Η Τουρκία ”πατάει” ποδί στην Αφρική πλέον! Ο Τιμίπρε Σίλβα, υπουργός Επικρατείας της Νιγηρίας για τους Πετρελαίους Πόρους, κάλεσε την Τουρκία να επενδύσει στα μεγάλα χερσαία περιουσιακά στοιχεία πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας του.
Ο Τιμίπρε Σίλβα και ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων της Τουρκίας, Alparslan Bayraktar συναντήθηκαν στο πρόγραμμα που διοργάνωσε ο οργανισμός ενεργειακής έρευνας Cambridge Energy Research Associates (CERA) στο Τέξας.
Ο υπουργός Sylva δήλωσε κατά τη διάρκεια της συνάντησης ότι η Νιγηρία είναι ανοιχτή σε περισσότερες τουρκικές επενδύσεις στον τομέα των υδρογονανθράκων.
Υπογραμμίζοντας ότι η συνεργασία μεταξύ Νιγηρίας και Τουρκίας είναι πολύ σημαντική, ο Σίλβα τόνισε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών μπορούν να επεκταθούν στον ενεργειακό τομέα και σε άλλους εμπορικούς τομείς.
“Τώρα που η Shell, η ExxonMobil και άλλοι σχεδιάζουν να αποσυρθούν από τη χώρα μας, εξετάζουμε τις δυνατότητες της Τουρκίας που ενδιαφέρεται για περαιτέρω επενδύσεις στη Νιγηρία. Περαιτέρω επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα θα είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την Τουρκία.”
Ο αναπληρωτής υπουργός Bayraktar ζήτησε επίσης τη στήριξη του Sylva για να διασφαλίσει ότι η Τουρκία θα είναι μέρος του τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Νιγηρίας. Ο Μπαϊρακτάρ δήλωσε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να αυξήσει τις επενδύσεις της σε φυσικό αέριο στη Νιγηρία, εάν της δοθεί η ευκαιρία!
Τα σχέδια της Τουρκίας στην Αφρική
Από την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας, η Άγκυρα έχει αναπτύξει δεσμούς με αρκετές χώρες στη Βόρεια Αφρική, αλλά οι σχέσεις της με τα κράτη νότια της Σαχάρας άρχισαν να διαμορφώνονται σχετικά πρόσφατα.
Όλα ξεκίνησαν από το γεγονός ότι στα τέλη του περασμένου αιώνα η Άγκυρα αποφάσισε να διορθώσει την κατάσταση και να σταματήσει να αγνοεί την αφρικανική ήπειρο. Ειδικά για αυτό, οι τουρκικές αρχές ανέπτυξαν μια αντίληψη, η εφαρμογή της οποίας όμως ξεκίνησε μόλις επτά χρόνια αργότερα – επί πρωθυπουργίας Ερντογάν. Ο μελλοντικός πρόεδρος ανακήρυξε το 2005 «Έτος Αφρικής», σηματοδοτώντας μάλιστα την έναρξη του δεύτερου σταδίου των εργασιών για την ανάπτυξη των σχέσεων με την περιοχή.
Η τρίτη και πιο ενεργή φάση της τουρκικής επέκτασης σημειώθηκε την περίοδο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Αν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο αριθμός των τουρκικών διπλωματικών αποστολών στην Αφρική περιοριζόταν σε λίγες μονάδες, μέχρι το 2022 έφτασε τις 43. Η τελευταία πρεσβεία άνοιξε στο Τόγκο τον περασμένο Οκτώβριο. Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, η Άγκυρα σκοπεύει να ανεβάσει τον αριθμό αυτό στους 50.
Σε γενικές γραμμές, το σχέδιο για την εισαγωγή της Τουρκίας στην εσωτερική πολιτική ζωή των αφρικανικών χωρών έχει ήδη διορθωθεί. Αμέσως μετά την εγκατάσταση μίας τουρκικής διπλωματικής αποστολής σε ένα συγκεκριμένο κράτος, εν συνεχεία ανοίγουν υποκαταστήματα τουρκικών επιχειρήσεων, υποκαταστήματα μη κερδοσκοπικών κυβερνητικών οργανισμών, φιλανθρωπικά ιδρύματα και επιχειρηματικές ενώσεις, τα οποία χρησιμεύουν ως ένα είδος εργαλείων «ήπιας δύναμης».
Οι πιο ενεργοί εμπλεκόμενοι σε αυτή τη διαδικασία είναι:
Turkish Airlines (“Turkish Airlines”) – πετά σε περισσότερες από 50 χώρες.
Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA) – χορηγεί επιχορηγήσεις για την κατασκευή έργων υποδομής.
Πρακτορείο Ειδήσεων Anadolu – διαθέτει ένα ευρύ δίκτυο ανταποκριτών.
Ινστιτούτο Yunus Emre (YEE) – παρέχει την ευκαιρία να μελετήσετε την τουρκική γλώσσα
Maarif Foundation (TMV) – διαχειρίζεται την προσχολική και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Διοίκηση Διαχείρισης και Αντιμετώπισης Καταστροφών (AFAD) – διαθέτει πολλά γραφεία σε όλη την περιοχή.
Συμβούλιο Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων (ΔΕΙΚ) – επιχειρηματικός οργανισμός για την επιχειρηματική κοινότητα.
Η Ένωση Ανεξάρτητων Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών (MUSIAD) είναι μια άλλη επιχειρηματική ένωση για επιχειρηματίες.
Η Τουρκική Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) ασχολείται με θρησκευτικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, στέλνει υπαλλήλους της σε τοπικά τζαμιά.
