Το Πακιστάν βρίσκεται στα πρόθυρα μιας σημαντικής θεσμικής αναμέτρησης, καθώς το δικαστικό σώμα εμφανίζεται όλο και πιο έτοιμο να αμφισβητήσει την εκτεταμένη επιρροή του στρατού. Η αντίσταση του δικαστικού σώματος στις ενέργειες του στρατού στις οποίες εμπλέκεται ο πρώην πρωθυπουργός Imran Khan υπογραμμίζει την αυξανόμενη ένταση μεταξύ αυτών των δύο ισχυρών οντοτήτων.
Ο στρατός έχει εμπλακεί σε νομικές ενέργειες εναντίον του Khan, συμπεριλαμβανομένων κατηγοριών που κυμαίνονται από στασιασμό έως παράνομο γάμο. Ωστόσο, τα δικαστήρια έχουν επανειλημμένα παρέμβει, επηρεάζοντας αυτές τις προσπάθειες. Κεντρική θέση σε αυτήν την κατάσταση είναι ο στρατηγός Asim Munir, του οποίου οι προσπάθειες να υποστηρίξει ένα υβριδικό καθεστώς υπό την ηγεσία του Shehbaz Sharif αντιμετώπισαν προκλήσεις.
Ο στρατός ανησυχεί ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο το Ανώτατο Δικαστήριο να αντιμετωπίσει τους ισχυρισμούς για εκλογική χειραγώγηση στις εκλογές του Φεβρουαρίου 2024. Ο Imran Khan έχει κατηγορήσει τον στρατό και τα συμμαχικά του κόμματα ότι νοθεύουν τις εκλογές, ένας ισχυρισμός που έχει κερδίσει την προσοχή από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες που έχουν επενδύσει στη σταθερότητα του Πακιστάν.
Μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 12 Ιουλίου, η οποία παραχώρησε στο PTI του Khan ένα μερίδιο δεσμευμένων εδρών στις εθνικές και επαρχιακές συνελεύσεις, έχει αναστατώσει περαιτέρω τον στρατό και την τρέχουσα κυβέρνηση. Οι συνεχείς προσπάθειες του δικαστηρίου να διατηρήσει τη δικαστική ανεξαρτησία έχουν εντείνει αυτές τις ανησυχίες.
Εντός του δικαστικού σώματος, οι απόψεις ποικίλλουν σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των προσπαθειών της κυβέρνησης να το επηρεάσει. Μια πρόσφατη συνεδρίαση μιας επιτροπής τριών δικαστών για να συζητηθεί ο κατάλογος του δικαστηρίου αποκάλυψε διαφορές, ιδίως όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα της αναφοράς αναθεώρησης του PMLN για την απόφαση της 12ης Ιουλίου. Ο ανώτατος δικαστής Qazi Faez Isa βρέθηκε σε αντίθεση με την πλειοψηφία, η οποία πίστευε ότι η επανεξέταση θα μπορούσε να περιμένει μέχρι να εκδοθεί μια λεπτομερής απόφαση.
Αρχικά θεωρήθηκε ένθερμος υπερασπιστής της δικαστικής ανεξαρτησίας, οι μετέπειτα ενέργειες του Αρχιδικαστή Isa πρότειναν μια αλλαγή. Οι ισχυρισμοί της συζύγου του τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους ότι στελέχη της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών είχαν απειλήσει τους γονείς της μπορεί να προσφέρουν κάποια εικόνα για την προφανή αλλαγή στη στάση του. Παρά τις καταγγελίες προς τους Υπουργούς Άμυνας και Εσωτερικών, το θέμα είχε μικρή συνέχεια.
Η απροθυμία του δικαστή Isa να αντιμετωπίσει σοβαρούς ισχυρισμούς για δικαστική παρέμβαση από υπηρεσίες πληροφοριών έχει προκαλέσει δημόσια κριτική. Οι δικαστές έχουν εκφράσει απογοήτευση για την αδράνειά του σχετικά με τους ισχυρισμούς παρακολούθησης και εκφοβισμού από την ISI και άλλες στρατιωτικές υπηρεσίες. Σε μια αξιοσημείωτη περίπτωση, ένας δικαστής κατώτερου δικαστηρίου μετατέθηκε απότομα μετά από αμφισβήτηση των διευρυνόμενων επιχειρηματικών συμφερόντων του στρατού.
