Προκειμένου να αποτρέψει την οικονομική ζημία που προκαλούν οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, η ΕΕ προωθεί το σχέδιό της για μια ναυτική αποστολή.
Αυτό προβλέπει την αποστολή πολεμικών πλοίων στην περιοχή έως τα τέλη Φεβρουαρίου. Με τον τρόπο αυτό, η ΕΕ θέλει να στηρίξει τους Αμερικανούς, τους Βρετανούς και άλλα κράτη που περιπολούν τα ύδατα εδώ και εβδομάδες και έχουν αποκρούσει επανειλημμένα τις επιθέσεις των ισλαμιστών ανταρτών Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα, σημειώνει η Handelsblatt.
Προχθές (16.01.24), οι 27 πρεσβευτές της ΕΕ συζήτησαν μια πρόταση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ).
Σύμφωνα με την πρόταση, τουλάχιστον τρία αντιτορπιλικά ή φρεγάτες πρέπει να αναπτυχθούν στην Ερυθρά Θάλασσα για τουλάχιστον ένα έτος. Το έγγραφο σχεδιασμού, το οποίο αποτελεί τη βάση των συνομιλιών, τέθηκε στη διάθεση της Handelsblatt.
Χωρίς παρέμβαση, η ΕΕ βλέπει τον κίνδυνο “αρνητικών επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των αυξήσεων των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων, των φυσικών πόρων και των αγαθών που συνήθως μεταφέρονται μέσω της Ερυθράς Θάλασσας”, σύμφωνα με το έγγραφο.
Ο κίνδυνος αυτός τονίζεται επίσης από τους κεντρικούς τραπεζίτες και τους οικονομολόγους. Ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας, Ρόμπερτ Χόλτσμαν (Robert Holzmann) δήλωσε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός: “Η γεωπολιτική απειλή έχει αυξηθεί”. Οι επιθέσεις θα μπορούσαν να είναι “η εισαγωγή σε κάτι πολύ πιο ολοκληρωμένο, το οποίο θα επηρεάσει τη διώρυγα του Σουέζ” και θα οδηγήσει σε αυξήσεις των τιμών.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), Ραλφ Όσα (Ralph Ossa), δήλωσε στη Handelsblatt ότι το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και τη διώρυγα του Σουέζ. Το 1/3 όλων των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που ταξιδεύουν από την Ασία προς την Ευρώπη χρησιμοποιούν αυτή τη διαδρομή. “Πολλά θα εξαρτηθούν από το πόσο θα διαρκέσει η τρέχουσα κρίση”.
Από τον Νοέμβριο, οι αντάρτες Χούθι από την Υεμένη επιτίθενται σε διερχόμενα εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Πολλές ναυτιλιακές εταιρείες αποφεύγουν πλέον τη διαδρομή αυτή και επιλέγουν τις μεγαλύτερες εκτροπές 6000 χιλιομέτρων γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής. Για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, αυτό σημαίνει υψηλότερους ναύλους και αύξηση του κόστους ασφάλισης. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για ένα σοκ στις τιμές του πετρελαίου, εάν ο πόλεμος στη Γάζα κλιμακωθεί σε μείζονα σύγκρουση.
“Μια περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης θα έχει ευρύ αντίκτυπο σε πολλούς τομείς”, προειδοποιεί ο Μικαέλ Χάιζε (Michael Heise), επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων HQ Trust. “Τα ενδιάμεσα και τα τελικά προϊόντα θα γίνουν ακριβότερα λόγω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς και των δυσχερειών στον εφοδιασμό”.
Οι επιπτώσεις των επιθέσεων μπορούν ήδη να παρατηρηθούν. “Οι πρώτες αποθήκες είναι άδειες και οι διαταραχές της παραγωγής στις γερμανικές εταιρείες γίνονται ορατές”, λέει ο Φόλκερ Τράιερ (Volker Treier), επικεφαλής του τμήματος εξωτερικού εμπορίου στο Γερμανικό Βιομηχανικό και Εμπορικό Επιμελητήριο (DIHK). Αρκετές αυτοκινητοβιομηχανίες αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά τα εργοστάσιά τους: Η Tesla στο Grünheide, η Volvo στο Βέλγιο, η Suzuki στην Ουγγαρία.
Το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών αυξάνεται απότομα
Ο επικεφαλής της δανικής ναυτιλιακής εταιρείας Maersk, Βίνσεντ Κλερκ (Vincent Clerc), δήλωσε στο Νταβός ότι η διαταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού μπορεί να διαρκέσει μερικούς μήνες. “Ελπίζουμε να είναι μικρότερος, αλλά θα μπορούσε επίσης να διαρκέσει περισσότερο, επειδή είναι τόσο απρόβλεπτο το πώς θα εξελιχθεί στην πραγματικότητα αυτή η κατάσταση”.
Το παγκόσμιο κόστος των εμπορευματικών μεταφορών έχει αυξηθεί κατά 120%, σύμφωνα με ανάλυση της Bank of America. Οι κεντρικοί τραπεζίτες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς η άνοδος των τιμών, μεταξύ άλλων για τα εμπορεύματα, θα μπορούσε να οδηγήσει και πάλι σε αύξηση του πληθωρισμού.
