Δραματική «αναβάθμιση» του πολέμου στην Ουκρανία προκύπτει από τις τελευταίες εξελίξεις, με τις απειλές της Ρωσίας ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, σε απάντηση της απόφαση της Δύσης να στείλει βαρέα όπλα στο Κίεβο και ενώ ενισχύονται οι εκτιμήσεις για ρωσικές στρατιωτικές βλέψεις και στην Μολδαβία, μετά τις εκρήξεις στην Υπερδνειστερία.
Αν και η ρητορική περί τρίτου παγκόσμιου πολέμου προκαλεί ανατριχίλα και οι σχετικές δηλώσεις του Σεργκέι Λαβρόφ αποδοκιμάστηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ουσιαστικά οι στρατιωτικές επιχειρήσεις γενικεύονται και κλιμακώνονται, με τη Μόσχα όχι μόνο να συνεχίζει τις επιθέσεις στην ανατολική και νότια Ουκρανία, αλλά και να ανακοινώνει ότι θα κόψει το φυσικό αέριο σε Πολωνία και Βουλγαρία.
Οι ΗΠΑ σε συνεργασία με δεκάδες άλλες χώρες μεταξύ αυτών και οι μεγαλύτερες της Ευρώπης, συγκροτούν «στρατηγείο» για να στηρίξουν την ουκρανική αντίσταση και να αντιμετωπίσουν τη ρωσική απειλή, με τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Λόιντ Όστιν να διαμηνύει ότι η Δύση «Θα κινήσει γη και ουρανό» για να κερδίσει τον πόλεμο η Ουκρανία.
Η Γερμανία αποφάσισε να στείλει βαρέα όπλα στο Κίεβο, το ίδιο ανακοίνωσε και η Ολλανδία τη νύχτα, ενώ Γαλλία και Βρετανία ενισχύουν επίσης τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι κατήγγειλε σε νυχτερινό του διάγγελμα ότι η Μόσχα επιδιώκει το διαμελισμό της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η διαμεσολαβητική προσπάθεια που επιχειρεί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, έχει περιορισμένες ελπίδες, αν και μετά τη χθεσινή συνάντηση που είχε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι συμφωνεί να ξεκινήσει η απομάκρυνση των αμάχων από το Azovstal, με τη συνδρομή διεθνών οργανισμών.
Συνασπισμός 40 χωρών στο πλευρό της Ουκρανίας
Η Ουκρανία αποκτά μόνιμη και ισχυρή στήριξη από τη Δύση, μετά και τις αποφάσεις που έλαβαν, όπως φάνηκε, οι υπουργοί Άμυνας 40 χωρών σε συνάντηση που έγινε με πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον στην αεροπορική βάση Ραμστάιν στη Γερμανία – συμμετείχαν από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος. Ανάμεσα στις 40 χώρες, πέραν των ΗΠΑ και πολλών ευρωπαϊκών κρατών, συμμετείχαν επίσης η Αυστραλία, αλλά και η Ιαπωνία.
«Η Δύση είναι πιο αποφασισμένη και ενωμένη από ποτέ στο παρελθόν» δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν, ο οποίος ανακοίνωσε ότι αυτή η συνάντηση θα πραγματοποιείται πλέον κάθε μήνα για να εξετάζει τις αμυντικές ανάγκες της Ουκρανίας και μάλιστα όχι μόνο όταν τελειώσει ο πόλεμος, αλλά και στη συνέχεια με σκοπό τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να κινήσουν γη και ουρανό προκειμένου η Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο απέναντι στη Ρωσία» ήταν η χαρακτηριστική φράση που χρησιμοποίησε ο Όστιν.
Λίγο αργότερα έγινε γνωστή η απόφαση του Βερολίνου να συναινέσει στην αποστολή βαρέων όπλων στην Ουκρανία, όπως αντιαεροπορικών αρμάτων μάχης Gepard. Επίσης η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς θα προμηθεύσει το Κίεβο με τεθωρακισμένα αντιαεροπορικά πυροβόλα Flakpanzer Gepard, όπως ανακοίνωσε η υπουργός Άμυνας Κριστίνε Λάμπρεχτ. Σημειωτέον ότι ήδη η Γαλλία στέλνει πυροβόλα Caesar, με βεληνεκές 40 χιλιομέτρων, ενώ και η Βρετανία θα προμηθεύσει την Ουκρανία με αντιαεροπορικούς πυραύλους Starstreak και τεθωρακισμένα.
Τη νύχτα η Ολλανδία ανακοίνωσε επίσης ότι στέλνει στο Κίεβο τεθωρακισμένα αυτοκινούμενα πυροβόλα, ικανά να πλήξουν στόχους σε απόσταση μέχρι και 50 χιλιομέτρων.
