Μόλις πέντε ημέρες απομένουν για τις εκλογές 2023 που θα διεξαχθούν στις 21 Μαΐου. Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τα επιτελεία των κομμάτων, την ώρα που οι πολίτες ετοιμάζονται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Για πρώτη φορά ψηφίζουν περίπου 22 χιλιάδες Έλληνες του εξωτερικού αλλά και περισσότεροι από 400.000 νέοι ηλικίας 17-21 ετών. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές θα έχουν όλοι οι Έλληνες πολίτες από την ηλικία των 17 ετών και άνω, ήτοι όσοι γεννήθηκαν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2006.
Οι ομογενείς, θα ψηφίσουν μια ημέρα νωρίτερα, δηλαδή στις 20 Μαΐου, στα κατά τόπους εκλογικά τμήματα (συνολικά 99) που συγκροτήθηκαν σε 35 χώρες του κόσμου. Οι περισσότεροι πολίτες προέρχονται από χώρες της Ευρώπης, με το Ηνωμένο Βασίλειο να συγκεντρώνει τις περισσότερες εγγραφές. Ακολουθεί η Γερμανία αλλά και η Ολλανδία στις πρώτες τρεις χώρες που βρίσκονται οι περισσότεροι Έλληνες. Τα εκλογικά κέντρα, θα ανοίξουν στις 7 το πρωί και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 7 το απόγευμα, με την τοπική ώρα κάθε περιοχής. Αυτό που πρέπει να προσέξουν οι πολίτες που ζουν στο εξωτερικό είναι ότι δεν ψηφίζουν με σταυρό προτίμησης. Ψηφίζουν μόνο με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Προσερχόμενοι στα εκλογικά τμήματα, πρέπει να έχουν απαραιτήτως μαζί τους την ελληνική αστυνομική ταυτότητα ή το διαβατήριο τους.
Δείτε την πλήρη λίστα με τα εκλογικά κέντρα για τους Έλληνες του εξωτερικού
Στην Ελλάδα, οι ψηφοφόροι ενημερώνονται ψηφιακά για το πού ψηφίζουν. Στον ειδικό ιστότοπο, gov.gr, ο ψηφοφόρος μπορεί να εισάγει τα στοιχεία του (Επίθετο, όνομα, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας και χρονολογία γέννησης) και να δει άμεσα το εκλογικό τμήμα στο οποίο θα ψηφίσει. Μάλιστα υπάρχει και χάρτης με την ακριβή θέση του εκλογικού τμήματος.
Υπενθυμίζεται ότι μέσα από τη σελίδα του υπουργείου Εσωτερικών (https://mpp.ypes.gov.gr) οι πολίτες μπορούν να μάθουν με λίγα κλικ που ψηφίζουν.
Όσον αφορά τους σταυρούς που επιτρέπεται να βάλουν ώστε το ψηφοδέλτιό τους να μην κριθεί άκυρο, απάντηση δεν είναι ίδια για όλους τους ψηφοφόρους, καθώς το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο σταυρών προτίμησης διαφέρει από εκλογική περιφέρεια σε εκλογική περιφέρεια. Για παράδειγμα, στην Α’ Αθήνας, οι πολίτες μπορούν να βάλουν έως τέσσερις σταυρούς προτίμησης, ενώ στη Χιό μόλις έναν.
Πιο αναλυτικά:
Οι εκλογείς θα πρέπει να έχουν μαζί τους την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. H αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας.
Σε ότι αφορά τους ετεροδημότες, η εγκύκλιος αναφέρει ότι παρέχεται η δυνατότητα στους ετεροδημότες εκλογείς να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους, εφόσον είχαν υποβάλει σχετική αίτηση έως την 28η Φεβρουαρίου 2023 και περιελήφθησαν σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. Στην περίπτωση αυτή, πριν από το όνομα κάθε ετεροδημότη στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους, υπάρχει η ένδειξη Ε. Στους εκλογείς αυτούς, απαγορεύεται να ψηφίσουν στο δήμο, στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Οι άνδρες της φρουράς των εκλογικών τμημάτων και του λοιπού στρατιωτικού προσωπικού, καθώς και προσωπικού των Σωμάτων Ασφαλείας, που διατίθεται για τις ανάγκες των εκλογών ή μετακινείται για άλλους υπηρεσιακούς λόγους, ψηφίζουν σε εκλογικό τμήμα του δήμου, όπου εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία.
Ειδικά κέντρα για τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα
Με ειδική διάταξη που συμπεριελήφθη στον νόμο 5043/2023 (ΦΕΚ 91 Α΄/13.4.2023 – Άρθρο 36) προβλέπεται για πρώτη φορά η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας τους.
Κάθε δήμος έχει την υποχρέωση να επιλέξει ειδικό χώρο σε ισόγειο όροφο όπου θα εγκατασταθούν τα παραβάν, θα πληροί τα κριτήρια προσβασιμότητας ατόμων ΑμεΑ, θα διαθέτει προδιαγραφές πυρασφάλειας, ενώ ο τίτλος τους θα είναι ευανάγνωστος και εύκολος στην αναγνώριση από τους ίδιους του εκλογείς και τους συνοδούς τους.
Οι πολίτες θα επιδεικνύουν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους στον αρμόδιο δικαστικό αντιπρόσωπο του εκλογικού τμήματος, ο οποίος θα επαληθεύσει την εγγραφή του εκλογέα στον εκλογικό κατάλογο και θα βεβαιώνει την ταυτοπροσωπία. Στη συνέχεια, θα προσέρχεται στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα έχοντας μαζί του όλα τα ψηφοδέλτια, ένα ακόμη λευκό, καθώς και έναν φάκελο με σφραγίδα και μονογραφή για την εισαγωγή του ψηφοδελτίου.
