Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορικής 24ωρης εξέγερσης του Yevgeny Prigozhin και των μισθοφόρων Wagner του, το προβάδισμα της China Daily ήταν μια ιστορία με τίτλο “Πώς αισθάνεσαι να λαμβάνεις μια απαντητική επιστολή από τον Πρόεδρο Xi;” Πιασμένη απροσδόκητη, η Κίνα ήταν παράξενα σιωπηλή σε αυτή την ξαφνική απειλή για τη ρωσική κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας σχολίασε μέχρι αργά στις 25 Ιουνίου. Δήλωνε συνοπτικά: «Αυτή είναι η εσωτερική υπόθεση της Ρωσίας. Ως φιλικός γείτονας της Ρωσίας και ολοκληρωμένος στρατηγικός εταίρος συντονισμού για τη νέα εποχή, η Κίνα υποστηρίζει τη Ρωσία στη διατήρηση της εθνικής σταθερότητας και στην επίτευξη ανάπτυξης και ευημερίας». Αυτό ήταν! Όταν ο Τσάρος Βλαντιμίρ Πούτιν αντιμετώπιζε τη σοβαρότερη απειλή του, το Πεκίνο κράτησε μια απόκοσμη σιωπή. Ταυτόχρονα, ο Πρόεδρος Ερντογάν της Τουρκίας υποστήριξε δημόσια τον Πούτιν και πρόσφερε βοήθεια, ενώ το Ιράν προσφέρθηκε να στείλει επαναστατικούς φρουρούς στη Μόσχα. Ωστόσο, η Κίνα παρέμεινε ήσυχη.
Ένα άλλο σύντομο και χλιαρό σχόλιο προέκυψε όταν ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Αντρέι Ρουντένκο συναντήθηκε με τον Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών Τσιν Γκανγκ σε μια προκαθορισμένη συνάντηση στο Πεκίνο στις 25 Ιουνίου. Η κινεζική κυβέρνηση είπε ότι οι δύο «αντάλλαξαν απόψεις για διεθνή και περιφερειακά θέματα κοινού ενδιαφέροντος». Νωρίτερα, ο Rudenko συναντήθηκε με τον Κινέζο υφυπουργό Εξωτερικών Ma Zhaoxu και υποσχέθηκαν να υπερασπιστούν τα κοινά συμφέροντα μπροστά σε ένα «σύνθετο και ζοφερό» διεθνές περιβάλλον. Ο Xi περιέγραψε προηγουμένως τον Πούτιν ως τον «καλύτερο, πιο οικείο φίλο του», ωστόσο σε αυτήν την περίπτωση ο Xi αποδείχθηκε εξαιρετικά αργός στο να δείξει υποστήριξη. Εγείρει το ερώτημα εάν ο Σι έχει πράγματι καλούς ξένους φίλους. Μπορεί να έχει συγγένεια με τον Πούτιν, αλλά ίσως ο δεσμός τους να προέρχεται από τον κοινό τους στόχο να αποδυναμώσουν την αμερικανική επιρροή και να κυριαρχήσουν στις αντίστοιχες σφαίρες τους. Ο Σι διακηρύσσει ότι «ο κόσμος υφίσταται αλλαγές αόρατες σε έναν αιώνα» και βλέπει την Κίνα στην πρώτη γραμμή με τη Ρωσία στο πλευρό του. Ωστόσο, το όραμα του Xi φαίνεται μάλλον ασταθές.