Οι απειλές του Λαβρόφ για πυρηνικά όπλα
Την ώρα περίπου που προετοιμάζονταν η συνάντηση των «40» ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ εκτιμούσε ότι «ο κίνδυνος ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου» και απειλούσε με σκληρή απάντηση, ακόμα και με χρήση πυρηνικών όπλων, τη Δύση. «Το ΝΑΤΟ, στην ουσία, εμπλέκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία δια αντιπροσώπου και εξοπλίζει αυτόν τον αντιπρόσωπο. Πόλεμος σημαίνει πόλεμος» είπε χαρακτηριστικά ο Λαβρόφ και συνέκρινε τη σημερινή κατάσταση με την κρίση των πυραύλων στην Κούβα το 1962!
Απαντώντας στις δηλώσεις αυτές ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν είπε ότι «αυτό το είδος ρητορικής είναι πολύ επικίνδυνο και ανώφελο, κανένας δεν θέλει να δει να ξεσπά πυρηνικός πόλεμος». Αλλά και η Κίνα, η κυβέρνηση της οποίας κλήθηκε να σχολιάσει τις δηλώσεις Λαβρόφ, διαμήνυσε ότι «κανείς δεν θέλει να δει Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί η διαδικασία προώθησης των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας».
Σημειωτέον ότι νωρίτερα το Κρεμλίνο είχε προειδοποιήσει τη Βρετανική κυβέρνηση ότι αν συνεχίσει να ενθαρρύνει την Ουκρανία να επιτεθεί σε ρωσικό έδαφος, τότε θα υπάρξει μια άμεση «ανάλογη απάντηση». Ο Βρετανός υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων Τζέιμς Χίπι σχολίασε τις ρωσικές απειλές, λέγοντας ότι είναι απολύτως νόμιμο η Ουκρανία να πλήττει τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού και τις προμήθειες καυσίμων και τόνισε ότι τα όπλα που η διεθνής κοινότητα παρέχει πλέον στο Κίεβο έχουν βεληνεκές που μπορούν να πλήξουν στόχους στη Ρωσία.
Πέρα από τις «πολεμικές» δηλώσεις πάντως, οι ρωσικές επιθέσεις στο έδαφος της Ουκρανίας συνεχίστηκαν. Η Μόσχα ανακοίνωσε ότι έπληξε 65 στρατιωτικούς στόχους, κυρίως στην περιοχή του Ντονμπάς.
Θολή εικόνα για την Υπερδνειστερία – προειδοποιήσεις από Ζελένσκι
Το φόβο μίας γενικότερης ανάφλεξης ακόμα και ρωσικής εισβολής στη Μολδαβία τροφοδότησαν στο μεταξύ οι εκρήξεις που σημειώθηκαν κοντά στα σύνορα της Υπερδεινστερίας, μίας περιοχής της χώρας αυτής με ιδιαίτερο καθεστώς «ημιαπόσχισης», με την Ουκρανία.
Παίρνοντας αφορμή κυρίως από το ενδεχόμενο να ξεσπάσει νέο μέτωπο με ρωσική εισβολή στη Μολδαβία, ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι τόνισε σε νυχτερινό διάγγελμά του ότι «σε τελευταία ανάλυση στόχος της ηγεσίας της Ρωσίας δεν είναι απλώς να καταλάβει την επικράτεια της Ουκρανίας, αλλά να διαμελίσει ολόκληρη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη και να καταφέρει πλήγμα στη δημοκρατία σε όλο τον κόσμο». Σημείωσε με έμφαση ότι «οι στόχοι της Ρωσίας πάνε πολύ παραπέρα από τον πόλεμο που εξαπέλυσε εναντίον της Ουκρανίας την 24η Φεβρουαρίου, η εισβολή αυτή δεν είναι παρά η αρχή».
Εκτίμησε πάντως ότι οι συνεχιζόμενες ρωσικές επιθέσεις, στην Οδησσό και στο Ντονμπάς θα φέρουν στη Ρωσία είναι κι άλλες απώλειες.
Το απόγευμα της Τρίτης, οι αρχές της Υπερδνειστερίας ανακοίνωσαν ότι σημειώθηκαν εκρήξεις στο αρχηγείο της κρατικής ασφάλειας της περιοχής, αλλά και σε ραδιοφωνικό πύργο, προκαλώντας ζημιές σε δύο παλιές ραδιοφωνικές κεραίες σοβιετικής εποχής, μέσω των οποίων εκπέμπει ρωσικός σταθμός. Επίθεση αναφέρθηκε και εναντίον μίας στρατιωτικής εγκατάστασης στο Τιρασπόλ, γεγονότα που οδήγησαν την πρόεδρο της Μολδαβίας Μάια Σαντού να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας.
Το Κρεμλίνο, εξέφρασε δια του εκπροσώπου του Ντμίτρι Πεσκόφ, την ανησυχία του για τα όσα συμβαίνουν στην Υπερδνειστερία, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι είναι απευκταίο το σενάριο περί ρωσικής επέμβασης σε αυτή την περιοχή με ισχυρό φιλορωσικό πληθυσμιακό στοιχείο. Το Κρεμλίνο επιμένει να ισχυρίζεται τώρα ότι κάποιοι θέλουν να κάνουν προβοκάτσια και να χρεώσουν την ένταση στη Ρωσία.
