Καταφθάνουν ολοένα και περισσότερα μηνύματα για την επέκταση της Τουρκίας στην περιοχή της Μεσογείου.
Ένα τέτοιο τελευταίο μήνυμα είναι οι εικασίες για τη δημιουργία στρατιωτικής βάσης στη Λιβύη. Πώς καταφέρνει ο Ερντογάν τέτοιες επιτυχίες που δεν είναι και υπερβολικές και τι όφελος μπορεί να αποκομίσει η Ρωσία από αυτήν την εξέλιξη;, γράφει Ρώσος σχολιαστής.
«Η δολοφονία του Μουαμάρ Καντάφι ήταν ένα σοβαρό λάθος… Με τον θάνατό του, η αστάθεια ήρθε στη Λιβύη και την Αφρική».
Αυτά τα λόγια είπε πρόσφατα ο Αντόνιο Ταγιάνι, Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας. Είναι η ίδια η Ιταλία, που κάποτε, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, συμμετείχε στην ανατροπή του Καντάφι. «Ήταν σίγουρα καλύτερος από αυτούς που τον ακολούθησαν. Η τρομοκρατία τον κυνήγησε», συνόψισε ο επικεφαλής της ιταλικής διπλωματίας.
Η ανησυχία της Ιταλίας για το πόδι της Τουρκίας
Ωστόσο, η Ιταλία ανησυχεί για τους άλλους που ήρθαν μετά τον Καντάφι – όχι τόσο για την τρομοκρατία όσο για την Τουρκία.
Τα τελευταία χρόνια, η Άγκυρα έχει αναλάβει πλήρως τον έλεγχο του δυτικού τμήματος της Λιβύης και διατείνεται, σε απλό κείμενο, ότι θα καθορίσει τις διαδικασίες σε αυτό το έδαφος, το οποίο είναι το κάτω μέρος της Ευρώπης, προμηθευτής υδρογονανθράκων και επίσης πολλά υποσχόμενος εξαγωγέας παράνομων μεταναστών και τρομοκρατίας στην ΕΕ.
Οι τουρκικές «οδηγίες»
Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, δεν θα υπάρξει σταθερότητα στη Λιβύη «χωρίς την Τουρκία, η οποία θέλει να δημιουργήσει έναν ενιαίο λιβυκό στρατό».
«Λειτουργούμε με βάση την αρχή «Η Λιβύη για τους Λίβυους»… και έχουμε ήδη τέσσερα στρατιωτικά εκπαιδευτικά κέντρα για να συνεργαζόμαστε και να δίνουμε συμβουλές», συνεχίζει ο υπουργός.
Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι δεν πρόκειται για συμβουλές, αλλά για οδηγίες.
«Όλο και περισσότερα νέα μηνύματα για την επέκταση της τουρκικής επέκτασης στην περιοχή της Μεσογείου. Το τελευταίο τέτοιο μήνυμα ήταν οι εικασίες για την ανάπτυξη τουρκικής στρατιωτικής βάσης στη Λιβύη», γράφει ο Ρώσος αρθρογράφος στο Telegram.
«Κάποτε ελέγχαμε πολλές θέσεις, αλλά τώρα μας έχουν στερηθεί τα πάντα. Τώρα δεν ελέγχουμε τίποτα, και η Τουρκία ελέγχει τα πάντα – ακόμη και την εξωτερική πολιτική της χώρας», αγανακτεί ο αρχηγός μιας από τις λιβυκές πολιτοφυλακές, Σαλάχ Μπάντι .
Προφανώς, η μίσθωση του λιβυκού λιμανιού στην πόλη Χομς (δεν πρέπει να συγχέεται με τη συριακή Χομς), όπου η Τουρκία μπορεί να τοποθετήσει ναυτική βάση, πιθανότατα θα γίνει ένα είδος συμβόλου της τουρκικής παρουσίας.
Και όχι μόνο βάση, αλλά και σημείο μεταφόρτωσης – το λιμάνι της Χομς είναι ένα από τα μεγαλύτερα στη Λιβύη.
