Γράφει ο Δημήτρης Φούκας, Intelligence and Security
Ένα ζήτημα που δεν έχει αναλυθεί μέχρι τώρα εις βάθος είναι η περίπτωση Ελλήνων πρακτόρων στο παρελθόν και η έκβαση της αποστολής τους. Η παράδοση της Ελλάδας στη συλλογή πληροφοριών δεν είναι τόσο μεγάλη όσο άλλων χωρών. Εξ ου και η πρώτη οργανωμένη υπηρεσία (ΚΥΠ) ιδρύθηκε το 1953 κάτω από Αμερικανικό έλεγχο. Όμως αξίζει να αναφερθούν περιπτώσεις Ελλήνων πρακτόρων που έχουν συμβάλλει στις υπηρεσίες που ανήκαν. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Αντίσταση στις κατεχόμενες χώρες, που Έλληνες συμμετείχαν ενεργά, μεγάλες Υπηρεσίες Πληροφοριών (CIA-MI6-KGB-STAZI) αποτέλεσαν και ίσως αποτελούν ακόμα εργοδότες Ελλήνων υπαλλήλων τους.
1) Βασίλης Γιαννόπουλος :
Η ΚΥΠ-ΕΥΠ έχει ως τις μέρες απασχολήσει στελέχη με τεράστια προϋπηρεσία. Τέτοιο στέλεχος είναι ο Βασίλης Γιαννόπουλος, αντισυνταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού που υπηρέτησε στην Τουρκία παρακολουθώντας κινήσεις και ασκήσεις του αντίστοιχου Τουρκικού. Είχε εισέλθει κρυφά σε άσκηση βγάζοντας φωτογραφία Τούρκου στρατηγού που κοιμόταν, καθώς και άλλα έγγραφα απόρρητα. Κινήθηκε με την κάλυψη ρακοσυλλέκτη με νοητική στέρηση. Παρακολουθούσε την 4η Στρατιά των Τούρκων στη Σμύρνη. Επίσης δημιούργησε δίκτυο πληροφοριών μεταξύ αντικαθεστωτικών για εύρεση αιχμαλώτων από την Κύπρο το 1974, εισερχόμενος στη φυλακή της Αμάσειας κρυφά. Εισερχόταν στην Τουρκία μέσω της θάλασσας κρυφά και έφευγε. Τελευταία επιχείρηση του ήταν το 1992.
2) Εμμανουήλ Χατζησάββας :
Επιχειρηματίας από τη Ρόδο, με επαφές επιχειρηματικές στην Τουρκία. Η στρατολόγηση του από την ΕΥΠ ήταν αποτέλεσμα της δύσκολης θέσης που βρέθηκε λόγω χρεών της οικογενειακής επιχείρησης που ο ίδιος διαχειριζόταν με τα αδέλφια του. Σύμφωνα με συνεντεύξεις του σε ραδιοφωνικό σταθμό και την ιστοσελίδα του greekcorruption.dk, είχε καταφέρει να ελέγχει το μητρώο του Τουρκικού Υπουργείου Εσωτερικών με όλα τα ονόματα και τα λοιπά στοιχεία των Τούρκων πολιτών και πολιτικών – στρατηγών. Τελικώς λόγω κάκιστης επιλογής της διοίκησης της ΕΥΠ και της Ελληνικής Κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου να διακόψει το δίκτυο του Χατζησάββα «για να μην επιδεινωθεί η σχέση με την Τουρκία», προδώθηκαν και συνελήφθησαν μέλη του δικτύου, ενώ ο Χατζησάββας ζει έκτοτε στη Δανία.
3) Σάββας Καλεντερίδης :
Ο πιο διάσημος Έλληνας κατάσκοπος των τελευταίων 20 ετών, κυρίως για την εμπλοκή του στο ζήτημα της σύλληψης του Οτσαλάν, που η ιστορία κατέδειξε πληθώρα κυβερνητικών σφαλμάτων, για τα οποία δεν υπάρχει δική του ευθύνη, μιας και δεν είχε ο ίδιος τη διεύθυνση της επιχείρησης διάσωσης του Κούρδου ηγέτη. Τεράστια επιτυχία του ήταν η στρατολόγηση αξιωματικών των Τουρκικών Δυνάμεων, ξεκινώντας από έναν πιλότο που παγίδευσε μέσω γυναίκας – μέλους της Υπηρεσίας στη Σμύρνη. Ο Τούρκος πιλότος αφού στρατολογείται μυεί στο δίκτυο κι άλλους στρατιωτικούς μεταφέροντας στην Κατεχάκη πολύτιμες πληροφορίες έως την αποκάλυψη του δικτύου από τη σύζυγο του πιλότου που στρατολόγησε.