Στο χώρο του παραβάν αποκλειστική πρόσβαση θα έχει ο εκλογέας, ενώ εφόσον κριθεί απαραίτητο θα μπορεί να τον συνοδεύσει είτε ο δικαστικός αντιπρόσωπος είτε ο συνοδός του εκλογέα παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο τελευταίος θα βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας ψήφου του ατόμου ΑμεΑ, με απόλυτη διακριτικότητα, εχεμύθεια και μυστικότητα. Επιπλέον, επιτρέπεται και η είσοδος σκύλων βοηθείας.
Τέλος, κατά την έξοδο του εκλογέα από το παραβάν, ο δικαστικός αντιπρόσωπος θα παραλαμβάνει τον φάκελο που περιέχει το επιλεγμένο ψηφοδέλτιο και το μεταφέρει στο αντίστοιχο εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος να ψηφίσει ο εκλογέας και τον ρίχνει στην κάλπη, ενώ ενημερώνει τον εκλογικό κατάλογο και την αρμόδια εφορευτική επιτροπή.
Τι γίνεται με τις εκλογικές άδειες
Δικαίωμα ειδικής εκλογικής άδειας λαμβάνουν οι ιδιωτικοί υπάλληλοι ώστε να μπορέσουν να ψηφίσουν. Σύμφωνα με τον νόμο του υπουργείου Εργασίας, προβλέπεται ότι όλες οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού τομέα, καθώς και όσοι γενικώς απασχολούν προσωπικό και υπάγονται στον ιδιωτικό τομέα, υποχρεούνται να χορηγήσουν στο προσωπικό τους ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές για την διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος, κατά τις εκλογές της 21ης Μαΐου.
Ο αριθμός των ημερών αδείας που καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση των εργαζομένων στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος και την επιστροφή τους, καθορίζεται ως εξής:
Α. Για τους μισθωτούς με καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
α) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 100-200 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.
β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια 2 εργάσιμων ημερών.
γ) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια 3 (3) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους.
δ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
Β. Για τους μισθωτούς με καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
α) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια 1 εργάσιμης ημέρας
β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω, χορηγείται άδεια 2 εργάσιμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους
γ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
3. Για όσους εκ των μισθωτών, η Κυριακή 21 Μαΐου (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας), είναι εργάσιμη ημέρα, θεωρείται ως ημέρα ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, πέραν αυτών που προαναφέρθηκαν.
Σημειώνεται τέλος ότι η ειδική άδεια άσκησης εκλογικού δικαιώματος δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ΄ αποδοχών.
Νωρίτερα τα πρώτα αποτελέσματα
Η τεχνολογία εκσυγχρονίζει και τον τρόπο που θα συγκεντρωθούν και ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των εκλογών. Μέσω tablet, κάθε δικαστικός αντιπρόσωπος θα μεταδίδει απευθείας στο υπουργείο τα αποτελέσματα του εκλογικού του κέντρου μετά το τέλος της καταμέτρησης. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι στις 20:00, δηλαδή μία ώρα μετά το κλείσιμο της κάλπης, θα υπάρχει ασφαλές αποτέλεσμα στο 25% της επικρατείας και στις 20:30 – 21:00 για το 80%. Πάντως, το παραδοσιακό σύστημα μετάδοσης των προσωρινών αποτελεσμάτων θα εξακολουθήσει να ισχύει για λόγους ασφαλείας.
Ο ρόλος του TikTok στις εκλογές
Σε ρυθμό εκλογών μπήκε και η δημοφιλής πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, TikTok. Η πλατφόρμα, που απευθύνεται κυρίως σε νέους κάτω των 25 ετών, δημιούργησε το «κέντρο ελληνικών εκλογών. Σύμφωνα με ανακοίνωση της πλατφόρμας, το Κέντρο θα παρέχει πληροφορίες και θεσμικές πηγές, σχετικές με τις εκλογές και θα παραπέμπει στους επίσημους ιστότοπους του υπουργείου Εσωτερικών. Παράλληλα, το περιεχόμενο και οι λογαριασμοί που σχετίζονται με τις εκλογές, θα λαμβάνουν μια σχετική επισήμανση που θα παραπέμπει στο Κέντρο.
Μέσω δημοφιλών hashtags για τις εκλογές θα εξασφαλίζεται η εύκολη πρόσβαση στο κέντρο, για όποιον χρήστη αναζητά σχετικές πληροφορίες. Ο επικεφαλής κυβερνητικών σχέσεων του TikTok για τη νοτιοανατολική Ευρώπη και το Ισραήλ, Τζιάκομο Λεβ Μανχάιμερ, υπογράμμισε πως η πρόσβαση σε έγκυρες πληροφορίες αποτελεί σημαντικό μέρος της συνολικής στρατηγικής της πλατφόρμας για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την προώθηση της παιδείας στα μέσα επικοινωνίας. Όπως είπε, το TikTok συνεργάζεται με έγκριτους fact-checkers δηλαδή άτομα που ελέγχουν τη γνησιότητα ειδήσεων, συμπεριλαμβανομένου του AFP στην Ελλάδα, υπενθυμίζοντας πως στο TikTok απαγορεύονται οι χορηγούμενες πολιτικές διαφημίσεις.
Οι λογαριασμοί που σχετίζονται με πολιτικό περιεχόμενο έχουν αυτόματα απενεργοποιημένες τις λειτουργίες για την εξασφάλιση εσόδων και οι πολιτικές του TikTok δεν επιτρέπουν την πρόσκληση για συγκέντρωση χρημάτων για εκστρατείες (fundraising), πρόσθεσε ο Μανχάιμερ.