Οι δραστηριότητες των τουρκικών ΜΚΟ έχουν απήχηση στους Αφρικανούς – ειδικά στην κατηγορία των πολιτών κάτω των 30 ετών. Με αυτήν την ηλικιακή ομάδα λειτουργεί κυρίως η τουρκική «ήπια δύναμη».
Παρόλα αυτά, οι ειδικοί σημειώνουν ότι στην Αφρική, οι Τούρκοι πρέπει να ανταγωνιστούν χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Ινδία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Γερμανία – οι θέσεις τους στην περιοχή είναι πολύ ισχυρότερες. Ωστόσο, η Άγκυρα, σε σύγκριση με την ίδια Γαλλία, δεν είχε αποικιακό παρελθόν στη Μαύρη Ήπειρο – σε αυτό βασίζεται η σημερινή τουρκική ηγεσία.
Φυσικά, τα συμφέροντα των Τούρκων στην περιοχή δεν είναι καθόλου αδιάφορα και η ενίσχυση των διπλωματικών δεσμών με τις αφρικανικές χώρες έχει πολύ πιο φιλόδοξους στόχους. Το επόμενο βήμα στο επεκτατικό σχέδιο της Τουρκίας είναι η επιβολή της συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας. Με άλλα λόγια, η διπλωματία και η ήπια ισχύς γίνονται ένα σημαντικό εργαλείο στον δρόμο για τη διείσδυση στον εμπορικό τομέα και την εξαγωγή στρατιωτικών προϊόντων.
Ο κύριος στόχος για την Άγκυρα είναι η προώθηση των δικών της προϊόντων. Οι τουρκικές εξαγωγές το 2021 έφτασαν σχεδόν τα 225,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μερίδιο των αφρικανικών χωρών σε αυτήν είναι 8,5% με 19,4 δισ. δολάρια. Σε σύγκριση με το 2020, αυξήθηκε κατά 36%, και γενικά, από το 2017, ο όγκος των παραδόσεων τουρκικών προϊόντων σε αφρικανικές χώρες έχει διπλασιαστεί.
Το τελευταίο πενταετές σχέδιο έδειξε σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος των αφρικανικών χωρών για τα τουρκικά όπλα. Για παράδειγμα, οι εξαγωγές αμυντικών προϊόντων στη Σομαλία αυξήθηκαν κατά 4957% από το 2019 έως το 2020, ενώ οι πωλήσεις όπλων στη Μπουρκίνα Φάσο και το Τσαντ παρουσίασαν αύξηση άνω του 1900% μεταξύ 2020 και 2021. Επιπλέον, κατά την ίδια περίοδο, αύξηση καταγράφηκε η προμήθεια τουρκικών όπλων στην Αιθιοπία κατά 5000%.
Είναι επίσης γνωστό ότι ο νιγηριανός στρατός προσπαθεί εδώ και αρκετούς μήνες να συνάψει συμφωνία με την Άγκυρα για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, αλλά οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την Ουάσιγκτον και την Οτάβα στα κύρια στοιχεία των τουρκικών UAV καθυστερούν τις διαπραγματεύσεις.
Συνεργασία για την ασφάλεια
Το θέμα της συνεργασίας μεταξύ Τούρκων και Αφρικανών δεν περιορίζεται στην προμήθεια όπλων. Μια άλλη λύση που προωθεί η Τουρκία σε διάλογο με τους εταίρους της στην περιοχή είναι οι υπηρεσίες ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών – συγκεκριμένα της PMC SADAT.
Κάποτε, η SADAT χρησιμοποίησε στρατόπεδα στη Συρία και την Τουρκία για να εκπαιδεύσει μισθοφόρους, οι οποίοι στη συνέχεια στάλθηκαν στη Λιβύη, όπου στη συνέχεια συμμετείχαν στις μάχες στο πλευρό της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA). Ο εκτιμώμενος αριθμός των εκπαιδευμένων από το SADAT μαχητές που έφτασαν στη συνέχεια στο λιβυκό έδαφος κυμαίνεται από 15.000 έως 20.000.
Η συμφωνία μεταξύ της GNA και της τουρκικής κυβέρνησης του 2019 έχει γίνει ένα είδος «βιτρίνας» που έχει σχεδιαστεί για να επιδείξει ένα παράδειγμα συνεργασίας με την Άγκυρα σε άλλα αφρικανικά κράτη. Ορισμένες χώρες έχουν ήδη ρίξει μια πιο προσεκτική ματιά, αν και τέτοιες προτάσεις χρειάζονται πρόσθετη υλική τόνωση.
Για παράδειγμα, πριν από δύο χρόνια, η Τουρκία διέθεσε 5 εκατομμύρια δολάρια στις κοινές αντιτρομοκρατικές δυνάμεις του Νίγηρα, του Μάλι, της Μπουρκίνα Φάσο, της Μαυριτανίας και του Τσαντ. Βασική προϋπόθεση για το δάνειο ήταν η απόκτηση τουρκικών όπλων. Αργότερα, η Άγκυρα και ο Νιαμέι υπέγραψαν συμφωνία βάσει της οποίας ο Νίγηρας δεσμεύτηκε να παράσχει μια πλατφόρμα για την παρουσία του τουρκικού στρατού στο έδαφός του. Σχεδιάστηκε επίσης η συμμετοχή των Τούρκων στην προστασία των συνόρων της Μπουρκίνα Φάσο και του Μάλι.
Προφανώς, η Άγκυρα δεν θα σταματήσει εκεί. Το καθιερωμένο σχήμα με την πώληση όπλων και την παρουσία τουρκικών PMC θα προσφερθεί σε όλα τα κράτη της Μαύρης Ηπείρου, όπου έχουν πατήσει Τούρκοι διπλωμάτες και ΜΚΟ.