Σε εφιάλτη μετατρέπονται οι καλοκαιρινές διακοπές των αδειούχων, καθώς για ακόμα μία φορά η τιμή της βενζίνης έχει ξεπεράσει σε πολλές περιοχές της χώρας ακόμα και τα 2 ευρώ το λίτρο, ενώ στα νησιά έχει εκτοξευθεί πάνω απ’ αυτό το «ψυχολογικό» αυτό όριο. Αξίζει να σημειωθεί πως η τιμή της απλής αμόλυβδης είχε μειωθεί κοντά στα 1,80 ευρώ το λίτρο τους τελευταίους μήνες, μια τιμή όμως που παραμένει σε εξωπραγματικά επίπεδα για το ελληνικό κόστος διαβίωσης και τους μισθούς των εργαζομένων.
Σήμερα η μέση πανελλαδική τιμή της αμόλυβδης κινείται στα 1,959 ευρώ το λίτρο και στα 1,678 ευρώ για το πετρέλαιο κίνησης, βγάζοντας εκτός προϋπολογισμού τις διακοπές χιλιάδων οικογενειών που περίμεναν με αγωνία ολόκληρο τον χρόνο για λίγες ημέρες χαλάρωσης. Οι περισσότεροι δε είχαν υπολογίσει τις διακοπές τους με βάση τις τιμές των προηγούμενων εβδομάδων, όταν η τιμή της αμόλυβδης κινούνταν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.
Πέραν από εκείνους που θα μεταβούν σε νησιωτικούς προορισμούς, καταβάλλοντας τεράστια ποσά σε ακτοπλοϊκά εισιτήρια, υπάρχουν και οι αδειούχοι που ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο προτίμησαν φέτος παραθαλάσσιους προορισμούς στην ενδοχώρα. Δεν υπολόγισαν όμως το γεγονός ότι πριν από κάθε μεγάλη έξοδο οι τιμές της βενζίνης με έναν… μαγικό τρόπο εκτοξεύονται.
Ο ρόλος του πετρελαίου
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η διεθνής τιμή του πετρελαίου τους τελευταίους μήνες δεν παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις και κινείται στην περιοχή των 80-85 δολαρίων ανά βαρέλι. Ωστόσο, μέσα στον Ιούλιο η τιμή του είχε υποχωρήσει κοντά στα 75 δολάρια, για να καταγράψει ανοδική πορεία και πάλι προς τα 80-85 δολάρια τις τελευταίες ημέρες. Αυτός φαίνεται να είναι (επισήμως) και ο βασικός λόγος που η τιμή της βενζίνης τραβά ξανά την… ανηφόρα.
Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί μία άλλη παράμετρος που έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα για την τιμή των καυσίμων. Ακόμα και την περίοδο κατά την οποία η διεθνής τιμή του brent κινούνταν στα 75 δολάρια το βαρέλι, η μέση πανελλαδική τιμή της βενζίνης στη χώρα μας διαμορφωνόταν στα 1,86 ευρώ το λίτρο, δηλαδή παρέμενε σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Σήμερα με την τιμή του πετρελαίου στα 85 δολάρια το βαρέλι, η μέση τιμή της αμόλυβδης κινείται στα 1,959 ευρώ το λίτρο.
Η βενζίνη και οι μεγάλες έξοδοι των εκδρομέων
Επισήμως, οι ανατιμήσεις στα καύσιμα αποδίδονται στην άνοδο των διεθνών τιμών του πετρελαίου, που μέσα σε λίγες εβδομάδες ανατιμήθηκε κατά σχεδόν 10-12 δολάρια το βαρέλι. Ωστόσο, οι αυξήσεις προκαλούνται από την ανοδική ζήτηση σε καύσιμα κατά τη θερινή περίοδο, λόγω των πολλών οδικών μετακινήσεων κάθε χρόνο τέτοια εποχή.