Μια μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) δείχνει ότι η εκτίναξη των τιμών των εμπορευματικών μεταφορών μπορεί σίγουρα να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται από τις περιστάσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα ευρήματα δεν μπορούν απλά να εφαρμοστούν στην τρέχουσα κατάσταση.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank, Γιεργκ Κρέμερ (Jörg Krämer) πιστεύει ότι οι άμεσες επιπτώσεις του υψηλότερου κόστους μεταφορών στον συνολικό οικονομικό πληθωρισμό ήταν μέχρι στιγμής “αμελητέες”. Το μερίδιό τους στην τιμή των καταναλωτικών αγαθών είναι πολύ μικρό για αυτό. Οι δυσχέρειες στον εφοδιασμό που προκαλούνται από τη μεγαλύτερη διαδρομή μεταφοράς και την έλλειψη πλοίων αξίζουν μεγαλύτερη προσοχή. Η κρίση των Χούθι δεν είναι ακόμη συγκρίσιμη με την εποχή του κορονοϊού.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μεγάλα λιμάνια στην Κίνα έκλεισαν για μήνες. Πλήρως φορτωμένα φορτηγά πλοία ήταν μπλοκαρισμένα και η παραγωγή είχε σταματήσει σε πολλά μέρη. Ακολούθησε το σοκ στις τιμές της ενέργειας μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο πληθωρισμός στην Ευρώπη κορυφώθηκε σε διψήφια επίπεδα.
Οι επιθέσεις των Χούτι δεν είχαν τόσο καταστροφικές συνέπειες. Συνεπώς, ο Στέφαν Κουτς (Stefan Kooths) από το Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία του Κιέλου (IfW) δεν βλέπει κανένα λόγο να αναθεωρήσει την πρόβλεψή του ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται το 2024. Οι συνέπειες των γεωπολιτικών κρίσεων στις τάσεις των τιμών είναι “διαχειρίσιμες”.
Η ΕΕ θέλει να στείλει πολεμικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα
Παρ’ όλα αυτά, οι δυτικές κυβερνήσεις ανησυχούν έντονα για την ανανεωμένη απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Από την περασμένη εβδομάδα, η ναυτική επιχείρηση “Prosperity Guardian” υπό την ηγεσία των ΗΠΑ βομβαρδίζει θέσεις των Χούτι στην Υεμένη.
Η αποστολή της ΕΕ, από την άλλη πλευρά, έχει περισσότερο αμυντικό χαρακτήρα: Αποσκοπεί κυρίως στην προστασία των φορτηγών πλοίων και των δεξαμενόπλοιων. Σύμφωνα με διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, υπάρχει πλέον θεμελιώδης συναίνεση μεταξύ των πρεσβευτών σχετικά με τη στρατιωτική αποστολή.
Συγκεκριμένα, το σχέδιο είναι να επεκταθεί η “Επιχείρηση Agenor”, η οποία εφαρμόζεται από το 2020, και να της δοθεί εντολή της ΕΕ. Πρόκειται για έναν συνασπισμό επτά ευρωπαϊκών κρατών υπό γαλλική ηγεσία που συνοδεύει εμπορικά πλοία στο Στενό του Ορμούζ μεταξύ του Ιράν και της Αραβικής Χερσονήσου.
Η νέα ναυτική επιχείρηση πρόκειται να βασιστεί στις δομές του Agenor και να επεκτείνει την ακτίνα δράσης του στην Ερυθρά Θάλασσα. Δεν είναι ακόμη σαφές ποιες χώρες θα συμμετάσχουν. Η Ισπανία έχει δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχει. Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, είναι έτοιμη να στείλει μια φρεγάτα.
Οι προετοιμασίες για την αποστολή βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες, αλλά η διαδικασία θα διαρκέσει πιθανότατα μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Αρχικά, το Συμβούλιο των κρατών μελών πρέπει να αποφασίσει τη σύσταση της αποστολής. Θα ακολουθήσει ξεχωριστή ψηφοφορία για την έναρξη της αποστολής. Η πρώτη απόφαση θα πρέπει να ληφθεί στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών το αργότερο στις 19 Φεβρουαρίου, ιδανικά νωρίτερα.
Αναμένεται ευρεία πλειοψηφία υπέρ της αποστολής στο Βερολίνο
Μόνο τότε μπορεί η Bundestag να ασχοληθεί με την αποστολή. Αναμένεται ευρεία πλειοψηφία στο Βερολίνο, καθώς το CDU έχει ήδη ταχθεί υπέρ μιας τέτοιας αποστολής.
Μεταξύ των επιχειρησιακών λεπτομερειών που πρέπει ακόμη να διευκρινιστούν είναι το ερώτημα αν οι Ευρωπαίοι θα συμμετάσχουν στο βομβαρδισμό των θέσεων των Χούτι στην Υεμένη ή θα περιοριστούν στην αναχαίτιση των πυραύλων και των μη επανδρωμένων αεροσκαφών των τρομοκρατών.
Οι ειδικοί της Μέσης Ανατολής είναι επιφυλακτικοί ότι ο βομβαρδισμός θα αποδυναμώσει αποφασιστικά τους Χούτι. “Οι βομβαρδισμοί από μακριά δεν θα λύσουν το πρόβλημα”, λέει ο Φαρέα Αλ – Μουσλίμι (Farea al-Muslimi) από τη βρετανική δεξαμενή σκέψης Chatham House. Η Υεμένη είναι μεγάλη και οι Χούτι είναι καλά εξοπλισμένοι.