Αισιόδοξος εμφανίστηκε πρόσφατα ο νέος υπουργός Ενέργειας, Στέφανος Παπασταύρου, ανακοινώνοντας την πρόθεση της Chevron να ξεκινήσει γεώτρηση για υδρογονάνθρακες νότια της Κρήτης από το 2026. Ωστόσο, το ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα δείχνει πως κάτι τέτοιο δύσκολα θα επιτευχθεί τόσο σύντομα. Οι εμπλεκόμενες διαδικασίες, τα προηγούμενα παραδείγματα και οι χρόνιες αδυναμίες του ελληνικού διοικητικού πλαισίου καθιστούν την έναρξη εργασιών πιο πιθανή γύρω στο 2030.
Για να ξεκινήσει η γεώτρηση εντός του 2026, θα πρέπει εντός του 2025 να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες:
- Ολοκλήρωση διαγωνισμών και υπογραφή συμβάσεων με τη Chevron.
- Κύρωση των συμβάσεων από τη Βουλή
- Από εκεί και πέρα, ακολουθεί σειρά χρονοβόρων βημάτων:
- Σεισμικές έρευνες 2D
- Αναμένεται να καλύψουν το σύνολο του 2026 και μεγάλο μέρος του 2027.
- Σεισμικές έρευνες 3D
- Εφόσον οι αρχικές ενδείξεις είναι θετικές, θα πραγματοποιηθούν στοχευμένες μελέτες το 2028, προκειμένου να εντοπιστούν τα σημεία γεώτρησης.
- Αδειοδότηση γεώτρησης
- Απαιτείται Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), δημόσια διαβούλευση, συναίνεση από τις περιφέρειες και περιβαλλοντική αδειοδότηση για το υποστηρικτικό λιμάνι — το οποίο προς το παρόν δεν υπάρχει. Χωρίς ενστάσεις, αυτή η φάση διαρκεί 12-18 μήνες, οδηγώντας την έναρξη των εργασιών στα τέλη του 2029.
- Έναρξη γεώτρησης. Υπό ιδανικές συνθήκες, η γεώτρηση θα μπορούσε να ξεκινήσει το 2030.
Το προηγούμενο της ExxonMobil
Η εμπειρία της ExxonMobil στην Κρήτη αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των καθυστερήσεων που συναντούν οι έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Παρότι η σύμβαση για την περιοχή δυτικά της Κρήτης υπεγράφη πριν πέντε χρόνια, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αν και πότε θα γίνει η πρώτη γεώτρηση, με το αρχικό χρονοδιάγραμμα να έχει ήδη ξεπεραστεί.
Οι καθυστερήσεις δεν σχετίζονται μόνο με την τεχνική φύση των ερευνών, αλλά κυρίως με θεσμικά και διοικητικά προβλήματα:
- Γραφειοκρατικές καθυστερήσεις
- Περιβαλλοντικές προσφυγές
- Καταστροφές εξοπλισμού και ακτιβιστικές ενέργειες
- Έλλειψη λιμένων με τις κατάλληλες άδειες
- Αργές δικαστικές διαδικασίες
- Καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων
Όπως σημειώνουν ειδικοί της αγοράς, η έλλειψη θεσμικής συνέχειας και σταθερότητας στο ρυθμιστικό πλαίσιο οδηγεί σε απώλεια εμπιστοσύνης από μεγάλους διεθνείς παίκτες.
Εν κατακλείδι αν και η Chevron εμφανίζεται διατεθειμένη να επενδύσει, η Πολιτεία καλείται να δημιουργήσει ένα σταθερό και αξιόπιστο περιβάλλον. Η περίοδος μέχρι το 2030 μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική: είτε για την πραγματοποίηση του πρώτου μεγάλου εγχειρήματος εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Κρήτη, είτε για την οριστική απώλεια μιας σημαντικής επενδυτικής ευκαιρίας.