Αν κάποιος κοιτάξει τις τιμές των καυσίμων όχι πολύ μακριά, αλλά τον περασμένο Ιούνιο, θα διαπιστώσει ότι η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης ήταν σχεδόν αμετάβλητη. Την 1η Ιουνίου ήταν στα 1,867 ευρώ ανά λίτρο, στις 15 Ιουνίου στα 1,877 ευρώ ανά λίτρο και στις 30 Ιουνίου στα 1,864 ευρώ ανά λίτρο.
Ενδιαφέρον έχει ακόμα ένα στοιχείο: σε κάθε μεγάλη έξοδο των εκδρομέων στη χώρα μας η τιμή της βενζίνης είθισται να… ίπταται! Για παράδειγμα, τη Μεγάλη Εβδομάδα η τιμή της αμόλυβδης πωλούνταν (μέση πανελλαδική τιμή) προς 1,94 ευρώ το λίτρο και του diesel προς 1,65 ευρώ. Σχεδόν 10 ημέρες μετά την επιστροφή των εκδρομέων, δηλαδή στο τέλος Απριλίου, η τιμή της βενζίνης έπεσε στα 1,88 ευρώ το λίτρο και του diesel στα 1,597 ευρώ!
Φαίνεται, λοιπόν, πως κατά τις περιόδους των μεγάλων εξόδων των εκδρομέων η αμόλυβδη τραβά… την ανηφόρα, αυξάνοντας το κόστος μεταφοράς των πολιτών και κατ’ επέκταση το κόστος των διακοπών τους.
Για να γίνει πιο κατανοητή αυτή η διαφορά, για μια διαδρομή από την Αθήνα προς την Καλαμάτα (απόσταση 237 χιλιομέτρων) με τη βενζίνη στα 1,94 ευρώ το λίτρο το κόστος ανέρχεται στα 34,53 ευρώ ή στα 69,06 ευρώ με επιστροφή και χωρίς τα διόδια. Με τη βενζίνη στα 1,88 ευρώ για την ίδια ακριβώς διαδρομή το κόστος ανέρχεται στα 33,46 ευρώ ή στα 66,92 ευρώ με επιστροφή, μια διαφορά που αγγίζει τα 3 ευρώ. Σήμερα το κόστος για έναν οδηγό φτάνει στα 35 ευρώ ή τα 70 ευρώ με επιστροφή.
Ωστόσο, αν συγκρίνει κανείς τις τιμές με την περίοδο προ της ενεργειακής και της υγειονομικής κρίσης, θα ανακαλύψει κάτι που αν μη τι άλλο θα πρέπει να προβληματίσει: τον Απρίλιο του 2019 η τιμή του πετρελαίου brent κινούνταν στα 65-68 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή σχεδόν 20 δολάρια φθηνότερα. Η τιμή της βενζίνης στη χώρα μας, όμως, άγγιζε τα 1,62-1,63 ευρώ το λίτρο, δηλαδή 30 λεπτά φθηνότερα!
Αν πάρουμε ως παράδειγμα και πάλι τη διαδρομή Αθήνα – Καλαμάτα το κόστος (με την τιμή της βενζίνης του 2019) θα ήταν 29,01 ευρώ ή 58,02 ευρώ με επιστροφή, σχεδόν 11 ευρώ φθηνότερα σε σχέση με σήμερα.
Πόσο κοστίζει το ταξίδι με το αυτοκίνητο
Μία οικογένεια για να πάει από την Αθήνα στα Σύβοτα θα πληρώσει 92 ευρώ για καύσιμα και 35 ευρώ για διόδια, σύνολο 127 ευρώ μόνο για να πάει, με το ποσό να διπλασιάζεται και να ανεβαίνει στα 254 ευρώ, αν υπολογίσουμε και την επιστροφή στη βάση.
Για να ξεκινήσει μία οικογένεια από την Αθήνα και να φτάσει στην Πύλο της Μεσσηνίας θα πρέπει να πληρώσει 70 ευρώ μόνο για καύσιμα και διόδια, ενώ, εάν σε αυτό το ταξίδι προσθέσουν και την επιστροφή, τότε το κόστος ανεβαίνει στα 140 ευρώ.