Η είδηση της εξέγερσης της Ομάδας Βάγκνερ είναι εντελώς άβολη και ντροπιαστική για το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ), γιατί έρχεται σε αντίθεση με τον κόκκο όλων των δηλώσεων του Σι. Ο Xi, όταν συνάντησε τον Πούτιν τον Μάρτιο, ενθουσιάστηκε θετικά για την από κοινού οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι η κατοχή του Πούτιν στην εξουσία απέχει πολύ από το να είναι ασφαλής. Στη δεύτερη σελίδα του Περιγράμματος Μελέτης Σκέψης Xi Jinping 2023, λέει: «Η αναπτυξιακή τάση της ανόδου της Ανατολής και της παρακμής της Δύσης είναι ολοένα και πιο εμφανής». Θα αποδειχτεί ο Σι αλαζόνας στην εκτίμησή του, γιατί τα γεγονότα στη Ρωσία δημιουργούν σοβαρές αμφιβολίες. Φυσικά, ο Xi θα το εξηγήσει – ίσως και στο μυαλό του – ότι αυτή η ανταρσία ήταν το λάθος της δυτικής χειραγώγησης. Ο Xi θα ανησυχήσει πραγματικά από αυτή την εξέλιξη. Ο Πούτιν είναι ένας συνάδελφος ισχυρός άνδρας, άρα πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα σε μια τέτοια κατάσταση τόσο στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία όσο και στην ανήσυχη ατμόσφαιρα στον στρατό του; Ο Σι πιστεύει ότι η αυταρχική διακυβέρνηση είναι ο μόνος βιώσιμος τρόπος διακυβέρνησης, και ωστόσο ανησυχητικές ρωγμές εμφανίζονται στην εύθραυστη πρόσοψη του βασιλείου του Πούτιν. Η Κίνα βίωσε τη δική της σύντομη αλλά έντονη απειλή κατά τη διάρκεια των λεγόμενων «διαδηλώσεων στη Λευκή Βίβλο» του Νοεμβρίου του 2022, καθώς οι πολίτες αντέδρασαν αυθόρμητα στους δρακόντεους περιορισμούς του Σι για τον COVID-19. Η Κίνα προέτρεψε «εθνική σταθερότητα» στη Ρωσία, αλλά η σταθερότητα θα αποδειχθεί σίγουρα απατηλή αφού ο Πούτιν ξεκίνησε έναν πόλεμο που λίγοι ήθελαν. Η «σταθερότητα» δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί και μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο δύσκολο να διατηρηθεί.
Η προσήλωση της Κίνας στη «σταθερότητα», κάτι που επαναλήφθηκε ασυνήθιστα κατά τις διαδηλώσεις του Χονγκ Κονγκ, δείχνει τον πραγματικό φόβο του ΚΚΚ – την αστάθεια. Και τι προκαλεί την αστάθεια; Ανθρωποι. Αυτός είναι ο βαθιά ριζωμένος τρόμος όλων των κομμουνιστικών και ολοκληρωτικών καθεστώτων, που ο λαός επιδιώκει να πετάξει από πάνω του τον ζυγό της τυραννίας. Αυτή είναι μια προοπτική αφόρητη για τον Xi και το ΚΚΚ. Καλά θα κάνουμε να θυμηθούμε τον ξέφρενο τρόμο της Κίνας κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης που σάρωσε τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Η Κίνα τρομοκρατήθηκε καθώς τα καταπιεστικά καθεστώτα ανατράπηκαν ένα προς ένα, επειδή φοβόταν κάτι παρόμοιο στο εσωτερικό εάν οι πολίτες το έβαζαν στο κεφάλι τους για να ζητήσουν ελευθερία.
Όπως και κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, το ΚΚΚ και πολλοί απλοί πολίτες φοβούνται ένα φαινόμενο ντόμινο. Αν πέσει η Ρωσία, η Κίνα θα μπορούσε να είναι η επόμενη, θεωρούν. Οποιαδήποτε πτώση του Πούτιν θα μπορούσε να εκτινάξει ανεξάρτητες φιλοδοξίες εντός του πληθυσμού της Κίνας, για παράδειγμα, ή θα μπορούσε να αφήσει την Κίνα να σταθεί μόνη της απέναντι στη Δύση ως το τελευταίο προπύργιο. Υπάρχει μια κινέζικη παροιμία που λέει ότι αν φύγουν τα χείλη, τα δόντια θα κρυώσουν. Σημαίνει ότι δύο μέρη μπορούν να μοιράζονται ένα κοινό συμφέρον, αλλά, εάν η μία πλευρά πληγωθεί, τότε θα υποφέρει και η άλλη. Έτσι βλέπουν πολλοί Κινέζοι τη συμβιωτική σχέση με τη Ρωσία, ότι η μοίρα τους είναι συνυφασμένη.
