους Ουιγούρους, αυτό δεν είναι μόνο ένα κτίριο. Πρόκειται για τη συστηματική προσπάθεια διαγραφής της ιστορίας, των επιτευγμάτων τους και της ίδιας της ύπαρξής τους. Το εμπορικό κέντρο ήταν μια φυσική εκδήλωση του επιχειρηματικού πνεύματος των Ουιγούρων – ένας χώρος που έθρεψε την οικονομική ανάπτυξη, τον πνευματικό λόγο και την πολιτιστική υπερηφάνεια. Η καταστροφή του είναι μια έντονη υπενθύμιση της συνεχιζόμενης πολιτιστικής γενοκτονίας που αντιμετωπίζει η κοινότητα των Ουιγούρων.
- Διαφήμιση –
Η διεθνής καταδίκη ήταν γρήγορη, αλλά σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματική. Παρά τις κυρώσεις, τις διπλωματικές διαμαρτυρίες και τις εκθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η κινεζική κυβέρνηση συνεχίζει την εκστρατεία της πολιτιστικής καταστολής με προφανή ατιμωρησία. Η κατεδάφιση του Εμπορικού Κέντρου Rebiya Kadeer είναι μια ανατριχιαστική απόδειξη της συνεχιζόμενης κρίσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Xinjiang. Η ίδια η Rebiya Kadeer παραμένει ασύμφορη. «Μπορούν να κατεδαφίσουν κτίρια», είπε, «αλλά δεν μπορούν να κατεδαφίσουν το πνεύμα μας».