Για τις διακοπές σε κάποιο νησί, όπως η Λευκάδα, το κόστος των καυσίμων μαζί με τα διόδια είναι 100 ευρώ για απλή μετάβαση, ενώ με την επιστροφή ανέρχεται στα 200 ευρώ. Αν κάποια οικογένεια επιλέξει κάποιον ορεινό προορισμό, όπως το Καρπενήσι, που είναι 3,5 ώρες από την Αθήνα, τότε θα πληρώσει συνολικά 140 ευρώ.
«Φαρμάκι» η βενζίνη στα νησιά
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Τιμών Καυσίμων του υπουργείου Ανάπτυξης, η μέση τιμή της αμόλυβδης βρίσκεται πάνω από τα 2 ευρώ το λίτρο σε 12 νόμους της χώρας, οι περισσότεροι εξ αυτών στη νησιωτική Ελλάδα. Μάλιστα στην περιοχή των Κυκλάδων η φθηνότερη τιμή ξεκινά από τα 2,039 ευρώ και η ακριβότερη αγγίζει τα 2,45 ευρώ στη Μήλο, θυμίζοντας τις εποχές που βρισκόμασταν στην καρδιά της ενεργειακής κρίσης, η οποία όμως έχει εξασθενήσει εδώ και πολλούς μήνες. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτήν την τιμή με τη μέση πανελλαδική των 1,948 ευρώ ανά λίτρο φτάνει έως και τα 0,418 ευρώ ανά λίτρο.
Πάνω από τα 2,30 ευρώ το λίτρο θα βρουν οι ταξιδιώτες την αμόλυβδη σε δεκάδες νησιά της χώρας μας, όπως στην Πάτμο (2,369 ευρώ), στη Νίσυρο (2,36 ευρώ), στη Ρόδο (2,335 ευρώ), στη Λέρο και τη Σχοινούσα (2,35 ευρώ), τη Σαντορίνη (2,33 ευρώ), ενώ υπάρχουν πρατήρια σε Φολέγανδρο, Αλόννησο, Σίφνο και Κύθνο, που πωλούν τη βενζίνη πάνω από τα 2,30 ευρώ το λίτρο. Σημειώνεται πως μια ανάσα και απ’ αυτό το «ψυχολογικό» όριο βρίσκονται πρατήρια σε Μύκονο, Αμοργό και Κάσο.
Το… πάρτι των τιμών όμως δεν αφορά μόνο τις νησιωτικές περιοχές, αλλά εκείνες στην ενδοχώρα. Χαρακτηριστικά στον νομό Ευρυτανίας η τιμή της βενζίνης ξεπερνά τα 2 ευρώ το λίτρο, όπως συμβαίνει και στη Φωκίδα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί ακόμα νομοί που η μέση τιμή είναι μερικά λεπτά του ευρώ κάτω από το ψυχολογικό όριο των 2 ευρώ το λίτρο, όπως η Αιτωλοακαρνανία και η Μαγνησία.
Φόροι πάνω από 1 ευρώ το λίτρο
Βασική αιτία της πανάκριβης βενζίνης στη χώρα μας αποτελούν οι υψηλοί φόροι που επιβάλλει το ελληνικό κράτος μέσω του ΦΠΑ και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα. Είναι χαρακτηριστικό πως για μια τιμή της τάξεως των 1,9350 ευρώ το λίτρο στην αντλία των πρατηρίων, τα 1,09 ευρώ είναι οι φόροι.
Συγκεκριμένα, η τιμή του διυλιστηρίου, δηλαδή η αξία της βενζίνης που πωλούν τα διυλιστήρια, διαμορφώνεται στα 0,7387 ευρώ το λίτρο ή το 38,18% της τελικής τιμής. Από εκεί και πέρα ξεκινούν οι άμεσοι ή έμμεσοι φόροι, που εκτοξεύουν περαιτέρω τις τιμές των καυσίμων. Φόροι, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις (αποτελούν το 56,37% της τελικής τιμής) ανέρχονται στα 1,0908 ευρώ! Επίσης, στην τελική τιμή προστίθεται και το περιθώριο των εταιριών εμπορίας και πρατηριούχων που αγγίζει τα 0,1055 ευρώ (5,45% της τελικής τιμής).