Η δυσαρέσκεια του δικαστικού σώματος με την επιρροή του στρατού μπορεί να κορυφωθεί μόλις ο δικαστής Isa συνταξιοδοτηθεί τον Οκτώβριο. Ανώτεροι δικαστές αναμένεται να αναλάβουν τις υποθέσεις του Imran Khan κατά του στρατού, αποκαλύπτοντας πιθανώς την έκταση της δικαστικής δυσαρέσκειας για χρόνια αντιληπτού εξαναγκασμού και χειραγώγησης από τις ένοπλες δυνάμεις.
Εν μέσω αυτής της θεσμικής σύγκρουσης, το Πακιστάν αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές προκλήσεις, επιδεινώνοντας τις δυσκολίες του κοινού. Η τιμή του αλευριού έχει εκτοξευθεί στις 800 ρουπίες Πακιστάν (PKR) ανά κιλό από 230 PKR, καθιστώντας τη βασική διατροφή όπως το ρότι, που τώρα κοστίζει 25 PKR το καθένα, απρόσιτη για πολλούς. Η οικονομική κρίση βαθαίνει από την υποτίμηση της πακιστανικής ρουπίας και τις αφαιρέσεις επιδοτήσεων στο πλαίσιο της συμφωνίας διάσωσης του ΔΝΤ, καθιστώντας ολοένα και πιο απρόσιτα είδη πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, στέγαση, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση.
Παρά αυτές τις οικονομικές δυσκολίες, η κυβέρνηση του Πακιστάν ανακοίνωσε αύξηση σχεδόν 15 τοις εκατό στις αμυντικές δαπάνες, διαθέτοντας 2.122 δισεκατομμύρια Rs για τον προϋπολογισμό 2024-2025. Αυτή η απόφαση, που θυμίζει τη δήλωση του Zulfikar Ali Bhutto το 1965 ότι οι Πακιστανοί θα «τρώνε χόρτο» για να ενισχύσουν τις πυρηνικές δυνατότητες, έρχεται σε αντίθεση με τον τρομερό πληθωρισμό που επηρεάζει τους πολίτες. Ο αμυντικός τομέας, δεύτερος μόνο μετά τις πληρωμές χρέους, οι οποίες προβλέπονται σε 9.700 δισεκατομμύρια Rs, υπογραμμίζει τη χρηματοοικονομική πίεση του έθνους, με σημαντικό δανεισμό από χώρες όπως η Κίνα.
Ο υπουργός Οικονομικών Muhammad Aurangzeb, παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό, έθεσε φιλόδοξους στόχους, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του ΑΕΠ κατά 3,6 τοις εκατό, παρά το γεγονός ότι πέτυχε μόλις 2,38 τοις εκατό το προηγούμενο έτος. Ο στόχος είσπραξης φόρων είναι 12.970 δισεκατομμύρια Rs, με στόχους μη φορολογικών εσόδων στα 3.587 δισεκατομμύρια Rs. Η κυβέρνηση στοχεύει επίσης σε ένα ιστορικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Δημόσιου Τομέα (PSDP) ύψους 1.500 δισεκατομμυρίων Rs σε ομοσπονδιακό επίπεδο, συνολικού ύψους 3.797 δισεκατομμυρίων Rs με επαρχιακές συνεισφορές.
Ο αισιόδοξος ισχυρισμός του Aurangzeb ότι η οικονομική κρίση έχει λήξει και η ανάπτυξη επιταχύνεται αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό. Τα σχέδια της κυβέρνησης για ιδιωτικοποίηση κρατικών οντοτήτων και εξωτερική ανάθεση αεροδρομίων έρχονται εν μέσω αυξανόμενης δημόσιας αναταραχής και αμφιβολίας.
Καθώς το Πακιστάν περιηγείται σε αυτό το περίπλοκο τοπίο δικαστικής περιφρόνησης, στρατιωτικής επιρροής και οικονομικών δυσκολιών, τα διακυβεύματα για τη μελλοντική σταθερότητα και ευημερία του έθνους είναι υψηλά.