Ναι, οι αρχές της χώρας διαψεύδουν τις πληροφορίες – αλλά μόνο επειδή οι κάτοικοι της Χομς αντιτάχθηκαν στην τουρκική στρατιωτική παρουσία. Προφανώς, με αυτούς θα γίνει η αντίστοιχη προετοιμασία αποδοχής τους του νέου δεδομένου.
Η αδυναμία της Ιταλίας στο ‘λιβυκό’ και γενικά στην περιοχή
Φυσικά, οι Ιταλοί προσπαθούν να απωθήσουν τους Τούρκους από το ευρωπαϊκό υπόβαθρο. Για να γίνει αυτό, η Ρώμη αποφάσισε τον Ιούλιο του 2023 να επαναλάβει τις απευθείας πτήσεις προς τη Λιβύη (παραβιάζοντας έτσι την απαγόρευση των πτήσεων προς τη Λιβύη από ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2014).
Ωστόσο, πρώτον, αυτή η εξέγερση της Ιταλίας κατά των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθεί να είναι τοπικής φύσης – γενικά, η ιταλική εξωτερική πολιτική προς την αφρικανική κατεύθυνση αναγκάζεται να ακολουθήσει τον αδέξιο πανευρωπαϊκό δρόμο.
Δεύτερον, η Τουρκία κερδίζει έδαφος όχι μόνο στη Λιβύη, αλλά σε ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας – Αιγύπτου ευνοεί την Άγκυρα
Ναι, οι εχθροί των Τούρκων στέκονται στο ανατολικό τμήμα της Λιβύης – τοπικές ελίτ, με επικεφαλής τον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, τους οποίους καθοδηγούσε η Αίγυπτος. Και η Αίγυπτος είναι εχθρική προς την Τουρκία από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Ωστόσο, η Άγκυρα και το Κάιρο μπόρεσαν πρόσφατα να βρουν μια κοινή γλώσσα και να ξεκινήσουν τον δρόμο της εξομάλυνσης των σχέσεων.
Ο λόγος για αυτό ήταν οι οικονομικές δυσκολίες στην Αίγυπτο, καθώς και η συνειδητοποίηση ότι η σύγκρουση μεταξύ ορισμένων από τους βασικούς παράγοντες στη Μέση Ανατολή θα ωφελήσει μόνο τους εχθρούς τους.
Και αν τώρα η Αίγυπτος και η Τουρκία συμφωνήσουν επιτέλους για τη Λιβύη, τότε αυτό θα λύσει περαιτέρω τα χέρια του Ερντογάν.
Ξεχάστηκαν τα παλιά;
Η εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Αιγύπτου συμβάδισε με την εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας-Εμιράτων. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία βρίσκονταν σε σύγκρουση.
Και οι δύο χώρες διεκδίκησαν την ηγεσία στη Μέση Ανατολή, και οι δύο υποστήριξαν διαφορετικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης.
Οι Τούρκοι είναι η Μουσουλμανική Αδελφότητα και οι Σαουδάραβες είναι όλοι εκτός από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι, με την αντίληψή τους για το δημοκρατικό Ισλάμ στο Ριάντ, δεν άντεξαν το πνεύμα.
Η αποθέωση της διμερούς σύγκρουσης ήταν η ιστορία του Τζαμάλ Κασόγκι, ενός Αμερικανού δημοσιογράφου Σαουδικής καταγωγής. Το 2018, παρασύρθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, όπου σκοτώθηκε και διαμελίστηκε λόγω της σύγκρουσής του με τον de facto Σαουδάραβα ηγέτη Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έλαβαν με κάποιο τρόπο τα πλάνα της σφαγής και διέρρευσαν τις πληροφορίες τόσο στον Τύπο όσο και στους δυτικούς ηγέτες. Ως αποτέλεσμα, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν κατέστη μη αποδεκτός για τη Δύση για αρκετά χρόνια.