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Ενωση απαιτεί από τα κράτη-μέλη να επιβάλλουν ελάχιστο ειδικό φόρο κατανάλωσης 0,36 ευρώ ανά λίτρο στη βενζίνη. Μόνο η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Μάλτα και η Πολωνία τηρούν τον ελάχιστο συντελεστή, ενώ όλες οι άλλες χώρες της Ε.Ε. επιβάλλουν υψηλότερους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στη βενζίνη. Ο χαμηλότερος φόρος στη βενζίνη είναι στην Ουγγαρία, με 0,29 ευρώ ανά λίτρο, καθώς η ουγγρική ισοτιμία καθορίζεται στο εγχώριο νόμισμα, το φιορίνι, με αποτέλεσμα μια μέση τιμή ελαφρώς χαμηλότερη από το ελάχιστο της Ε.Ε. μετά τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Οι επόμενες χαμηλότερες ισοτιμίες μετά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι η Βουλγαρία, η Μάλτα και η Ρουμανία, καθεμία με 0,36 ευρώ ανά λίτρο.
Η Ολλανδία έχει τον υψηλότερο φόρο βενζίνης στην Ε.Ε., με 0,79 ευρώ ανά λίτρο. Η Ιταλία εφαρμόζει τη δεύτερη υψηλότερη τιμή με 0,73 ευρώ ανά λίτρο, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία με 0,72 ευρώ ανά λίτρο.
Η 3η ακριβότερη τιμή στην Ε.Ε. πίσω από Ολλανδία και Δανία!
Η Ελλάδα διαθέτει την 3η ακριβότερη βενζίνη ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε., πίσω από την Ολλανδία και τη Δανία, χώρες με πολύ υψηλότερους μισθούς από τη χώρα μας, ενώ η χώρα μας διαθέτει υψηλότερες τιμές ακόμα και από χώρες που βρίσκονται κοντά στην ελληνική οικονομία και είχαν περάσει και εκείνες από την περιπέτεια των μνημονίων.
Πίσω από την Ελλάδα βρίσκεται ακόμα και η Ιταλία, μια χώρα που υπολογίζει τις τιμές της βενζίνης ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με το πετρέλαιο PLATTS, το οποίο ουδείς είναι σε θέση να εξηγήσει πώς υπολογίζει τις τιμές του πετρελαίου και κατ’ επέκταση τη βενζίνη που αγοράζουν οι καταναλωτές, κάτι το οποίο παραδέχονται ανοιχτά και οι ίδιοι οι βενζινοπώλες.
Ωστόσο, σχεδόν 45 λεπτά του ευρώ χαμηλότερη είναι και η αμόλυβδη που πωλείται στην Κύπρο, η οποία αγοράζει τη βενζίνη από τα ίδια διυλιστήρια με την Ελλάδα. Επισήμως, η εξήγηση είναι ότι η Λευκωσία επιβάλλει χαμηλότερους φόρους στα καύσιμα απ’ ό,τι η χώρα μας, με αποτέλεσμα η τιμή τους να είναι στα επίπεδα του 1,50 ευρώ το λίτρο.
Φυσικά, χαοτικές είναι οι διαφορές με χώρες που συνορεύουν με την Ελλάδα, όπως η Βουλγαρία, η οποία διαθέτει τη βενζίνη προς 1,34 ευρώ το λίτρο. Ακόμα και να υπάρξει η παραδοχή ότι η Βουλγαρία ανήκει στην Ε.Ε. αλλά όχι στην ευρωζώνη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχει αρχίσει ήδη μια τεράστια «προσαρμογή» της χώρας για την ένταξή της και στο ευρώ.