Κι αυτό με αφορμή το γεγονός ότι προ ημερών ο ρώσος στρατηγός Ρουστάμ Μινεκάιεφ, που θεωρείται εκ των έμπιστων συνεργατών του Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε για καταπίεση του ρωσόφωνου πληθυσμού της Μολδαβίας και δήλωσε ότι η Μόσχα επιδιώκει να καταλάβει τη νότια Ουκρανία για να αποκτήσει απευθείας πρόσβαση με την Υπερδνειστερία, έχει ενεργοποιήσει τη σεναριολογία περί βλέψεων του Κρεμλίνου και πέραν την Ουκρανίας.
Πάντως από την πλευρά της η Ουάσιγκτον δεν πήρε ακόμα ξεκάθαρη θέση για το θέμα. Ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν παραδέχθηκε ότι δεν υπαάρχει ακόμα γνώση για τα γεγονότα, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν είμαστε βέβαιοι τι σημαίνουν όλα αυτά, αλλά είναι κάτι το οποίο στο οποίο θα εστιάσουμε».
Το Κίεβο ωστόσο επιμένει να προειδοποιεί ότι η Μολδαβία θα είναι ο επόμενος στόχος της Μόσχας, εάν οι Ρώσοι νικήσουν στην Ουκρανία. Ο στενός συνεργάτης του προέδρου Ζελένσκι και μέλος της ομάδας που διαπραγματεύεται με τους Ρώσους, Μιχαΐλο Ποντολιάκ δήλωσε ότι εάν «πέσει» η Ουκρανία, η Ρωσία θα φτάσει στις πύλες του Κισινάου, της πρωτεύουσας της Μολδαβίας.
Η Μόσχα κόβει το αέριο σε Πολωνία και Βουλγαρία
Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η διεθνής κοινότητας και κυρίως οι ευρωπαϊκές χώρες που εξαρτώνται ακόμα σε σημαντικό βαθμό από τα ρωσικά καύσιμα την προειδοποίηση που απηύθυνε η Μόσχα στην Πολωνία το βράδυ της Τρίτης και στη Βουλγαρία αργότερα τη νύχτα, για διακοπή στην παροχή του φυσικού αερίου.
Η άρνηση της Βαρσοβίας, όπως και της Σόφιας να πληρώνουν σε ρούβλια για το φυσικό αέριο, όπως έχει ζητήσει εδώ και εβδομάδες η Μόσχα από τις ευρωπαϊκές χώρες, έκανε τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom να ανακοινώσει στην πολωνική πλευρά (και στη Βουλγαρική) ότι διακόπτει την ροή (μέσω του αγωγού Yamal) από τις σήμερα 9 το πρωί – ώρα Ελλάδος.
Ακολούθησε ένα πανδαιμόνιο στις αγορές φυσικού αερίου με εκτίναξη των τιμών, καθώς ενέσκηψε ο κίνδυνος να πραγματοποιήσει αυτή την απειλή η Μόσχα στη συνέχεια και για άλλες χώρες της Ευρώπης, που απέρριψαν στο μεταξύ τη ρωσική απαίτηση για πληρωμές σε ρούβλια. Η Πολωνική κυβέρνηση πάντως εμφανίστηκε καθησυχαστική, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα έχει πρόβλημα από αυτή την κίνηση της Μόσχας.
Πάντως στα χρηματιστήρια σήμανε συναγερμός, καθώς η κίνηση αυτή της Ρωσίας μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και άγνωστες συνέπειες, έστω κι αν κράτη όπως η Γερμανία δηλώνει ότι θα απεξαρτηθεί πολύ σύντομα από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Συμφωνία για απομάκρυνση των αμάχων από το Azovstal
Γκουτέρες και Πούτιν συμφώνησαν το βράδυ της Δευτέρας να ανοίξει ανθρωπιστικός διάδρομος για να απομακρυνθούν οι άμαχοι από τη χαλυβουργία Azovstal στη Μαριούπολη, οι εγκαταστάσεις της οποίας έχουν αποκλειστεί και βομβαρδίζονται από τα ρωσικά στρατεύματα, με στόχο να παραδοθούν οι ουκρανοί στρατιώτες που παραμένουν εκεί.
Η απομάκρυνση θα γίνει με τη συνδρομή του ΟΗΕ και της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, όπως γνωστοποίησε ο ίδιος ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Κατά τη συζήτηση του γγ του ΟΗΕ και του Ρώσου προέδρου, ο τελευταίος φέρεται να εξέφρασε την ελπίδα ότι οι διαπραγματεύσεις με την ουκρανική πλευρά θα έχουν «θετικό αποτέλεσμα». Ο Γκουτέρες, ο οποίος μεταβαίνει την Πέμπτη στο Κίεβο για συνάντηση με τον Ζελένσκι, είχε καλέσει Ρωσία και Ουκρανία να εργαστούν σε συντονισμό με τον ΟΗΕ για το άνοιγμα «ανθρωπιστικών διαδρόμων» στην Ουκρανία, με σκοπό την απομάκρυνση του άμαχου πληθυσμού από περιοχές όπου μαίνονται οι εχθροπραξίες.