4) Θέμης Καλαποθαράκος :
Γνωστό όνομα της «νύχτας», με προσωνυμία «ο Βασιλιάς της Παραλιακής», ενταγμένος στα δίχτυα της οργανωμένης εγκληματικότητας της Αθήνας. Πολλοί λίγοι ξέρουν την αξιοποίηση του από την ΕΥΠ για επιχείρηση της στη Βοσνία υπέρ του Σερβικού ενόπλου σώματος του Αρκάν ή «Τίγρη». Και το αφεντικό του Θέμης Παπαμάλης ως ειδικός στα εκρηκτικά συμμετείχε στο εγχείρημα. Πολλά από τα παιδιά του Σέρβου Αρκάν ζούσαν στην Αθήνα υπό την προστασία του Καλαποθαράκου λένε πληροφορίες. Η στρατολόγηση του έγινε στη Γερμανία, όπου κατέφυγε από φόβο σε αντίποινα της τοπικής Μαφίας.
5) Ηλίας Σταμπολίδης :
Πράκτορας της ΚΥΠ που παρακολουθούσε το ΚΚΕ καταφέρνοντας να ανέβει και στην κομματική ιεραρχία, ως κομματικός γραμματέας Θεσσαλονίκης. Εισήλθε στο κόμμα εντός Ελλάδος το 1968 εν μέσω Χούντας δήθεν για να βοηθήσει στην οργάνωση του και την αποφυγή διάσπασης. Τη δεκαετία του 1980 λέγεται πως τον πρόδωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου δίνοντας λίστα μελών που δίνανε πληροφορίες στις Αρχές στο Χαρίλαο Φλωράκη, γ.γ. του ΚΚΕ.
6) Έλληνες της CIA :
Γκας Αβράκωτος : Ελληνο-αμερικανός πράκτορας της CIA. Χειρίστηκε πολύ σοβαρές περιπτώσεις όπως την προμήθεια όπλων στους Ταλιμπάν κατά των Ρώσων και το πραξικόπημα της Χούντας το 1974 κατά του Μακαρίου με σκοτεινό ρόλο.
William Basil : Άλλος πολύ σημαντικός Πράκτορας, ο οποίος ενεπλάκη στο σκάνδαλο των υποκλοπών της Vodafone το 2004. Υπηρετών με την κάλυψη του υπαλλήλου της Πρεσβείας των ΗΠΑ είχε στήσει παράνομο λογισμικό παρακολούθησης τηλεφώνων υποτίθεται για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, που είχε αξιοποιηθεί για την παρακολούθηση πολιτικών εν Ελλάδι. Είχε επίσης κι άλλη δραστηριότητα στην Ελλάδα, όπως στρατολόγηση πηγών για τη 17Ν και διεύθυνση της επιχείρησης «Δίκτυ» για την εκκένωση εκρηκτικών από την Πρεσβεία του Ιράκ χάρη σε 2 πηγές του εντός της. Εκπαιδεύει νέους πράκτορες στη λεγόμενη «Φάρμα» στις ΗΠΑ.
John Kiriakou : Τέως στόχος της 17Ν στην Αθήνα, με μεγάλη δραστηριότητα κατά της οργάνωσης συγκεντρώνοντας πληροφορίες και κάνοντας στρατολόγηση πηγών. Επίσης στο Αφγανιστάν οργάνωσε τη σύλληψη του Νο2 της Αλ Κάιντα Abu Zubaida.
Τομ Καραμεσίνης : Ιδρυτής της ΚΥΠ Ελλάδας, σταθμάρχης της CIA επί πολλά χρόνια, οργανωτής της επιχείρησης «Κόκκινη Προβιά» και μετά σταθμάρχης της CIA σε πολλά σημεία του κόσμου.
Υπάρχει και πλήθος ονομάτων Ελλήνων που συμμετείχαν σε αποτυχημένες επιχειρήσεις:
- Ο Νίκος Μπελογιάννης το 1949 πέρασε τα σύνορα ως πράκτορας της KGB για συλλογή πληροφοριών και μετάδοση τους μέσω ασυρμάτου στη Ρουμανία. Η Ασφάλεια βρήκε τον ασύρματο και καταδίκασε σε θάνατο τον Μπελογιάννη κι άλλους του δικτύου.
- Ο Νίκος Ακριβογιάννης εκτελέστηκε από το καθεστώς του Χότζα ως πράκτορας της Ελλάδας, όταν έπεσε στην Αλβανία με το αεροσκάφος του.
- Πιο πρόσφατη είναι η υπόθεση του Steve Lalas που μετέφερε πληροφορίες στα κεντρικά της ΕΥΠ από το ΝΑΤΟ και πληροφορίες λένε πως αποκαλύφθηκε από Έλληνα πολιτικό.
Χρήσιμα συμπεράσματα: Οι επιτυχίες που καταγράφονται από Έλληνες πράκτορες είναι πολλές. Εμπόδιο στην όλη δραστηριότητα αποτέλεσε όσον αφορά την ΚΥΠ η πολιτική ηγεσία, η οποία «πρόδωσε» πολλάκις δίκτυα κατασκοπείας λόγω της προκατάληψης – κατάλοιπου εκ της Χούντας του 1957. Καλό θα ήταν αρμόδια Υπουργεία εν Ελλάδι να μελετήσουν παρόμοιες περιπτώσεις σαν τις παραπάνω, ώστε να λειτουργήσουν και στη χώρα ικανές υπηρεσίες και δίκτυα πληροφόρησης υπέρ της στο εξωτερικό.