Στην πραγματικότητα, ο στόχος του Prigozhin δεν ήταν να επιτύχει μια κυβερνητική ανατροπή, αλλά να προσελκύσει την προσοχή του Πούτιν και να επιβάλει μια συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες για τη διατήρηση των δραστηριοτήτων του Ομίλου Wagner του. Αυτή ήταν μια προσπάθεια να σώσει την επιχείρησή του που βγάζει χρήματα και, όταν ο Πούτιν απέρριψε βάναυσα, ο Πριγκόζιν γρήγορα αποχώρησε από τον ρόλο του επαναστάτη. Ωστόσο, δεδομένης της έλλειψης ακριβών και αμερόληπτων πληροφοριών στην Κίνα, αυτή η απόχρωση θα είχε χαθεί τελείως από τον μέσο διαδικτυακό χρήστη εκεί. Ωστόσο, όλο το Σαββατοκύριακο, οι επισκέπτες στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης δακτυλογραφούσαν πυρετωδώς και δημοσίευαν. Ένας συνεργάτης είπε ενθουσιασμένος: «Μπορείς να το κάνεις, Ρωσία!» ενώ πολλοί εξέφρασαν σοβαρούς φόβους για εμφύλιο πόλεμο: «Η παράσταση είναι σε εξέλιξη». «Το τέλος του παιχνιδιού του παλιού φίλου Πούτιν είναι ανησυχητικό» ή «Αυτή η σύγκρουση τελειώνει. Ο εμφύλιος πόλεμος «Μεγάλη Χήνα» [μια καθομιλουμένη για τη Ρωσία] ξεκινά».
Μια αφίσα έκανε μια σύγκριση με την Εξέγερση των Λουσάν του 755 μ.Χ., όταν ένας απογοητευμένος στρατηγός και έμπιστος του αυτοκράτορα κατέλαβε την ανατολική πρωτεύουσα και αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας. Η εξέγερσή του τελικά απέτυχε, αλλά αποδυνάμωσε τη Δυναστεία των Τανγκ. Άλλοι χρήστες του Διαδικτύου αστειεύτηκαν ότι, εάν η Ρωσία καταρρεύσει, η Κίνα μπορεί να διεκδικήσει εκ νέου εδάφη που χάθηκαν από τη Ρωσία πριν από περισσότερο από έναν αιώνα. Φυσικά, η κόκκινη γραμμή μεταξύ αποδεκτού και μη αποδεκτού στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι καλή και μερικές φορές θολή. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι προσεκτικοί, και κάθε συναίσθημα που εναντιώνεται στον πόλεμο της Ουκρανίας είναι επομένως συχνά υπονοούμενο ή κυκλικό. Αυτό θα μπορούσε να είχε συμβεί με τον Yu Jianrong, μια κορυφαία φιλελεύθερη φωνή, η οποία μοιράστηκε ξανά ένα βίντεο που δείχνει κατοίκους του Ροστόφ-ον-Ντον να φωνάζουν στη ρωσική αστυνομία που εισέρχεται μετά την αναχώρηση των στρατευμάτων του Wager.
Μερικοί χρήστες του Διαδικτύου μπορεί να πουν ότι ο Πούτιν είναι αδύναμος ή ότι ο ρωσικός λαός έχει κουραστεί από τον πόλεμο, αλλά αυτό είναι στο βαθμό που τολμούν να υψώσουν μια αντίθετη φωνή από την επίσημη αφήγηση του ΚΚΚ. Άλλοι προειδοποίησαν ότι αυτή η ανταρσία ήταν μια «πολύ προβλέψιμη εξέλιξη» ή ότι «η κυβέρνηση έχει χάσει την αξιοπιστία της λόγω διαφθοράς». Ο John K. Culver – ένας μη κάτοικος ανώτερος συνεργάτης του Global China Hub του Ατλαντικού Συμβουλίου – σχολίασε ότι η αξιολόγηση του Πεκίνου για τις ενέργειες του Πούτιν είναι «Τολμηρή! Αλλά στρατηγικά ανίκανος!». Πράγματι, υπάρχει πολύς χλευασμός από την Κίνα για την εγκατάλειψη των κομμουνιστικών ιδεωδών από τη Ρωσία και τη βύθισή της στην ασημαντότητα. Το έδωσαν αυτό στην παράξενη ιδεολογία της Μόσχας, κάτι που η Κίνα δεν θα μιμηθεί.
