Ευχαριστούμε για τη συνεργασία το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) και τον Στέλιο Γραφάκο, αναπληρωτή καθηγητή Παιδιατρικής-Αιματολογίας, επιστημονικό διευθυντή της Τράπεζας Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών “Όραμα Ελπίδας”, διευθυντή Αιματολογικού Τμήματος Ιασώ Παίδων.
Ίσως δεν το έχεις σκεφτεί ή δεν το έχεις αποφασίσει. Κι όμως, το να δώσεις αίμα ή κάποιο συστατικό του που θα σώσει ανθρώπους είναι εύκολο, ανώδυνο και… ανθρώπινο.
Δωρεά αιμοποιητικών κυττάρων (δωρεά μυελού των οστών)
Τι ακριβώς είναι: Η δωρεά αιμοποιητικών κυττάρων από το περιφερικό αίμα έχει αντικαταστήσει στο 80% των περιπτώσεων τη δωρεά μυελού των οστών, κάνοντας τη διαδικασία λήψης απλούστερη για το δότη. Με αυτήν, μπορείς να σώσεις τη ζωή ενός παιδιού ή ενήλικα με λευχαιμία ή άλλα σοβαρά αιματολογικά προβλήματα, περιπτώσεις όπου, αν δε γίνει μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων, κινδυνεύει άμεσα η ζωή.
Πώς μπορείς να γίνεις δότρια αιμοποιητικών κυττάρων:
Με τέσσερα απλά βήματα μπορείς να μπεις στη δεξαμενή των δωρητών αιμοποιητικών κυττάρων. Ξεκινάς συμπληρώνοντας την αίτηση εθελοντή και δίνοντας ένα δείγμα στοματικού επιχρίσματος (σάλιου). Αυτό λαμβάνεται με μια απλή μπατονέτα για να καθοριστεί η ιστική συμβατότητα. Τα αποτελέσματα της εργαστηριακής ανάλυσης καταχωρίζονται στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και στο Παγκόσμιο Αρχείο Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών.
Η διαδικασία:
Εάν βρεθείς συμβατή με κάποιον ασθενή που έχει ανάγκη μεταμόσχευσης, θα επικοινωνήσουν μαζί σου από το Κέντρο Εθελοντών Δοτών όπου έχεις εγγραφεί. Θα κληθείς για συμπληρωματικές εξετάσεις επιβεβαίωσης της συμβατότητας. Τι γίνεται αν βρεθείς ο πιο κατάλληλος δότης για τον ασθενή; Θα ενημερωθείς διεξοδικά για τη διαδικασία δωρεάς και θα σου δοθεί η ευκαιρία να λύσεις οποιαδήποτε απορία σου. Στη συνέχεια θα υποβληθείς σε δωρεάν ιατρικό έλεγχο για να διαπιστωθεί η καλή κατάσταση της υγείας σου. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις πως εσύ είσαι αυτή που αποφασίζει αν θα δωρίσει μυελικό ή περιφερικό αιματικό μόσχευμα, μια απόφαση που θα λάβεις μόνο όταν βρεθείς συμβατή.
Πώς γίνεται η συλλογή αιμοποιητικών κυττάρων:
Υπάρχουν δύο τρόποι. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος σήμερα (80%) είναι η συλλογή των αιμοποιητικών κυττάρων από το περιφερικό αίμα. Αρχικά χορηγείται υποδόρια αυξητικός αιμοποιητικός παράγοντας (ουσία που φυσιολογικά παράγεται από τον οργανισμό μας) για 4 συνεχείς μέρες, για την κινητοποίηση των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων στην κυκλοφορία του αίματος. Ακολουθεί η συλλογή τους, η οποία γίνεται με τρόπο παρόμοιο με αυτόν της αιμαπεταλιαφαίρεσης. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 2-4 ώρες και συνήθως επιστρέφεις σπίτι σου την ίδια μέρα. Η συλλογή μυελού των οστών γίνεται με γενική αναισθησία και πραγματοποιείται με παρακέντηση των οστών της λεκάνης με ειδικές βελόνες, χωρίς χειρουργική τομή. Συλλέγεται συνήθως το 5% του μυελού, το οποίο αναπληρώνεται πλήρως τις επόμενες ημέρες. Η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από 1 ώρα. Στην πλειοψηφία τους οι δότες αισθάνονται αρκετά καλά και μπορούν να φύγουν μερικές ώρες μετά τη διαδικασία από το νοσοκομείο.
Υπάρχουν παρενέργειες;
Οι συχνότερες παρενέργειες συνδέονται με τη χορήγηση του αυξητικού παράγοντα. Ανάμεσά τους, πονοκέφαλος και πόνος στα οστά και στους μυς, ο οποίος είναι ήπιος έως μέτριος και υποχωρεί με κοινά παυσίπονα. Στη λήψη μυελού των οστών η διαδικασία είναι ακίνδυνη και μερικοί δότες μπορεί να έχουν τοπικά ελαφρύ πόνο για μερικές ημέρες.
Πού μπορείς να απευθυνθείς:
Ελληνικά μεταμοσχευτικά κέντρα που έχουν διεθνή άδεια λειτουργίας για πραγματοποίηση μη συγγενικών μεταμοσχεύσεων μυελού των οστών λειτουργούν στα Νοσοκομεία Ευαγγελισμός, Παίδων Αγία Σοφία, Αττικό και Άγιος Σάββας στην Αθήνα, στο Νοσοκομείο Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη. Για ενημέρωση και εγγραφή, στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και στα Κέντρα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών, όπως είναι ο Σύλλογος “Όραμα Ελπίδας” στην Αθήνα και το Κέντρο Δοτών του Πανεπιστημίου Πατρών. Επίσης, εγγραφές γίνονται και σε συνεργαζόμενα Κέντρα Εθελοντών Δοτών, όπως το ΙΑΣΩ.