Ωστόσο, και εδώ οι δύο πλευρές βρήκαν τελικά μια κοινή γλώσσα
Στα τέλη Ιουλίου 2023, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε περιοδεία στον Περσικό Κόλπο, από όπου επέστρεψε με μια σειρά εμπορικών και οικονομικών συμφωνιών. Μόνο ο όγκος των συναλλαγών με τα ΗΑΕ ανήλθε σε περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι συμφωνίες περιελάμβαναν επίσης συμβόλαια για την πώληση τουρκικών όπλων σε τοπικές μοναρχίες.
Ένας από τους λόγους ήταν ο πραγματισμός της περιφερειακής πολιτικής. Όπως σημειώνεται από ορισμένα μέσα ενημέρωσης, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες πλούσιες μοναρχίες του Περσικού Κόλπου είχαν πρόσφατα κάθε λόγο να αμφιβάλλουν για την αξιοπιστία των αμερικανικών εγγυήσεων. Και έτσι αναζητούν άλλους φίλους που μπορούν να παρέχουν στρατιωτική-τεχνική υποστήριξη.
Μεγάλη η πίτα, υπάρχει όμως και η …Ρωσία
Φαίνεται ότι σε αυτήν την κατάσταση, οι Ιταλοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι δεν έχουν τίποτα να πιάσουν – η Τουρκία αποκαθιστά την «οθωμανική» σφαίρα επιρροής της και επαναφέρει τη Βόρεια Αφρική και ένα σημαντικό μέρος της Μέσης Ανατολής υπό τον έλεγχό της. Ωστόσο, όλα δεν είναι τόσο απλά. Η περιοχή είναι πολύ μεγάλη.
«Ο Ερντογάν είναι ένας ισχυρός ηγέτης και μπορεί να υποτεθεί ότι μέρος των κατοίκων της Μέσης Ανατολής θα τον ακολουθήσει. Ωστόσο, οποιαδήποτε δραστηριότητα εξωτερικής πολιτικής απαιτεί χρήματα.
Και δεδομένου ότι η Τουρκία έχει χρέη, δύσκολα μπορεί κανείς να μιλήσει για επιτυχία», εξηγεί η Πολίνα Μπέκερ, τουρκολόγος και αρθρογράφος της πύλης ‘Stanradar’.
«Η Τουρκία κάνει πολλή διπλωματική δουλειά στις αραβικές χώρες και τη Βόρεια Αφρική, αλλά ας μην υπερβάλλουμε για την επιτυχία της.
Η Άγκυρα έχει στοιχειώδη έλλειψη κεφαλαίων για οποιαδήποτε εξωτερικά έργα. Ακόμη και το αγαπημένο έργο του Ερντογάν, ο Οργανισμός Τουρκικών Κρατών, χτυπά τα φτερά του περισσότερο παρά πετάει.
Ως εκ τούτου, η Άγκυρα έχει αξιώσεις για εξουσία στην ίδια Μέση Ανατολή, μόνο που υποστηρίζεται ελάχιστα, όπως το εθνικό της νόμισμα», διευκρινίζει και ο Νικήτα Μέντκοβιτς, επικεφαλής της Ευρασιατικής Αναλυτικής Λέσχης.
Η Τουρκία μπορεί να καταπιεί αυτό το κομμάτι μόνο αν το μοιραστεί με εκείνες τις χώρες που (σε αντίθεση με τους Ιταλούς ή τους Γάλλους) είναι έτοιμες να συνεργαστούν και να μην πάρουν το μερίδιό τους από τους Τούρκους.
Δηλαδή με τη Ρωσία, η οποία:
α) είναι πάντα έτοιμη για συνεργασία.
β) κρατά πάντα τον λόγο της σε σχέση με όσους συνεργάζονται μαζί της.
Γι’ αυτό, σε όλες τις τουρκοαιγυπτιακές συγκρούσεις στη Λιβύη, η Ρωσία ήταν αυτή που κατάφερε να βρει συμβιβασμό μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών και ταυτόχρονα να μην τσακωθεί με κανέναν.
Γκέβοργκ Μιρζαγιάν
The Hellenic Information Team