Ο Κάλβερ πρόσθεσε, «Το Πεκίνο έχει βαθύ στρατηγικό συμφέρον να διασφαλίσει ότι η Μόσχα –και ο Πούτιν προσωπικά– θα παραμείνει βιώσιμος σύμμαχος στην αμβλύνοντας την ισχύ των ΗΠΑ… Το πιο σημαντικό, το Πεκίνο έχει στρατηγική ανάγκη να κρατήσει τη Ρωσία από εσωτερική αναταραχή ή διεθνείς οπισθοδρομήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην άνοδο ενός καθεστώτος που είναι εχθρικό προς την Κίνα. Ένα από τα μεγαλύτερα δώρα προς το Πεκίνο για την σινο-ρωσική προσέγγιση [ήταν] τα παθητικά σύνορα 4.200 χιλιομέτρων». Ο Σι μπορεί να θεωρεί τον Πούτιν φίλο, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι ο Κινέζος ηγέτης θα υποστηρίξει τον Πούτιν μόνο εφόσον αυτό ταιριάζει με τη δική του ατζέντα. Μετά το πραξικόπημα της Μιανμάρ το 2021, το οποίο οδήγησε σε έναν αιματηρό και παρατεταμένο εμφύλιο πόλεμο, η Κίνα το απέρριψε ως απλό «εσωτερικό ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου» και μετατόπισε γρήγορα την πίστη στη στρατιωτική κυβέρνηση. Το Πεκίνο σίγουρα δεν θα έχει κανέναν ενδοιασμό να υποστηρίξει ένα διαφορετικό άλογο στη Ρωσία εάν εξυπηρετεί τα δικά του συμφέροντα.
Ο Κάλβερ συμφώνησε: «Σε αυτό το πλαίσιο, η Κίνα θα στηρίξει τον Πούτιν εάν παραμείνει επικεφαλής στη Μόσχα. Εάν πέσει ο Πούτιν, το Πεκίνο θα περιμένει να καταλαγιάσει η σκόνη και να καλλιεργήσει τη νέα δομή εξουσίας, ίσως με μια νέα ευκαιρία να συμβουλεύσει τη Ρωσία να απομακρυνθεί από την Ουκρανία και να επικεντρωθεί εκ νέου στον μακροπρόθεσμο ανταγωνισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες/Δυτική συμμαχία». Στην πραγματικότητα, ο Xi έχει μικρή ικανότητα να επηρεάσει ή να διαμορφώσει τα γεγονότα στη Ρωσία όσον αφορά αυτή τη διαμάχη με τον Prigozhin. Η Κίνα, που εξακολουθεί να τροφοδοτεί την αδύναμη αφήγησή της ότι είναι ουδέτερη στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, θα αποφύγει να πάρει θέση δημόσια.
Ένας μεγάλος φόβος είναι η αυξανόμενη απομόνωση για τον Σι και την Κίνα, και αυτό θα οδηγήσει σε επίσημους υπαινιγμούς ότι ο Πούτιν πρέπει να παραμείνει στην εξουσία. Ο κορυφαίος ηγέτης της Κίνας έχει ρίξει την τύχη του με τον Πούτιν και θα ήταν σοβαρό πλήγμα εάν ο Σι έχανε τον στενότερο στρατηγικό του σύμμαχο, ειδικά με τη Ρωσία να λειτουργεί ήδη ως υποτελής μικρότερος εταίρος. Ο Xi δεν πρόκειται να κάνει πίσω στο ιδεολογικό του μίσος για τις ΗΠΑ και τη Δύση. Ο Wen-Ti Sung, πολιτικός επιστήμονας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, σχολίασε: «Αντίκειται στην αφήγηση του Πούτιν ως ισχυρού ηγέτη που απολαμβάνει την πλήρη υποστήριξη του λαού του και είναι εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα ως παγκόσμιος εταίρος επιλογής της Κίνας. Και η υποστήριξη ενός ισχυρού και βιώσιμου Πούτιν αξίζει να πληρώσει η Κίνα για το βραχυπρόθεσμο διπλωματικό κόστος, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου που επικρίθηκε ευρέως από τον Πούτιν στην Ουκρανία – είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση σε έναν μακροπρόθεσμο εταίρο. Αλλά αν η διακυβέρνηση του Πούτιν είναι ασταθής, τότε η υποστήριξή του είναι κακή υπόθεση».